Châm Ngôn 27
1 Chớ khoe khoang về ngày mai, vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
Don’t boast about tomorrow; for you don’t know what a day may bring.
2 Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm; hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
Let another man praise you, and not your own mouth; a stranger, and not your own lips.
3 Đá thì nặng và cát cũng nặng, nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
A stone is heavy, and sand is a burden; but a fool’s provocation is heavier than both.
4 Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn, nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
Wrath is cruel, and anger is overwhelming; but who is able to stand before jealousy?
5 Ra mặt quở trách tỏ tường hơn là yêu thương lặng lẽ.
Better is open rebuke than hidden love.
6 Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành; còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
The wounds of a friend are faithful, although the kisses of an enemy are profuse.
7 Khi no, chê cả mật, lúc đói, đắng hóa ngọt.
A full soul loathes a honeycomb; but to a hungry soul, every bitter thing is sweet.
8 Người lưu lạc xa quê hương, giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
As a bird that wanders from her nest, so is a man who wanders from his home.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn, lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
Perfume and incense bring joy to the heart; so does earnest counsel from a man’s friend.
10 Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha. Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng. Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
Don’t forsake your friend and your father’s friend. Don’t go to your brother’s house in the day of your disaster. A neighbor who is near is better than a distant brother.
11 Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng. Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
Be wise, my son, and bring joy to my heart, then I can answer my tormentor.
12 Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
A prudent man sees danger and takes refuge; but the simple pass on, and suffer for it.
13 Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen. Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
Take his garment when he puts up collateral for a stranger. Hold it for a wayward woman!
14 Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm, họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
He who blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be taken as a curse by him.
15 Nhà dột trong ngày mưa tháng gió cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
A continual dropping on a rainy day and a contentious wife are alike:
16 Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió hay ngửa tay đựng dầu.
restraining her is like restraining the wind, or like grasping oil in his right hand.
17 Sắt mài sắt, bạn rèn bạn.
Iron sharpens iron; so a man sharpens his friend’s countenance.
18 Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả; phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
Whoever tends the fig tree shall eat its fruit. He who looks after his master shall be honored.
19 Nước phản chiếu khuôn mặt, tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
Like water reflects a face, so a man’s heart reflects the man.
Sheol and Abaddon are never satisfied; and a man’s eyes are never satisfied. (Sheol h7585)
21 Lửa dùng thử bạc, thử vàng, lời khen thử con người.
The crucible is for silver, and the furnace for gold; but man is refined by his praise.
22 Dùng chày giã người dại như giã thóc, cũng không làm tróc ngu si của nó.
Though you grind a fool in a mortar with a pestle along with grain, yet his foolishness will not be removed from him.
23 Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con, và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
Know well the state of your flocks, and pay attention to your herds,
24 vì giàu có chóng qua, và mão miện chẳng trường tồn.
for riches are not forever, nor does the crown endure to all generations.
25 Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc, và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
The hay is removed, and the new growth appears, the grasses of the hills are gathered in.
26 thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân, và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
The lambs are for your clothing, and the goats are the price of a field.
27 Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình và luôn cả các tớ gái con nữa.
There will be plenty of goats’ milk for your food, for your family’s food, and for the nourishment of your servant girls.
