Châm Ngôn 23
1 Khi con ngồi ăn uống với người quyền thế, hãy để ý cẩn thận người ngồi trước mặt con.
Uketipo kula chakula na mtawala, angalia vyema kile kilicho mbele yako,
2 Nếu con ham ăn, hãy để con dao nơi họng con.
na utie kisu kooni mwako kama ukiwa mlafi.
3 Chớ thèm các món cao lương mỹ vị, vì của ngon rượu ngọt là cạm bẫy giăng.
Usitamani vyakula vyake vitamu kwa kuwa chakula hicho ni cha hila.
4 Đừng nhọc công khổ trí làm giàu. Hãy sáng suốt khôn ngoan biết lúc phải dừng lại.
Usijitaabishe ili kuupata utajiri, uwe na hekima kuonyesha kujizuia.
5 Con có liếc mắt nhìn sự giàu sang, thì giàu có phù du hết rất mau, như đại bàng vỗ cánh bay mất.
Kufumba na kufumbua utajiri hutoweka, huwa kama umepata mabawa ghafula, ukaruka na kutoweka angani kama tai.
6 Chớ ăn của người có lòng keo kiệt; cũng đừng thèm cao lương mỹ vị họ mời.
Usile chakula cha mtu mchoyo, usitamani vyakula vyake vitamu,
7 Miệng mời nhưng lòng họ chẳng muốn con ăn, điều họ nghĩ mới chính thật con người của họ.
kwa maana yeye ni aina ya mtu ambaye kila mara anafikiri juu ya gharama. Anakuambia, “Kula na kunywa,” lakini moyo wake hauko pamoja nawe.
8 Con sẽ phải nôn hết món ăn ra, và phí cả lời khen tặng con đã nói.
Utatapika kile kidogo ulichokula, nawe utakuwa umepoteza bure maneno yako ya kumsifu.
9 Đừng tốn công nói với người dại, vì hắn sẽ khinh thường lời khôn ngoan của con.
Usizungumze na mpumbavu, kwa maana atadhihaki hekima ya maneno yako.
10 Chớ dời ranh giới cũ; và đừng chiếm đoạt đất người mồ côi.
Usisogeze jiwe la mpaka wa zamani wala kunyemelea kwenye mashamba ya yatima,
11 Vì Đấng Cứu Chuộc họ là Đấng năng quyền; sẽ bênh vực họ và khép tội con.
kwa kuwa Mtetezi wao ni mwenye nguvu, atalichukua shauri lao dhidi yako.
12 Chuyên lòng tiếp nhận dạy dỗ; lắng tai đón nghe tri thức.
Elekeza moyo wako kwenye mafundisho na masikio yako kwenye maneno ya maarifa.
13 Đừng bỏ qua việc sửa dạy con cái. Roi vọt không làm nó chết đâu.
Usimnyime mtoto adhabu, ukimwadhibu kwa fimbo, hatakufa.
Mwadhibu kwa fimbo na kuiokoa nafsi yake kutoka mautini. (Sheol h7585)
15 Con ơi, nếu lòng con khôn ngoan, thì chính lòng ta cũng vui mừng;
Mwanangu, kama moyo wako una hekima, basi moyo wangu utafurahi,
16 Phải, lòng dạ ta sẽ mừng rỡ, khi miệng con nói điều ngay thẳng.
utu wangu wa ndani utafurahi, wakati midomo yako itakapozungumza lililo sawa.
17 Chớ hiềm tị vì người gian được may mắn, nhưng đem lòng kính sợ Chúa Hằng Hữu ngày đêm.
Usiuruhusu moyo wako kuwaonea wivu wenye dhambi, bali kila mara uwe na bidii katika kumcha Bwana.
18 Tương lai con sẽ trong sáng; hy vọng thành đạt là điều chắc chắn.
Hakika kuna tumaini la baadaye kwa ajili yako, nalo tarajio lako halitakatiliwa mbali.
