Châm Ngôn 23
1 Khi con ngồi ăn uống với người quyền thế, hãy để ý cẩn thận người ngồi trước mặt con.
When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently what is before thee:
2 Nếu con ham ăn, hãy để con dao nơi họng con.
And put a knife to thy throat, if thou art a man given to appetite.
3 Chớ thèm các món cao lương mỹ vị, vì của ngon rượu ngọt là cạm bẫy giăng.
Be not desirous of his dainties: for they are deceitful food.
4 Đừng nhọc công khổ trí làm giàu. Hãy sáng suốt khôn ngoan biết lúc phải dừng lại.
Labour not to be rich: cease from thy own wisdom.
5 Con có liếc mắt nhìn sự giàu sang, thì giàu có phù du hết rất mau, như đại bàng vỗ cánh bay mất.
Wilt thou set thy eyes upon that which is not? for riches certainly make to themselves wings; they fly away as an eagle toward heaven.
6 Chớ ăn của người có lòng keo kiệt; cũng đừng thèm cao lương mỹ vị họ mời.
Eat thou not the bread of him that hath an evil eye, neither desire thou his delicacies:
7 Miệng mời nhưng lòng họ chẳng muốn con ăn, điều họ nghĩ mới chính thật con người của họ.
For as he thinketh in his heart, so is he: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
8 Con sẽ phải nôn hết món ăn ra, và phí cả lời khen tặng con đã nói.
The morsel which thou hast eaten shalt thou vomit up, and lose thy sweet words.
9 Đừng tốn công nói với người dại, vì hắn sẽ khinh thường lời khôn ngoan của con.
Speak not in the ears of a fool: for he will despise the wisdom of thy words.
10 Chớ dời ranh giới cũ; và đừng chiếm đoạt đất người mồ côi.
Remove not the old landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
11 Vì Đấng Cứu Chuộc họ là Đấng năng quyền; sẽ bênh vực họ và khép tội con.
For their redeemer is mighty; he shall plead their cause with thee.
12 Chuyên lòng tiếp nhận dạy dỗ; lắng tai đón nghe tri thức.
Apply thy heart to instruction, and thy ears to the words of knowledge.
13 Đừng bỏ qua việc sửa dạy con cái. Roi vọt không làm nó chết đâu.
Withhold not correction from the child: for if thou beatest him with the rod, he shall not die.
Thou shalt beat him with the rod, and shalt deliver his soul from hell. (Sheol h7585)
15 Con ơi, nếu lòng con khôn ngoan, thì chính lòng ta cũng vui mừng;
My son, if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 Phải, lòng dạ ta sẽ mừng rỡ, khi miệng con nói điều ngay thẳng.
Yea, my reins shall rejoice, when thy lips speak right things.
17 Chớ hiềm tị vì người gian được may mắn, nhưng đem lòng kính sợ Chúa Hằng Hữu ngày đêm.
Let not thy heart envy sinners: but be thou in the fear of the LORD all the day long.
18 Tương lai con sẽ trong sáng; hy vọng thành đạt là điều chắc chắn.
For surely there is an end; and thy expectation shall not be cut off.
19 Con ơi, hãy lắng nghe và trở nên khôn ngoan: Hãy hướng lòng con vào đường chính đáng.
Hear thou, my son, and be wise, and guide thy heart in the way.
20 Chớ kết bạn với người nghiện rượu, hoặc với người ham ăn,
Be not among winebibbers; among gluttonous eaters of flesh:
21 vì tương lai họ khó khăn, cơ hàn, và người mê ngủ sẽ rách rưới tơi bời.
For the drunkard and the glutton shall come to poverty: and drowsiness shall clothe a man with rags.
22 Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha, khi mẹ yếu già, con chớ khinh khi.
Hearken to thy father that begat thee, and despise not thy mother when she is old.
23 Phải mua chân lý và đừng bao giờ bán nó; cũng đừng bán khôn ngoan, học thức, và lương tri.
Buy the truth, and sell it not; also wisdom, and instruction, and understanding.
24 Có con ngay lành, lòng cha mừng rỡ. Có con khôn ngoan, vui lòng hớn hở.
The father of the righteous shall greatly rejoice: and he that begetteth a wise child shall have joy of him.
25 Nguyện cha và mẹ con vui mừng! Nguyện người sinh ra con được rạng rỡ vui mừng.
Thy father and thy mother shall be glad, and she that bore thee shall rejoice.
26 Con hãy dâng lòng con cho cha. Để mắt con chăm chú đường lối cha.
My son, give me thy heart, and let thy eyes observe my ways.
27 Vì gái điếm là hố sâu, dâm phụ là giếng thẳm.
For an harlot is a deep ditch; and an adulteress is a narrow pit.
28 Nó rình rập mồi ngon, gây cho số người bất nghĩa gia tăng.
She also lieth in wait as for a prey, and increaseth the transgressors among men.
29 Ai phiền muộn? Ai đau khổ? Ai tranh cạnh? Ai thở than? Mắt đỏ ngầu, mình thương tích?
Who hath woe? who hath sorrow? who hath contentions? who hath babbling? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
30 Đó là người chè chén, la cà, nhấm nháp các thứ rượu pha.
They that tarry long at the wine; they that go to seek mixed wine.
31 Chớ mê mẩn nhìn ly rượu hồng, nó đỏ đẹp thật, nó óng ánh làm sao; tuôn chảy dễ dàng.
Look not thou upon the wine when it is red, when it giveth its colour in the cup, when it moveth itself aright.
32 Nhưng rồi ra con sẽ bị rượu cắn như rắn; nọc độc nó như rắn lục.
At the last it biteth like a serpent, and stingeth like an adder.
33 Mắt con sẽ thấy những điều kỳ lạ, và lòng con đầy dẫy điều xấu xa.
Thy eyes shall behold strange things, and thy heart shall utter perverse things.
34 Con sẽ như người đi giữa biển cả, dập dồi như thể leo lên cột buồm.
And thou shalt be as he that lieth down in the midst of the sea, or as he that lieth upon the top of a mast.
35 Con nói: “Họ đánh tôi, nhưng sao tôi chẳng đau. Tôi không cảm biết khi bị họ đánh. Bao giờ tôi tỉnh lại đây để tôi còn tìm uống nữa?”
They have stricken me, shalt thou say, and I was not sick; they have beaten me, and I felt it not: when shall I awake? I will seek it yet again.
