Châm Ngôn 23
1 Khi con ngồi ăn uống với người quyền thế, hãy để ý cẩn thận người ngồi trước mặt con.
When thou sittest to eat with a ruler, thou shalt consider well, what is before thee;
2 Nếu con ham ăn, hãy để con dao nơi họng con.
And shalt put a knife to thy throat, if, of great appetite, thou art:
3 Chớ thèm các món cao lương mỹ vị, vì của ngon rượu ngọt là cạm bẫy giăng.
Do not crave his dainties, for, the same, are deceitful food.
4 Đừng nhọc công khổ trí làm giàu. Hãy sáng suốt khôn ngoan biết lúc phải dừng lại.
Do not toil to get wealth, of thine own understanding, forbear:
5 Con có liếc mắt nhìn sự giàu sang, thì giàu có phù du hết rất mau, như đại bàng vỗ cánh bay mất.
Wilt thou let thine eye fly thereupon, when it is nothing? for it will, surely make, itself wings, Like an eagle, will it wing its way across the heavens.
6 Chớ ăn của người có lòng keo kiệt; cũng đừng thèm cao lương mỹ vị họ mời.
Do not eat the food of him that hath a begrudging eye, neither crave thou his dainties;
7 Miệng mời nhưng lòng họ chẳng muốn con ăn, điều họ nghĩ mới chính thật con người của họ.
For, just as he hath thought in his own mind, so, he is: Eat and drink! he may say to thee, but, his heart, is not with thee.
8 Con sẽ phải nôn hết món ăn ra, và phí cả lời khen tặng con đã nói.
As for thy morsel thou hast eaten, thou shalt vomit it, so shalt thou waste thy things so sweet.
9 Đừng tốn công nói với người dại, vì hắn sẽ khinh thường lời khôn ngoan của con.
In the ears of a dullard, do not speak, for he will despise the good sense of thy words.
10 Chớ dời ranh giới cũ; và đừng chiếm đoạt đất người mồ côi.
Do not move back the ancient boundary, and, into the fields of the fatherless, do not enter;
11 Vì Đấng Cứu Chuộc họ là Đấng năng quyền; sẽ bênh vực họ và khép tội con.
For, their near of kin, is strong, he, will plead their cause with thee.
12 Chuyên lòng tiếp nhận dạy dỗ; lắng tai đón nghe tri thức.
Bring, to correction, thy heart, and thine ears, to the sayings of knowledge.
13 Đừng bỏ qua việc sửa dạy con cái. Roi vọt không làm nó chết đâu.
Do not withhold, from a child, correction, When thou smitest him with the rod, he shall not die:
Thou, with the rod, shalt smite him, and, his soul from hades, shalt thou deliver. (Sheol h7585)
15 Con ơi, nếu lòng con khôn ngoan, thì chính lòng ta cũng vui mừng;
My son! if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 Phải, lòng dạ ta sẽ mừng rỡ, khi miệng con nói điều ngay thẳng.
So shall my reins exult, when thy lips speak the things that are right.
17 Chớ hiềm tị vì người gian được may mắn, nhưng đem lòng kính sợ Chúa Hằng Hữu ngày đêm.
Let not thy heart be envious of sinners, only of the reverence of Yahweh, all day long;
18 Tương lai con sẽ trong sáng; hy vọng thành đạt là điều chắc chắn.
For surely there is a future, and, thine expectation, shall not be cut off.
19 Con ơi, hãy lắng nghe và trở nên khôn ngoan: Hãy hướng lòng con vào đường chính đáng.
Hear, thou, my son, and be wise, and lead forward, in duty, thy heart.
20 Chớ kết bạn với người nghiện rượu, hoặc với người ham ăn,
Do not be among them who tipple with wine, —among them who are gluttons;
21 vì tương lai họ khó khăn, cơ hàn, và người mê ngủ sẽ rách rưới tơi bời.
For, the tippler and the glutton, shall come to poverty, and, rags, shall Slumber put on!
22 Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha, khi mẹ yếu già, con chớ khinh khi.
Hearken to thy father here, who begat thee, and despise not, when she is old, thy mother.
23 Phải mua chân lý và đừng bao giờ bán nó; cũng đừng bán khôn ngoan, học thức, và lương tri.
Truth, buy thou, but do not sell, wisdom, and correction, and understanding.
24 Có con ngay lành, lòng cha mừng rỡ. Có con khôn ngoan, vui lòng hớn hở.
Greatly shall exult, the father of a righteous man, and, he that begetteth a wise son, shall rejoice in him:
25 Nguyện cha và mẹ con vui mừng! Nguyện người sinh ra con được rạng rỡ vui mừng.
Rejoice shall thy father and thy mother, yea she, shall exult, who bare thee.
26 Con hãy dâng lòng con cho cha. Để mắt con chăm chú đường lối cha.
Oh give, my son, thy mind unto me, and let, thine eyes, observe, my ways;
27 Vì gái điếm là hố sâu, dâm phụ là giếng thẳm.
For, a deep chasm, is the unchaste woman, and, a narrow pit, the female unknown;
28 Nó rình rập mồi ngon, gây cho số người bất nghĩa gia tăng.
Yea, she, as for prey, lieth in wait, and, the treacherous among mankind, she causeth to abound.
29 Ai phiền muộn? Ai đau khổ? Ai tranh cạnh? Ai thở than? Mắt đỏ ngầu, mình thương tích?
Who hath woe? Who hath outcry of pain? Who hath contentions? Who hath complaining? Who hath needless wounds? Who hath dullness of eyes?
30 Đó là người chè chén, la cà, nhấm nháp các thứ rượu pha.
They who tarry over wine, they who go in to search for mixed wine.
31 Chớ mê mẩn nhìn ly rượu hồng, nó đỏ đẹp thật, nó óng ánh làm sao; tuôn chảy dễ dàng.
Do not look on wine when it becometh red, when it giveth in the cup its sparkle, glideth down smoothly.
32 Nhưng rồi ra con sẽ bị rượu cắn như rắn; nọc độc nó như rắn lục.
Its after effect, is that, like a serpent, it biteth, and, like a viper, it doth sting.
33 Mắt con sẽ thấy những điều kỳ lạ, và lòng con đầy dẫy điều xấu xa.
Thine eyes, will see strange women, and, thy heart, will speak perverse things:
34 Con sẽ như người đi giữa biển cả, dập dồi như thể leo lên cột buồm.
So shalt thou become, as one lying down in the heart of the sea, —or as one lying down on the top of the mastgear:
35 Con nói: “Họ đánh tôi, nhưng sao tôi chẳng đau. Tôi không cảm biết khi bị họ đánh. Bao giờ tôi tỉnh lại đây để tôi còn tìm uống nữa?”
They smote me—I felt no pain, They struck me down—I noticed it not, —When shall I wake up? I will go on, I will seek it, again!
