Châm Ngôn 23
1 Khi con ngồi ăn uống với người quyền thế, hãy để ý cẩn thận người ngồi trước mặt con.
When thou sittest to eat with a ruler, consider diligently what is before thee:
2 Nếu con ham ăn, hãy để con dao nơi họng con.
For thou puttest a knife to thy throat, if thou be a man of a craving desire.
3 Chớ thèm các món cao lương mỹ vị, vì của ngon rượu ngọt là cạm bẫy giăng.
Do not long for his savory meats; they are deceitful food.
4 Đừng nhọc công khổ trí làm giàu. Hãy sáng suốt khôn ngoan biết lúc phải dừng lại.
Fatigue thyself not to become rich; because thou hast understanding, forbear.
5 Con có liếc mắt nhìn sự giàu sang, thì giàu có phù du hết rất mau, như đại bàng vỗ cánh bay mất.
When thou lettest merely thy eyes fly over it, it is no more: for it will ever make itself wings: like an eagle will it fly toward heaven.
6 Chớ ăn của người có lòng keo kiệt; cũng đừng thèm cao lương mỹ vị họ mời.
Eat not the bread of a man with an evil eye, and do not long for his savory meats;
7 Miệng mời nhưng lòng họ chẳng muốn con ăn, điều họ nghĩ mới chính thật con người của họ.
For as though there were a division in his soul, so doth he act: Eat and drink, saith he to thee; but his heart is not with thee.
8 Con sẽ phải nôn hết món ăn ra, và phí cả lời khen tặng con đã nói.
Thy morsel which thou hast eaten must thou spit out, and thou hast wasted thy pleasant words.
9 Đừng tốn công nói với người dại, vì hắn sẽ khinh thường lời khôn ngoan của con.
Speak not before the ears of a fool; for he will despise the intelligence of thy words.
10 Chớ dời ranh giới cũ; và đừng chiếm đoạt đất người mồ côi.
Remove not the ancient landmark, and into the fields of the fatherless must thou not enter;
11 Vì Đấng Cứu Chuộc họ là Đấng năng quyền; sẽ bênh vực họ và khép tội con.
For their redeemer is strong; he will indeed plead their cause with thee.
12 Chuyên lòng tiếp nhận dạy dỗ; lắng tai đón nghe tri thức.
Apply thy heart unto instruction, and thy ears to the sayings of knowledge.
13 Đừng bỏ qua việc sửa dạy con cái. Roi vọt không làm nó chết đâu.
Withhold not from a lad correction; for if thou beat him with the rod, he will not die.
Thou wilt indeed beat him with the rod; but thou wilt deliver his soul from perdition. (Sheol h7585)
15 Con ơi, nếu lòng con khôn ngoan, thì chính lòng ta cũng vui mừng;
My son, If thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 Phải, lòng dạ ta sẽ mừng rỡ, khi miệng con nói điều ngay thẳng.
And my reins shall exult when thy lips speak what is equitable.
17 Chớ hiềm tị vì người gian được may mắn, nhưng đem lòng kính sợ Chúa Hằng Hữu ngày đêm.
Let not thy heart be envious against sinners; but [remain] in the fear of the lord all the time.
18 Tương lai con sẽ trong sáng; hy vọng thành đạt là điều chắc chắn.
For surely there is a future, and thy hope will not be cut off.
19 Con ơi, hãy lắng nghe và trở nên khôn ngoan: Hãy hướng lòng con vào đường chính đáng.
Hear thou, my son, and become wise, and guide thy heart on the right way.
20 Chớ kết bạn với người nghiện rượu, hoặc với người ham ăn,
Be not among those that drink wine immoderately, among those that over-indulge in eating flesh:
21 vì tương lai họ khó khăn, cơ hàn, và người mê ngủ sẽ rách rưới tơi bời.
For the drunkard and the glutton will come to poverty; and drowsiness clotheth a man in rags.
22 Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha, khi mẹ yếu già, con chớ khinh khi.
Hearken unto thy father that hath begotten thee, and despise not thy mother although she be old.
23 Phải mua chân lý và đừng bao giờ bán nó; cũng đừng bán khôn ngoan, học thức, và lương tri.
Buy the truth and sell it not; [also] wisdom, and instruction, and understanding.
24 Có con ngay lành, lòng cha mừng rỡ. Có con khôn ngoan, vui lòng hớn hở.
The father of the righteous will be greatly glad, and he that begetteth a wise child will have joy through him.
25 Nguyện cha và mẹ con vui mừng! Nguyện người sinh ra con được rạng rỡ vui mừng.
Let [then] thy father and thy mother rejoice, and let her that hath born thee be glad.
26 Con hãy dâng lòng con cho cha. Để mắt con chăm chú đường lối cha.
Give, my son, thy heart unto me, and let thy eyes watch my ways.
27 Vì gái điếm là hố sâu, dâm phụ là giếng thẳm.
For a harlot is a deep ditch, and a strange woman is a narrow well.
28 Nó rình rập mồi ngon, gây cho số người bất nghĩa gia tăng.
She also lieth in wait like a robber, and she increaseth the treacherous among men.
29 Ai phiền muộn? Ai đau khổ? Ai tranh cạnh? Ai thở than? Mắt đỏ ngầu, mình thương tích?
Who hath woe? who hath sorrow? who hath quarrels? who hath complaints? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
30 Đó là người chè chén, la cà, nhấm nháp các thứ rượu pha.
They that tarry late over the wine: they that come to seek for mixed drink.
31 Chớ mê mẩn nhìn ly rượu hồng, nó đỏ đẹp thật, nó óng ánh làm sao; tuôn chảy dễ dàng.
Do not look on the wine when it looketh red, when it giveth its color in the cup, when it glideth down so readily.
32 Nhưng rồi ra con sẽ bị rượu cắn như rắn; nọc độc nó như rắn lục.
At the last it will bite like a serpent, and like a basilisk will it sting.
33 Mắt con sẽ thấy những điều kỳ lạ, và lòng con đầy dẫy điều xấu xa.
Thy eyes will see strange forms, and thy heart will speak perverse things.
34 Con sẽ như người đi giữa biển cả, dập dồi như thể leo lên cột buồm.
And thou wilt be like one that lieth down in the heart of the sea, or as he that lieth on the top of a mast.
35 Con nói: “Họ đánh tôi, nhưng sao tôi chẳng đau. Tôi không cảm biết khi bị họ đánh. Bao giờ tôi tỉnh lại đây để tôi còn tìm uống nữa?”
“They smote me, [but] I suffered no pain; they struck me hard, [but] I felt it not: when shall I awake? I will continue to seek it again.”
