Châm Ngôn 20
1 Rượu xúi người nhạo báng, thức uống say gây tiếng ồn. Ai để rượu hành là người mất khôn.
Wine [is] a scorner—strong drink [is] noisy, And any going astray in it is not wise.
2 Vua thịnh nộ như sư tử rống; làm vua giận là hại chính mình!
The fear of a king [is] a growl as of a young lion, He who is causing him to be angry is wronging his soul.
3 Tránh được tranh cạnh là điều vinh dự; chỉ dại dột mới sinh sự cãi nhau.
Cessation from strife is an honor to a man, And every fool interferes.
4 Người lười biếng không cày lúc mùa đông, đến mùa gặt đi xin, chẳng được gì.
The slothful does not plow because of winter, He asks in harvest, and there is nothing.
5 Mưu kế lòng người như giếng nước sâu, người thông sáng chỉ việc múc lấy.
Counsel in the heart of a man [is] deep water, And a man of understanding draws it up.
6 Bao nhiêu người khoe nhân khoe nghĩa, nhưng kiếm đâu ra một người trung thành.
A multitude of men each proclaim his kindness, And a man of steadfastness who finds?
7 Một người ngay có lòng chân thật; để lại phước lành cho cháu cho con.
The righteous is habitually walking in his integrity, O the blessedness of his sons after him!
8 Vua ngồi xử đoán, mắt tinh vi, phân biệt sàng sảy điều gian ác.
A king sitting on a throne of judgment, Is scattering all evil with his eyes,
9 Ai dám bảo: “Tôi có lòng trong sạch, lương tâm tôi đã tẩy sạch tội rồi”?
Who says, “I have purified my heart, I have been cleansed from my sin?”
10 Người dùng cân lường gian trá— bị Chúa Hằng Hữu miệt khinh.
A stone and a stone, an ephah and an ephah, Even both of them [are] an abomination to YHWH.
11 Dù còn niên thiếu, tính tình đã bộc lộ, qua hành vi, biết nó thật hay không.
Even by his actions a youth makes himself known, Whether his work is pure or upright.
12 Tai để nghe và mắt nhìn thấy— ấy là quà Chúa Hằng Hữu ban cho.
A hearing ear, and a seeing eye—YHWH has even made both of them.
13 Mê ngủ quá, con sẽ nên nghèo khó. Siêng năng lên, con sẽ được no nê.
Do not love sleep, lest you become poor, Open your eyes—be satisfied [with] bread.
14 Người mua luôn miệng chê: “Xấu, Xấu!” Trên đường về lại tự khen mình.
“Bad, bad,” says the buyer, And then he boasts himself going his way.
15 Vàng bạc ngọc ngà không khó kiếm, nhưng lời khôn ngoan quý giá biết bao.
Substance, gold, and a multitude of rubies, Indeed, a precious vessel, [are] lips of knowledge.
16 Phải nắm áo hắn vì hắn bảo lãnh cho người không quen, Hãy giữ vật làm tin vì hắn bảo lãnh cho đàn bà xa lạ.
When a stranger has been guarantor, take his garment, And pledge it for strangers.
17 Bánh gian lận mới ăn thì ngon ngọt, nhưng vào miệng rồi, thành sỏi đá chai khô.
The bread of falsehood [is] sweet to a man, And afterward his mouth is filled [with] gravel.
18 Chỉ nhờ hội bàn mới thành kế hoạch; khi có cao kiến mới động binh đao.
You establish purposes by counsel, And with plans you make war.
19 Người mách lẻo tiết lộ điều bí mật, con đừng nên giao dịch với người hở môi.
The busybody is a revealer of secret counsels, And do not make yourself guarantor for a deceiver [with] his lips.
20 Ngọn đèn của người chửi cha mắng mẹ, phụt tắt đi giữa đêm tối âm u.
Whoever is vilifying his father and his mother, his lamp is extinguished in blackness of darkness.
21 Gia tài hưởng hấp tấp, phước hạnh chẳng bền lâu.
An inheritance gotten wrongly at first, Even its latter end is not blessed.
22 Đừng vội nói: “Thù tôi, tôi trả.” Nhưng hãy chờ Chúa Hằng Hữu giải cứu cho.
Do not say, “I repay evil,” Wait for YHWH, and He delivers you.
23 Trái cân non, chiếc cân giả, cả hai đều bị Chúa Hằng Hữu ghét bỏ.
A stone and a stone [are] an abomination to YHWH, And balances of deceit [are] not good.
24 Chúa Hằng Hữu dẫn đưa từng bước một, là người trần, ai hiểu được đường mình?
The steps of a man [are] from YHWH, And man—how does he understand his way?
25 Khấn nguyện với Đức Chúa Trời mà không suy xét là cạm bẫy cho chính mình.
A snare to a man [that] he has swallowed a holy thing, And to make inquiry after vows.
26 Vua khôn ngoan áp dụng trọng hình, tẩy thanh phường gian tà.
A wise king is scattering the wicked, And turns the wheel back on them.
27 Tâm linh con người là ngọn đèn của Chúa Hằng Hữu, soi thấu đến những nơi sâu kín trong lòng.
The breath of man [is] a lamp of YHWH, Searching all the inner parts of the heart.
28 Chỉ có lòng bác ái, chân thành, độ lượng, mới bảo đảm được ngôi nước quân vương.
Kindness and truth keep a king, And he has supported his throne by kindness.
29 Trai tráng nhờ sức mạnh được vẻ vang; bậc lão thành vinh quang vì tóc bạc.
The beauty of young men is their strength, And the honor of old men is grey hairs.
30 Những thương tích làm sạch điều ác, còn roi vọt làm tinh khiết tấm lòng.
Blows that wound cleanse away evil, Also the scourges of the inner parts of the heart!
