Châm Ngôn 27
1 Chớ khoe khoang về ngày mai, vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
Do not boast about tomorrow, For you do not know what a day brings forth.
2 Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm; hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
Let another praise you, and not your own mouth, A stranger, and not your own lips.
3 Đá thì nặng và cát cũng nặng, nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
A stone [is] heavy, and the sand [is] heavy, And the anger of a fool Is heavier than them both.
4 Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn, nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
Fury [is] fierce, and anger [is] overflowing, And who stands before jealousy?
5 Ra mặt quở trách tỏ tường hơn là yêu thương lặng lẽ.
Better [is] open reproof than hidden love.
6 Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành; còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
The wounds of a lover are faithful, And the kisses of an enemy [are] abundant.
7 Khi no, chê cả mật, lúc đói, đắng hóa ngọt.
A satiated soul treads down a honeycomb, And every bitter thing [is] sweet [to] a hungry soul.
8 Người lưu lạc xa quê hương, giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
As a bird wandering from her nest, So [is] a man wandering from his place.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn, lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
Perfume and incense make the heart glad, And the sweetness of one’s friend—from counsel of the soul.
10 Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha. Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng. Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
Do not forsake your own friend and the friend of your father, And do not enter the house of your brother in a day of your calamity, A near neighbor [is] better than a brother far off.
11 Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng. Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
Be wise, my son, and make my heart glad, And I return a word [to] my reproacher.
12 Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
The prudent has seen the evil, he is hidden, The simple have passed on, they are punished.
13 Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen. Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
Take his garment when a stranger has been guarantor, And pledge it for a strange woman.
14 Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm, họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
Whoever is greeting his friend with a loud voice, Rising early in the morning, It is reckoned a light thing to him.
15 Nhà dột trong ngày mưa tháng gió cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
A continual dropping in a day of rain, And a woman of contentions are alike,
16 Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió hay ngửa tay đựng dầu.
Whoever is hiding her has hidden the wind, And the ointment of his right hand calls out.
17 Sắt mài sắt, bạn rèn bạn.
Iron is sharpened by iron, And a man sharpens the face of his friend.
18 Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả; phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
The keeper of a fig tree eats its fruit, And the preserver of his master is honored.
19 Nước phản chiếu khuôn mặt, tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
As [in] water the face [is] to face, So the heart of man to man.
Sheol and destruction are not satisfied, And the eyes of man are not satisfied. (Sheol h7585)
21 Lửa dùng thử bạc, thử vàng, lời khen thử con người.
A refining pot [is] for silver, and a furnace for gold, And a man according to his praise.
22 Dùng chày giã người dại như giã thóc, cũng không làm tróc ngu si của nó.
If you beat the foolish in a mortar, Among washed things—with a pestle, His folly does not turn aside from off him.
23 Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con, và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
Know the face of your flock well, Set your heart to the droves,
24 vì giàu có chóng qua, và mão miện chẳng trường tồn.
For riches [are] not for all time, Nor a crown to generation and generation.
25 Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc, và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
The hay was revealed, and the tender grass seen, And the herbs of mountains gathered.
26 thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân, và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
Lambs [are] for your clothing, And the price of the field [are] male goats,
27 Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình và luôn cả các tớ gái con nữa.
And a sufficiency of goats’ milk [is] for your bread, For bread to your house, and life to your girls!
