Châm Ngôn 27
1 Chớ khoe khoang về ngày mai, vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
2 Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm; hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
Let another praise you, and not your own mouth— a stranger, and not your own lips.
3 Đá thì nặng và cát cũng nặng, nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
A stone is heavy and sand is a burden, but aggravation from a fool outweighs them both.
4 Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn, nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
Wrath is cruel and anger is like a flood, but who can withstand jealousy?
5 Ra mặt quở trách tỏ tường hơn là yêu thương lặng lẽ.
Better an open rebuke than love that is concealed.
6 Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành; còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
The wounds of a friend are faithful, but the kisses of an enemy are deceitful.
7 Khi no, chê cả mật, lúc đói, đắng hóa ngọt.
The soul that is full loathes honey, but to a hungry soul, any bitter thing is sweet.
8 Người lưu lạc xa quê hương, giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
Like a bird that strays from its nest is a man who wanders from his home.
9 Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn, lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
Oil and incense bring joy to the heart, and the sweetness of a friend is counsel to the soul.
10 Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha. Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng. Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
Do not forsake your friend or your father’s friend, and do not go to your brother’s house in the day of your calamity; better a neighbor nearby than a brother far away.
11 Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng. Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
Be wise, my son, and bring joy to my heart, so that I can answer him who taunts me.
12 Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
The prudent see danger and take cover; but the simple keep going and pay the penalty.
13 Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen. Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
Take the garment of him who posts security for a stranger; get collateral if it is for a foreigner.
14 Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm, họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
If one blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be counted to him as a curse.
15 Nhà dột trong ngày mưa tháng gió cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
A constant dripping on a rainy day and a contentious woman are alike—
16 Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió hay ngửa tay đựng dầu.
restraining her is like holding back the wind or grasping oil with one’s right hand.
17 Sắt mài sắt, bạn rèn bạn.
As iron sharpens iron, so one man sharpens another.
18 Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả; phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
Whoever tends a fig tree will eat its fruit, and he who looks after his master will be honored.
19 Nước phản chiếu khuôn mặt, tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
As water reflects the face, so the heart reflects the true man.
Sheol and Abaddon are never satisfied; so the eyes of man are never satisfied. (Sheol h7585)
21 Lửa dùng thử bạc, thử vàng, lời khen thử con người.
A crucible for silver and a furnace for gold, but a man is tested by the praise accorded him.
22 Dùng chày giã người dại như giã thóc, cũng không làm tróc ngu si của nó.
Though you grind a fool like grain with mortar and a pestle, yet his folly will not depart from him.
23 Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con, và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
Be sure to know the state of your flocks, and pay close attention to your herds;
24 vì giàu có chóng qua, và mão miện chẳng trường tồn.
for riches are not forever, nor does a crown endure to every generation.
25 Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc, và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
When hay is removed and new growth appears and the grain from the hills is gathered,
26 thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân, và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
the lambs will provide you with clothing, and the goats with the price of a field.
27 Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình và luôn cả các tớ gái con nữa.
You will have plenty of goats’ milk to feed you— food for your household and nourishment for your maidservants.
