Châm Ngôn 27
1 Chớ khoe khoang về ngày mai, vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
Do not boast about tomorrow, for you do not know what the future day may bring.
2 Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm; hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
Let another praise you, and not your own mouth: an outsider, and not your own lips.
3 Đá thì nặng và cát cũng nặng, nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
A stone is weighty, and sand is burdensome; but the wrath of the foolish is heavier than both.
4 Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn, nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
Anger holds no mercy, nor does fury when it erupts. And who can bear the assault of one who has been provoked?
5 Ra mặt quở trách tỏ tường hơn là yêu thương lặng lẽ.
An open rebuke is better than hidden love.
6 Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành; còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
The wounds of a loved one are better than the deceitful kisses of a hateful one.
7 Khi no, chê cả mật, lúc đói, đắng hóa ngọt.
A sated soul will trample the honeycomb. And a hungry soul will accept even bitter in place of sweet.
8 Người lưu lạc xa quê hương, giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
Just like a bird migrating from her nest, so also is a man who abandons his place.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn, lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
Ointment and various perfumes delight the heart. And the good advice of a friend is sweet to the soul.
10 Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha. Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng. Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
Do not dismiss your friend or your father’s friend. And do not enter your brother’s house in the day of your affliction. A close neighbor is better than a distant brother.
11 Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng. Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
My son, study wisdom, and rejoice my heart, so that you may be able to respond to the one who reproaches.
12 Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
The discerning man, seeing evil, hides himself. The little ones, continuing on, sustain losses.
13 Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen. Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
Take away the garment of him who has vouched for an outsider. And take a pledge from him on behalf of foreigners.
14 Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm, họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
Whoever blesses his neighbor with a grand voice, rising in the night, shall be like one who curses.
15 Nhà dột trong ngày mưa tháng gió cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
A roof leaking on a cold day, and an argumentative woman, are comparable.
16 Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió hay ngửa tay đựng dầu.
He who would restrain her, he is like one who would grasp the wind, or who would gather together oil with his right hand.
17 Sắt mài sắt, bạn rèn bạn.
Iron sharpens iron, and a man sharpens the countenance of his friend.
18 Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả; phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
Whoever maintains the fig tree shall eat its fruit. And whoever is the keeper of his master shall be glorified.
19 Nước phản chiếu khuôn mặt, tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
In the manner of faces looking into shining water, so are the hearts of men made manifest to the prudent.
Hell and perdition are never filled; similarly the eyes of men are insatiable. (Sheol h7585)
21 Lửa dùng thử bạc, thử vàng, lời khen thử con người.
In the manner of silver being tested in the refinery, and gold in the furnace, so also is a man tested by the mouth of one who praises. The heart of the iniquitous inquires after evils, but the heart of the righteous inquires after knowledge.
22 Dùng chày giã người dại như giã thóc, cũng không làm tróc ngu si của nó.
Even if you were to crush the foolish with a mortar, as when a pestle strikes over pearled barley, his foolishness would not be taken from him.
23 Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con, và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
Be diligent to know the countenance of your cattle, and consider your own flocks,
24 vì giàu có chóng qua, và mão miện chẳng trường tồn.
for you will not always hold this power. But a crown shall be awarded from generation to generation.
25 Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc, và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
The meadows are open, and the green plants have appeared, and the hay has been collected from the mountains.
26 thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân, và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
Lambs are for your clothing, and goats are for the price of a field.
27 Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình và luôn cả các tớ gái con nữa.
Let the milk of goats be sufficient for your food, and for the necessities of your household, and for the provisions of your handmaids.