19 Con ơi, hãy lắng nghe và trở nên khôn ngoan: Hãy hướng lòng con vào đường chính đáng.
Sikiliza, mwanangu na uwe na hekima, weka moyo wako kwenye njia iliyo sawa.
20 Chớ kết bạn với người nghiện rượu, hoặc với người ham ăn,
Usiwe miongoni mwa wanywao mvinyo, au wale walao nyama kwa pupa,
21 vì tương lai họ khó khăn, cơ hàn, và người mê ngủ sẽ rách rưới tơi bời.
kwa maana walevi na walafi huwa maskini, nako kusinzia huwavika matambara.
22 Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha, khi mẹ yếu già, con chớ khinh khi.
Msikilize baba yako, aliyekuzaa, wala usimdharau mama yako atakapokuwa mzee.
23 Phải mua chân lý và đừng bao giờ bán nó; cũng đừng bán khôn ngoan, học thức, và lương tri.
Nunua kweli wala usiiuze, pata hekima, adabu na ufahamu.
24 Có con ngay lành, lòng cha mừng rỡ. Có con khôn ngoan, vui lòng hớn hở.
Baba wa mwenye haki ana furaha kubwa, naye aliye na mwana mwenye hekima humfurahia.
25 Nguyện cha và mẹ con vui mừng! Nguyện người sinh ra con được rạng rỡ vui mừng.
Baba yako na mama yako na wafurahi, mama aliyekuzaa na ashangilie!
26 Con hãy dâng lòng con cho cha. Để mắt con chăm chú đường lối cha.
Mwanangu, nipe moyo wako, macho yako na yafuate njia zangu,
27 Vì gái điếm là hố sâu, dâm phụ là giếng thẳm.
kwa maana kahaba ni shimo refu na mwanamke mpotovu ni kisima chembamba.
28 Nó rình rập mồi ngon, gây cho số người bất nghĩa gia tăng.
Kama mnyangʼanyi, hungojea akivizia, naye huzidisha wasio waaminifu miongoni mwa wanaume.
29 Ai phiền muộn? Ai đau khổ? Ai tranh cạnh? Ai thở than? Mắt đỏ ngầu, mình thương tích?
Ni nani mwenye ole? Ni nani mwenye huzuni? Ni nani mwenye ugomvi? Ni nani mwenye malalamiko? Ni nani aliye na majeraha yasiyo na sababu? Ni nani mwenye macho mekundu?
30 Đó là người chè chén, la cà, nhấm nháp các thứ rượu pha.
Ni hao wakaao sana kwenye mvinyo, hao waendao kuonja mabakuli ya mvinyo uliochanganywa.
31 Chớ mê mẩn nhìn ly rượu hồng, nó đỏ đẹp thật, nó óng ánh làm sao; tuôn chảy dễ dàng.
Usiukodolee macho mvinyo wakati ukiwa mwekundu, wakati unapometameta kwenye bilauri, wakati ushukapo taratibu!
32 Nhưng rồi ra con sẽ bị rượu cắn như rắn; nọc độc nó như rắn lục.
Mwishowe huuma kama nyoka na kutia sumu yake kama nyoka mwenye sumu.
33 Mắt con sẽ thấy những điều kỳ lạ, và lòng con đầy dẫy điều xấu xa.
Macho yako yataona mambo mageni na moyo wako kuwazia mambo yaliyopotoka.
34 Con sẽ như người đi giữa biển cả, dập dồi như thể leo lên cột buồm.
Utakuwa kama alalaye katikati ya bahari, alalaye juu ya kamba ya merikebu.
35 Con nói: “Họ đánh tôi, nhưng sao tôi chẳng đau. Tôi không cảm biết khi bị họ đánh. Bao giờ tôi tỉnh lại đây để tôi còn tìm uống nữa?”
Utasema, “Wamenipiga lakini sikuumia! Wamenichapa, lakini sisikii! Nitaamka lini ili nikanywe tena?”
