Châm Ngôn 21
1 Lòng vua như nước trong tay Chúa Hằng Hữu; Ngài nghiêng tay bên nào, nước chảy về bên ấy.
The king's heart is a stream of water in the hand of Yahweh; he turns it wherever he pleases.
2 Xét việc làm, tự cho ta phải, nhưng Chúa Hằng Hữu xét lòng dạ ta.
Every person's way is right in his own eyes, but it is Yahweh who weighs the hearts.
3 Chúa Hằng Hữu muốn ta chính trực, công bằng, hơn là đem tế lễ hằng dâng.
To do what is right and just is more acceptable to Yahweh than sacrifice.
4 Lòng tự đại, mắt kiêu cường, cũng là tội lỗi như phường bất lương.
Haughty eyes and a proud heart— the lamp of the wicked—are sin.
5 Trù liệu và chăm chỉ thì no nê thịnh vượng; bất cẩn vội vàng, thì nghèo đói đương nhiên.
The plans of the diligent lead only to prosperity, but everyone who acts too quickly comes only to poverty.
6 Gia tài xây dựng bằng lưỡi dối trá, như hơi nước mau tan, như cạm bẫy tử thần.
Acquiring riches by a lying tongue is a fleeting vapor and a snare that kills.
7 Bọn bất lương chối việc công bằng, lòng gian tà cuốn đùa chúng đi.
The violence of the wicked will drag them away, for they refuse to do what is just.
8 Đường lối người phạm tội là quanh co; việc làm người chân thật là ngay thẳng.
The way of a guilty person is crooked, but the one who is pure does what is right.
9 Thà ở nơi góc mái nhà, còn hơn ở chung nhà với đàn bà hay sinh sự.
It is better to live on a corner of the roof than in a house shared with a quarrelsome wife.
10 Người dữ chuyên làm ác, dù láng giềng, nó chẳng thương xót.
The appetite of the wicked craves evil; his neighbor finds no favor in his eyes.
11 Khi người nhạo báng bị hình phạt, người dại trở thành khôn ngoan; lúc người khôn được giáo huấn, tri thức người càng tăng.
When the mocker is punished, the naive become wise, and when the wise person is instructed, he lays hold of knowledge.
12 Đấng Công Chính quan sát nhà người ác, Ngài ném người ác vào tai họa.
The righteous person watches the house of the wicked person; he brings wicked people to disaster.
13 Bịt tai khi người nghèo khổ kêu ca, lúc ta gào khóc gào, nào ai đoái hoài.
The one who shuts his ears to the cry of the poor, he also will cry out, but he will not be answered.
14 Quà biếu âm thầm làm nguôi cơn giận; hối lộ kín giấu khiến thịnh nộ tan.
A gift in secret appeases anger and a concealed gift appeases strong wrath.
15 Công lý đem vui mừng cho người lành, nhưng gây khiếp sợ cho người ác.
When justice is done, it brings joy to the righteous person, but it brings terror to evildoers.
16 Người từ bỏ lương tri, sẽ rơi vào cõi chết.
The one who wanders from the way of understanding, he will rest in the assembly of the dead.
17 Vui chơi khiến con nghèo nàn; rượu chè xa xỉ không đưa đến giàu có.
Whoever loves pleasure will become poor; the one who loves wine and oil will not be rich.
18 Người ác lãnh tai nạn thay cho người lành, người bất nghĩa lãnh tai nạn thay cho người ngay thẳng.
A wicked person is ransom for the righteous person, and the treacherous person is ransom for upright people.
19 Thà ở nơi hoang mạc, còn hơn ở chung nhà đàn bà rầy rà, nóng nảy.
It is better to live in the desert than with a quarreling and angry wife.
20 Trong tay người khôn, tài sản còn lại, người dại hễ có là ăn tiêu hết ngay.
Desirable treasure and oil are kept in the dwelling of the wise, but a foolish person swallows it all up.
21 Hãy công bằng và nhân từ, con sẽ được trường sinh, công lý, và danh dự.
The one who does right and is kind— this person finds life, righteousness, and honor.
22 Người khôn tấn công thành trì người mạnh, triệt hạ pháo đài phòng thủ đối phương.
A wise man scales the city of the mighty ones, and he brings down the stronghold in which they trusted.
23 Ai kiểm soát miệng, cầm giữ lưỡi, là người giữ mình thoát khỏi rối reng.
Whoever guards his mouth and tongue keeps himself out of trouble.
24 Người nhạo báng luôn kiêu căng, xấc xược; thái độ lúc nào cũng hợm hĩnh khinh khi.
The proud and haughty person—”Mocker” is his name— acts with arrogant pride.
25 Dục vọng của người lười biếng sẽ giết chết nó, vì đôi tay của nó không chịu làm việc.
The desire of the lazy kills him, for his hands refuse to work.
26 Người gian tham suốt ngày thèm thuồng nhưng người công chính chia sẻ rời rộng.
All day long he craves and craves more, but the righteous person gives and does not hold back.
27 Của lễ người ác đã là điều đáng ghét; tà tâm nó còn ghê tởm đến đâu!
The sacrifice of the wicked is detestable; it is even more detestable when he brings it with evil motives.
28 Lời chứng dối tự nó triệt tiêu, ai nghe theo sẽ bị hủy diệt đời đời!
A false witness will perish, but the one who listens will speak for all time.
29 Người ác làm cho mặt mày chai đá, người công chính làm cho đường lối mình vững chãi luôn.
A wicked man makes his face hard, but an upright person is certain about his ways.
30 Chẳng ai chống lại được Chúa Hằng Hữu, dù khôn ngoan hay thông sáng, dù thương nghị mưu kế.
There is no wisdom, there is no understanding, and there is no advice that can stand against Yahweh.
31 Người ta chuẩn bị ngựa cho ngày chinh chiến, nhưng chiến thắng thuộc về Chúa Hằng Hữu.
The horse is prepared for the day of battle, but the victory belongs to Yahweh.
