Châm Ngôn 27
1 Chớ khoe khoang về ngày mai, vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
Don't boast about what you're going to do tomorrow, because you don't know what the day may bring.
2 Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm; hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
Let others praise you, not you yourself; someone else, not you personally.
3 Đá thì nặng và cát cũng nặng, nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
Stone may be heavy, and sand may weigh a lot, but the annoyance caused by stupid people is the biggest burden of all.
4 Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn, nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
Fury may be fierce and cruel, anger may be a destructive flood, but who can withstand jealousy?
5 Ra mặt quở trách tỏ tường hơn là yêu thương lặng lẽ.
Open criticism is better than hidden love.
6 Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành; còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
A friend's honest comments may hurt you, but an enemy's kisses are over the top.
7 Khi no, chê cả mật, lúc đói, đắng hóa ngọt.
If you're full up, you can't face honey; but if you're starving, even bitter food tastes sweet.
8 Người lưu lạc xa quê hương, giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
Having to leave home is like a bird having to leave its nest.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn, lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
Perfume and scented oils make you feel happy, but good advice from a friend is even better.
10 Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha. Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng. Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
Don't give up on your friends or your family's friends. Don't go to a relative's house when you've got trouble. A friend nearby is more useful than a relative far away.
11 Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng. Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
My son, make me happy by being wise, so I can respond to anyone who criticizes me.
12 Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
If you're sensible you see danger coming and get out of the way; but stupid people just keep going and suffer the consequences.
13 Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen. Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
If someone guarantees a stranger's debt with their cloak, be sure to take it! Make sure you have whatever is pledged to an immoral woman!
14 Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm, họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
If when you get up every morning you shout a loud hello to your neighbors, they will see that as a curse!
15 Nhà dột trong ngày mưa tháng gió cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
An argumentative wife is as irritating as constant dripping on a rainy day.
16 Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió hay ngửa tay đựng dầu.
Trying to stop her is like trying to make the wind stop or trying to hold olive oil in your hand.
17 Sắt mài sắt, bạn rèn bạn.
An iron blade is sharpened with an iron tool, and one person's mind is sharpened by another's.
18 Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả; phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
Those who care for a fig tree eat its fruit, and those who care for their master are rewarded.
19 Nước phản chiếu khuôn mặt, tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
Just as water reflects your face, your mind reflects who you really are.
In the same way that the grave and destruction are never satisfied, human desire is never satisfied. (Sheol h7585)
21 Lửa dùng thử bạc, thử vàng, lời khen thử con người.
Just as a crucible tests silver, and a furnace tests gold, people are tested by the praise they receive.
22 Dùng chày giã người dại như giã thóc, cũng không làm tróc ngu si của nó.
Even if you ground stupid people in a mortar, crushing them like grain with the pestle, you can't get rid of stupidity from them.
23 Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con, và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
You should know the condition of your flocks really well and take good care of your herds,
24 vì giàu có chóng qua, và mão miện chẳng trường tồn.
for wealth doesn't last forever—is a crown passed down through all generations?
25 Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc, và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
Once the hay is cut, and the new growth begins, and fodder from the mountains is gathered,
26 thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân, và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
and the lambs have provided you wool to make clothing, and the sale of goats have paid for a field,
27 Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình và luôn cả các tớ gái con nữa.
there'll be enough milk from your goats to feed you, your family, and your servant girls.
