Châm Ngôn 23
1 Khi con ngồi ăn uống với người quyền thế, hãy để ý cẩn thận người ngồi trước mặt con.
When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently him that is before thee;
2 Nếu con ham ăn, hãy để con dao nơi họng con.
And put a knife to thy throat, if thou be a man given to appetite.
3 Chớ thèm các món cao lương mỹ vị, vì của ngon rượu ngọt là cạm bẫy giăng.
Be not desirous of his dainties; seeing they are deceitful meat.
4 Đừng nhọc công khổ trí làm giàu. Hãy sáng suốt khôn ngoan biết lúc phải dừng lại.
Weary not thyself to be rich; cease from thine own wisdom.
5 Con có liếc mắt nhìn sự giàu sang, thì giàu có phù du hết rất mau, như đại bàng vỗ cánh bay mất.
Wilt thou set thine eyes upon that which is not? for [riches] certainly make themselves wings, like an eagle that flieth toward heaven.
6 Chớ ăn của người có lòng keo kiệt; cũng đừng thèm cao lương mỹ vị họ mời.
Eat thou not the bread of him that hath an evil eye, neither desire thou his dainties:
7 Miệng mời nhưng lòng họ chẳng muốn con ăn, điều họ nghĩ mới chính thật con người của họ.
For as he reckoneth within himself, so is he: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
8 Con sẽ phải nôn hết món ăn ra, và phí cả lời khen tặng con đã nói.
The morsel which thou hast eaten shalt thou vomit up, and lose thy sweet words.
9 Đừng tốn công nói với người dại, vì hắn sẽ khinh thường lời khôn ngoan của con.
Speak not in the hearing of a fool; for he will despise the wisdom of thy words.
10 Chớ dời ranh giới cũ; và đừng chiếm đoạt đất người mồ côi.
Remove not the ancient landmark; and enter not into the fields of the fatherless:
11 Vì Đấng Cứu Chuộc họ là Đấng năng quyền; sẽ bênh vực họ và khép tội con.
For their redeemer is strong; he shall plead their cause against thee.
12 Chuyên lòng tiếp nhận dạy dỗ; lắng tai đón nghe tri thức.
Apply thine heart unto instruction, and thine ears to the words of knowledge.
13 Đừng bỏ qua việc sửa dạy con cái. Roi vọt không làm nó chết đâu.
Withhold not correction from the child: [for] if thou beat him with the rod, he shall not die.
Thou shalt beat him with the rod, and shalt deliver his soul from Sheol. (Sheol h7585)
15 Con ơi, nếu lòng con khôn ngoan, thì chính lòng ta cũng vui mừng;
My son, if thine heart be wise, my heart shall be glad, even mine:
16 Phải, lòng dạ ta sẽ mừng rỡ, khi miệng con nói điều ngay thẳng.
Yea, my reins shall rejoice, when thy lips speak right things.
17 Chớ hiềm tị vì người gian được may mắn, nhưng đem lòng kính sợ Chúa Hằng Hữu ngày đêm.
Let not thine heart envy sinners: but [be thou] in the fear of the LORD all the day long:
18 Tương lai con sẽ trong sáng; hy vọng thành đạt là điều chắc chắn.
For surely there is a reward; and thy hope shall not be cut off.
19 Con ơi, hãy lắng nghe và trở nên khôn ngoan: Hãy hướng lòng con vào đường chính đáng.
Hear thou, my son, and be wise, and guide thine heart in the way.
20 Chớ kết bạn với người nghiện rượu, hoặc với người ham ăn,
Be not among winebibbers; among gluttonous eaters of flesh:
21 vì tương lai họ khó khăn, cơ hàn, và người mê ngủ sẽ rách rưới tơi bời.
For the drunkard and the glutton shall come to poverty: and drowsiness shall clothe [a man] with rags.
22 Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha, khi mẹ yếu già, con chớ khinh khi.
Hearken unto thy father that begat thee, and despise not thy mother when she is old.
23 Phải mua chân lý và đừng bao giờ bán nó; cũng đừng bán khôn ngoan, học thức, và lương tri.
Buy the truth, and sell it not; [yea], wisdom, and instruction, and understanding.
24 Có con ngay lành, lòng cha mừng rỡ. Có con khôn ngoan, vui lòng hớn hở.
The father of the righteous shall greatly rejoice: and he that begetteth a wise child shall have joy of him.
25 Nguyện cha và mẹ con vui mừng! Nguyện người sinh ra con được rạng rỡ vui mừng.
Let thy father and thy mother be glad, and let her that bare thee rejoice.
26 Con hãy dâng lòng con cho cha. Để mắt con chăm chú đường lối cha.
My son, give me thine heart, and let thine eyes delight in my ways.
27 Vì gái điếm là hố sâu, dâm phụ là giếng thẳm.
For a whore is a deep ditch; and a strange woman is a narrow pit.
28 Nó rình rập mồi ngon, gây cho số người bất nghĩa gia tăng.
Yea, she lieth in wait as a robber, and increaseth the treacherous among men.
29 Ai phiền muộn? Ai đau khổ? Ai tranh cạnh? Ai thở than? Mắt đỏ ngầu, mình thương tích?
Who hath woe? who hath sorrow? who hath contentions? who hath complaining? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
30 Đó là người chè chén, la cà, nhấm nháp các thứ rượu pha.
They that tarry long at the wine; they that go to seek out mixed wine.
31 Chớ mê mẩn nhìn ly rượu hồng, nó đỏ đẹp thật, nó óng ánh làm sao; tuôn chảy dễ dàng.
Look not thou upon the wine when it is red, when it giveth its colour in the cup, when it goeth down smoothly.
32 Nhưng rồi ra con sẽ bị rượu cắn như rắn; nọc độc nó như rắn lục.
At the last it biteth like a serpent, and stingeth like an adder.
33 Mắt con sẽ thấy những điều kỳ lạ, và lòng con đầy dẫy điều xấu xa.
Thine eyes shall behold strange things, and thine heart shall utter froward things.
34 Con sẽ như người đi giữa biển cả, dập dồi như thể leo lên cột buồm.
Yea, thou shalt be as he that lieth down in the midst of the sea, or as he that lieth upon the top of a mast.
35 Con nói: “Họ đánh tôi, nhưng sao tôi chẳng đau. Tôi không cảm biết khi bị họ đánh. Bao giờ tôi tỉnh lại đây để tôi còn tìm uống nữa?”
They have stricken me, [shalt thou say], and I was not hurt; they have beaten me, and I felt it not: when shall I awake? I will seek it yet again.
