Châm Ngôn 22
1 Danh thơm tiếng tốt hơn giàu có; còn ân huệ quý hơn bạc vàng.
A good name is more desirable than great riches; favor is better than silver and gold.
2 Chúa Hằng Hữu tạo nên người nghèo lẫn người giàu, dưới mắt Ngài, họ chẳng khác gì nhau.
The rich and the poor have this in common: The LORD is Maker of them all.
3 Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới họa tai.
The prudent see danger and take cover, but the simple keep going and suffer the consequences.
4 Ai kính sợ Chúa Hằng Hữu và khiêm nhường được hưởng danh dự, công lý, và trường thọ.
The rewards of humility and the fear of the LORD are wealth and honor and life.
5 Trên đường người gian tà đầy gai góc và cạm bẫy; người muốn giữ hồn mình phải tránh cho xa.
Thorns and snares lie on the path of the perverse; he who guards his soul stays far from them.
6 Dạy trẻ thơ nẻo chính đường ngay, cho dù đến già, nó chẳng đổi thay.
Train up a child in the way he should go, and when he is old he will not depart from it.
7 Giàu cai trị nghèo, người vay làm nô lệ cho người cho vay.
The rich rule over the poor, and the borrower is slave to the lender.
8 Người gieo bất công sẽ gặt tai họa, cây gậy thịnh nộ của nó chắc sẽ tiêu tan.
He who sows injustice will reap disaster, and the rod of his fury will be destroyed.
9 Ai rộng lòng nuôi dưỡng người cơ cực sẽ luôn hưởng được nhiều phước dồi dào.
A generous man will be blessed, for he shares his bread with the poor.
10 Đuổi người kiêu cường đi, xung đột sẽ dứt. Cũng không còn những tiếng cãi cọ xấu xa.
Drive out the mocker, and conflict will depart; even quarreling and insults will cease.
11 Lòng trong sạch, môi thanh nhã, đức tính ấy, làm bạn của vua.
He who loves a pure heart and gracious lips will have the king for a friend.
12 Chúa Hằng Hữu bảo vệ người thông sáng, người dối gian bị Chúa tảo trừ.
The LORD’s eyes keep watch over knowledge, but He frustrates the words of the faithless.
13 Người lười nói: “Sư tử ngoài kia! Nếu ra ngoài, ta sẽ bị giết!”
The slacker says, “There is a lion outside! I will be slain in the streets!”
14 Miệng dâm phụ là cái hố sâu; chôn vùi người Chúa Hằng Hữu nguyền rủa.
The mouth of an adulteress is a deep pit; he who is under the wrath of the LORD will fall into it.
15 Nghiêm trị, răn dạy trẻ thơ, giải thoát lòng chúng khỏi điều khờ dại.
Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of discipline drives it far from him.
16 Làm giàu bằng cách bóc lột người nghèo hay bằng hối lộ, đều đưa đến túng thiếu cơ hàn.
Oppressing the poor to enrich oneself or giving gifts to the rich will surely lead to poverty.
17 Con lắng tai nghe lời khôn sáng; mở lòng con đón nhận tri thức ta.
Incline your ear and hear the words of the wise— apply your mind to my knowledge—
18 Con sẽ vui thích khi giữ nó trong lòng, và tập trung nó trên đôi môi con.
for it is pleasing when you keep them within you and they are constantly on your lips.
19 Ngày nay ta đã dạy cho con biết điều đó, để con đặt hết niềm tin vào Chúa Hằng Hữu.
So that your trust may be in the LORD, I instruct you today—yes, you.
20 Ta há chẳng viết cho con ba mươi lần, trình bày lời khuyên dạy và tri thức.
Have I not written for you thirty sayings about counsel and knowledge,
21 Để con tiếp nhận lời chân thật, và đem lời đó về cho người sai phái con.
to show you true and reliable words, that you may soundly answer those who sent you?
22 Đừng bóc lột người nghèo vì họ túng quẫn, cũng đừng áp bức người khốn khổ nơi tòa.
Do not rob a poor man because he is poor, and do not crush the afflicted at the gate,
23 Vì Chúa Hằng Hữu sẽ đứng ra bênh vực. Ngài sẽ diệt trừ những ai ức hiếp họ.
for the LORD will take up their case and will plunder those who rob them.
24 Thấy ai giận, con đừng phụ họa, khi người nổi nóng, con đừng tiếp tay,
Do not make friends with an angry man, and do not associate with a hot-tempered man,
25 để con khỏi học tính nóng nảy và làm hại cho linh hồn con.
or you may learn his ways and entangle yourself in a snare.
26 Chớ như người ra tay bảo đảm hoặc bảo lãnh nợ cho ai.
Do not be one who gives pledges, who puts up security for debts.
27 Vì nếu con không có gì để trả thì chủ nợ sẽ xiết cả đến cái giường của con.
If you have nothing with which to pay, why should your bed be taken from under you?
28 Chớ dời ranh giới cũ do tổ phụ thiết lập.
Do not move an ancient boundary stone which your fathers have placed.
29 Con có thấy người nào cần mẫn trong việc mình không? Người ấy sẽ phục vụ trước các vua, chứ không phải trước người tầm thường đâu.
Do you see a man skilled in his work? He will be stationed in the presence of kings; he will not stand before obscure men.
