Châm Ngôn 24
1 Chớ ganh tị người ác, cũng đừng mong kết bạn với họ.
Be not thou envious of wicked men, neither crave to be with them;
2 Vì lòng chúng đầy âm mưu bạo tàn, môi nói ra toàn lời nguy hại.
For, violence, their heart muttereth, and, mischief, their lips do speak.
3 Nhà cửa xây trên nền khôn ngoan và được vững vàng do hiểu biết.
In wisdom, is a house builded, and, in understanding, is it established;
4 Do tri thức các phòng được đầy vật quý hiếm.
And, in knowledge, chambers are filled, with all acquisitions, costly and fair.
5 Người khôn ngoan là người có sức lớn, người tri thức lại càng thêm năng lực.
A wise man, is mighty, and, a man of knowledge, becometh alert in vigour.
6 Đánh giặc phải nhờ mưu khôn ngoan; muốn chiến thắng, cần nhiều mưu sĩ.
Surely, with concerted measures, shalt thou make for thyself war, and, success, lieth in the greatness of the counsellor.
7 Với người dại, khôn ngoan là điều cao xa quá. Nơi cổng thành, nó chẳng dám hé miệng ra.
Unattainable to a foolish man, are the dictates of wisdom, in the gate, he openeth not his mouth.
8 Ai mưu tính điều ác, sẽ nổi danh là người gian xảo.
He that deviseth to do mischief, him, shall men call, a master of plots.
9 Âm mưu của người dại là tội lỗi; người nhạo báng bị người ta ghê tởm.
The purpose of folly, is sin, and, an abomination to mankind, is a buffoon.
10 Chỉ người yếu hèn mới sờn lòng trong ngày hoạn nạn.
Thou hast been slothful in the day of straitness, Strait, is thy strength.
11 Hãy cứu người bị đưa đến cõi chết; hãy ngăn bước người lảo đảo đi đến chỗ tử vong.
Deliver thou such as are being led forth to death, and, them who are tottering to slaughter, oh that thou wouldst hold back!
12 Đừng tự nói: “Chúng tôi chẳng biết chuyện gì cả.” Vì Đức Chúa Trời hiểu rõ lòng người, và Ngài nhìn thấy. Đấng canh giữ mạng sống con biết rõ con đã biết. Ngài sẽ báo trả mỗi người tùy việc họ đã làm.
Though thou say, Lo! we knew not this, Shall not, he that proveth hearts, himself, discern? And, he that formeth thy soul, himself, know? and bring back to a son of earth according to his deed?
13 Con ơi, hãy ăn mật ong vì nó tốt, mật của tàn ong ngon ngọt cho miệng con.
My son, eat thou honey, because it is good, —and droppings from the comb [because they are] sweet to thy palate:
14 Cũng hãy biết rằng khôn ngoan ngọt ngào cho linh hồn con. Nếu con tìm được khôn ngoan, con sẽ tràn đầy hy vọng, và hy vọng của con sẽ không bị cắt đứt.
Thus, take knowledge of wisdom, for thine own soul; If thou find it, then there is a future, and, thine expectation, shall not be cut off.
15 Đừng rình rập nhà người công chính, cũng đừng cướp phá nơi ở của người,
Do not lie in wait, thou lawless man, against the home of the righteous, —neither destroy thou his place of rest;
16 Vì người công chính vẫn đứng dậy, dù bị ngã bảy lần. Nhưng chỉ một tai vạ, người ác đã bại liệt ngay.
For, seven times, may the righteous fall and yet arise, but, lawless men, shall stumble into calamity.
17 Khi kẻ địch sa cơ, con chớ mừng; khi nó ngã, lòng con đừng hớn hở.
When thine enemy falleth, do not thou rejoice, and, when he stumbleth, let not thy heart exult:
18 Kẻo e Chúa Hằng Hữu không bằng lòng và ngưng ra tay trừng phạt nó chăng.
Lest Yahweh see it, and it be wicked in his eyes, and he turn away from him his anger.
19 Chớ nóng lòng vì công việc người ác, đừng ganh tị khi người dữ thành đạt.
Burn not with vexation against evil doers, be not envious of lawless men;
20 Đời người ác không có tương lai; đèn người dữ nay mai sẽ tắt.
For there shall be no future for the wicked, The lamp of the lawless, shall go out.
21 Con ơi, phải kính sợ Chúa và tôn trọng vua. Đừng liên kết với bọn người phản loạn,
Revere thou Yahweh, my son, and the king, and, with the fickle, have thou no fellowship;
22 vì họa tai sẽ đến bất ngờ. Ai lường được hình phạt của Chúa Hằng Hữu và vua?
For, suddenly, shall arise their calamity; and, the misfortune of their years, who knoweth?
23 Đây là lời của người khôn ngoan: Khi xét xử, đừng thiên vị ai cả.
These things also, concern the wise, To take note of faces in judgment, is not good.
24 Ai tuyên bố với người ác rằng “Anh vô tội,” sẽ bị mọi người nguyền rủa không thôi.
He that saith to the lawless man, Righteous, thou art, peoples shall denounce him, populations shall curse him;
25 Ai trách phạt người ác, sẽ được mọi người ưa thích; và tràn đầy phước hạnh.
But, to reprovers, one should be pleasant, and, upon them, should come an excellent blessing:
26 Lời nói thẳng xuất phát từ tình thương.
Lips, should one kiss with one who answereth in right words.
27 Lo làm ăn trong ngoài chu tất, rồi hãy tính đến việc cất nhà.
Prepare, in the open, thy work, and make ready, in the field, for thyself, Afterwards, shalt thou build thy house.
28 Đừng vô cớ làm chứng hại láng giềng; môi miệng con đừng thốt ra lời dối trá.
Do not become a needless witness against thy neighbour, so mightest thou open too wide thy lips:
29 Chớ nói: “Tôi báo trả lại điều nó làm cho tôi! Tôi chỉ tốt với người tốt với tôi thôi!”
Do not say—According to what he hath done to me, so, will I do to him, I will repay every one according to his work.
30 Ta có qua ruộng một người kém siêng năng, và vườn nho của người ngu dại.
By the field of the sluggard, I passed, and by the vineyard of a man lacking sense;
31 Cỏ mọc um tùm, gai phủ giăng. Rào dậu điêu tàn nghiêng ngửa đổ.
And lo! there had come up all over it—thorns, there had covered the face thereof—thistles, and, the stone fence thereof, had been thrown down.
32 Quan sát cảnh ấy, ta để ý, suy xét, và học được rằng:
So I observed it, for myself, I applied my heart, I looked—I accepted correction:
33 Ngủ một chút, mơ màng thêm một chút, khoanh tay nghỉ một chút nữa thôi—
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest:
34 cảnh nghèo đến như kẻ trộm; bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.
So shall come in, as a highwayman, thy poverty, and, thy want, as one armed with a shield.
