Châm Ngôn 26
1 Vinh dự đến với người khờ dại, cũng hiếm như mưa ngày mùa, như tuyết tháng hạ.
In the manner of snow in the summer, and rain at the harvest, so also is glory unfit for the foolish.
2 Lời nguyền rủa vô cớ chẳng tới đâu, như chim sẻ bay đi, chim én liệng lại.
Like a bird flying away to another place, and like a sparrow that hurries away freely, so also a curse uttered against someone without cause will pass away.
3 Roi dành cho ngựa, cương cho lừa, đòn vọt cho lưng đứa ngu si.
A whip is for a horse, and a muzzle is for donkey, and a rod is for the back of the imprudent.
4 Đừng đối đáp người khờ dại như sự khờ dại của nó, kẻo con cũng giống như nó.
Do not respond to the foolish according to his folly, lest you become like him.
5 Phải dùng lý luận ngớ ngẩn đáp người khờ dại, để nó đừng thấy như là nó khôn.
Respond to the foolish according to his folly, lest he imagine himself to be wise.
6 Dùng một đần truyền tin tức, chẳng khác gì tự đầu độc, tự chặt chân.
Whoever sends words by a foolish messenger has lame feet and drinks iniquity.
7 Châm ngôn trong miệng người khờ dại, khác nào chân bại trong thân thể người què.
In the manner of a lame man who has beautiful legs to no purpose, so also is a parable unfit for the mouth of the foolish.
8 Ca tụng người khờ dại như cột đá vào ná.
Just like one who casts a stone into the pile of Mercury, so also is he who gives honor to the foolish.
9 Châm ngôn trong miệng người ngu dại, như cành gai trong tay người say.
In the manner of a thorn, if it were to spring up from the hand of a drunkard, so also is a parable in the mouth of the foolish.
10 Mướn người dại, người lang thang làm lụng, họ sẽ như người cầm cung bắn phá tứ tung.
Judgment determines cases. And whoever imposes silence on the foolish mitigates anger.
11 Người ngu lặp lại điều khờ dại nó đã trót làm, như chó mửa ra rồi liếm lại.
Like a dog that returns to his vomit, so also is the imprudent who repeats his foolishness.
12 Một người tự phụ cho mình là khôn, còn tệ hại hơn một người đần độn.
Have you seen a man who seems wise to himself? There will be greater hope held for the unwise than for him.
13 Người lười biếng nói rằng: “Có con sư tử ngoài đường! Một con sư tử gầm thét ngoài phố!”
The lazy one says, “There is a lion along the way, and a lioness in the roads.”
14 Cửa xoay trên bản lề thể nào, người lười biếng cũng xoay trở trên giường thể ấy.
Just as a door turns upon its hinges, so also does the lazy one turn upon his bed.
15 Người biếng nhác đặt tay mình vào đĩa, nhưng rồi thôi, không đưa lên miệng mình.
The lazy one conceals his hand under his arms, and it is a labor for him to move it to his mouth.
16 Tuy nhiên, hắn tự cho rằng mình khôn ngoan hơn bảy người thông sáng khác.
The lazy one seems wiser to himself than seven men speaking judgments.
17 Người đi ngoài đường thấy đám cãi nhau, vô cớ mà can thiệp, khác nào kéo tai con chó vậy.
Just like one who takes hold of a dog by the ears, so also is he who crosses impatiently and meddles in the quarrels of another.
18 Người nào lừa gạt bạn mình rồi nói rằng: “Tôi chỉ đùa thôi.”
Just as he is guilty who let loose the arrows and the lances unto death,
19 Cũng như người điên ném than lửa, bắn tên gây chết chóc.
so also is the man who harms his friend by deceitfulness. And when he has been apprehended, he says, “I did it jokingly.”
20 Không có lửa nếu không củi, không dầu, không bất bình nếu không nói hành, nói xấu.
When the wood fails, the fire will be extinguished. And when the gossiper is taken away, conflicts will be quelled.
21 Người nhanh giận nhạy chuyện rầy rà, như than, như củi, mau cháy bùng ra.
Just as charcoals are to burning coals, and wood is to fire, so also is an angry man who stirs up quarrels.
22 Lời rỉ tai như của ngon vật lạ, nuốt vào, thỏa lòng mát dạ.
The words of a whisperer seem simple, but they penetrate to the innermost parts of the self.
23 Lời hoa mỹ che đậy lòng độc ác, như lớp men bóng bẩy bao ngoài bình đất rẻ tiền.
In the same manner as an earthen vessel, if it were adorned with impure silver, conceited lips are allied with a wicked heart.
24 Người quỷ quyệt dùng lời xảo trá, nhưng trong lòng chất chứa gian manh.
An enemy is known by his lips, though it is from his heart that he draws out deceit.
25 Khi nó nói lời dịu ngọt đừng tin, vì lòng nó chứa bảy điều gớm ghiếc.
When he will have lowered his voice, do not believe him, for there are seven vices in his heart.
26 Chúng nói nhân nói nghĩa đủ điều, nhưng bộ mặt thật sẽ phô bày nơi công chúng.
Whoever covers hatred with deceit, his malice shall be revealed in the assembly.
27 Ai gài bẫy sẽ rơi vào bẫy, lăn đá hại người, lại bị đá đè nát thân.
Whoever digs a pit will fall into it. And whoever rolls a stone, it will roll back to him.
28 Nói dối, nói nịnh người nó chẳng thương, gây nên tai hại khôn lường?
A false tongue does not love truth. And a slippery mouth works ruin.
