Châm Ngôn 27
1 Chớ khoe khoang về ngày mai, vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
2 Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm; hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
Let someone else praise you and not your own mouth; a stranger and not your own lips.
3 Đá thì nặng và cát cũng nặng, nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
Consider the heaviness of a stone and the weight of sand— the provocation of a fool is heavier than both.
4 Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn, nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
There is the cruelty of rage and the flood of anger, but who is able to stand before jealousy?
5 Ra mặt quở trách tỏ tường hơn là yêu thương lặng lẽ.
Better is an open rebuke than hidden love.
6 Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành; còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
Faithful are the wounds caused by a friend, but an enemy may kiss you profusely.
7 Khi no, chê cả mật, lúc đói, đắng hóa ngọt.
A person who has eaten to the full rejects even a honeycomb, but to the hungry person, every bitter thing is sweet.
8 Người lưu lạc xa quê hương, giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
Like a bird that wanders from its nest is a man who strays from where he lives.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn, lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
Perfume and incense make the heart rejoice, but the sweetness of a friend comes from his sincere counsel.
10 Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha. Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng. Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
Do not forsake your friend and your friend's father, and do not go to your brother's house on the day of your calamity. Better is a neighbor who is nearby than a brother who is far away.
11 Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng. Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
Be wise, my son, and make my heart rejoice; then I will give back an answer to the one who mocks me.
12 Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
A prudent man sees trouble and hides himself, but the naive people go on and suffer because of it.
13 Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen. Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
Take a garment of one who has put up security for a stranger, and hold it in pledge when he puts up security for an immoral woman.
14 Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm, họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
Whoever gives his neighbor a blessing with a loud voice early in the morning, that blessing will be considered to be a curse!
15 Nhà dột trong ngày mưa tháng gió cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
A quarreling wife is like the constant dripping on a rainy day;
16 Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió hay ngửa tay đựng dầu.
restraining her is like restraining the wind, or trying to catch oil in your right hand.
17 Sắt mài sắt, bạn rèn bạn.
Iron sharpens iron; in the same way, a man sharpens his friend.
18 Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả; phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
The one who tends a fig tree will eat its fruit, and the one who protects his master will be honored.
19 Nước phản chiếu khuôn mặt, tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
Just as water reflects a person's face, so a person's heart reflects the person.
Just as Sheol and Abaddon are never satisfied, so a man's eyes are never satisfied. (Sheol h7585)
21 Lửa dùng thử bạc, thử vàng, lời khen thử con người.
A crucible is for silver and a furnace is for gold; and a person is tested when he is praised.
22 Dùng chày giã người dại như giã thóc, cũng không làm tróc ngu si của nó.
Even if you crush a fool with the pestle—along with the grain— yet his foolishness will not leave him.
23 Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con, và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
Be sure you know the condition of your flocks and be concerned about your herds,
24 vì giàu có chóng qua, và mão miện chẳng trường tồn.
for wealth is not forever. Does a crown endure for all generations?
25 Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc, và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
You should know when the hay is gone and the new growth appears, and the time when the grass from the hills is gathered in.
26 thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân, và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
Those lambs will provide your clothing and the goats will provide the price of the field.
27 Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình và luôn cả các tớ gái con nữa.
There will be goats' milk for your food—the food for your household— and nourishment for your servant girls.
