Châm Ngôn 15
1 Đối đáp êm dịu làm nguôi cơn giận, trả lời xẳng xớm như lửa thêm dầu.
A gentle answer turns away wrath, but a harsh word stirs up anger.
2 Lưỡi người khôn truyền thông tri thức, miệng người dại tuôn chảy điên rồ.
The tongue of the wise commends knowledge, but the mouth of fools gush out folly.
3 Mắt Chúa Hằng Hữu ở khắp mọi nơi, xét xem người ác lẫn người thiện lành.
The eyes of YHWH are everywhere, keeping watch on the evil and the good.
4 Lưỡi hiền lành là cây sự sống; lưỡi gian ngoa phá hại tâm linh.
A gentle tongue is a tree of life, but deceit in it crushes the spirit.
5 Con cãi lời cha là con ngu dại; con nghe sửa dạy mới là con ngoan.
A fool despises his father's correction, but he who heeds reproof shows prudence.
6 Nhà người công chính là kho tàng quý giá, lợi tức người gian tà đem lại đủ thứ rối ren.
In the house of the righteous is much treasure, but the income of the wicked brings trouble.
7 Môi người khôn truyền rao tri thức; lòng người dại thì chẳng được gì.
The lips of the wise spread knowledge; not so with the heart of fools.
8 Tế lễ người ác là vật Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng lời người ngay cầu nguyện được Chúa hài lòng.
The sacrifice made by the wicked is an abomination to YHWH, but the prayer of the upright is his delight.
9 Đường người ác bị Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng người theo đường công chính được Chúa yêu thương.
The way of the wicked is an abomination to YHWH, but he loves him who follows after righteousness.
10 Bỏ đường chính bị cực hình chắc chắn, ghét khuyên răn bị tiêu diệt chẳng sai.
There is stern discipline for one who forsakes the way: whoever hates reproof shall die.
Sheol and Abaddon are before YHWH—how much more then the hearts of human beings. (Sheol h7585)
12 Người nhạo báng không đến gần người khôn, vì sợ phải nghe lời quở trách.
A scoffer doesn't love to be reproved; he will not go to the wise.
13 Lòng khoái lạc làm mặt mày vui vẻ; dạ ưu phiền làm héo hắt tâm linh.
A glad heart makes a cheerful face; but an aching heart breaks the spirit.
14 Lòng thông sáng đi tìm tri thức, miệng người ngu ăn nói điên rồ.
The heart of one who has understanding seeks knowledge, but the mouths of fools feed on folly.
15 Lòng ưu sầu thấy ngày nào cũng ngày hoạn nạn; lòng vui mừng lúc nào cũng yến tiệc liên miên.
All the days of the afflicted are wretched, but one who has a cheerful heart enjoys a continual feast.
16 Thà ít của mà kính sợ Chúa Hằng Hữu, hơn là có nhiều tài sản mà bối rối cặp theo.
Better is little, with the fear of YHWH, than great treasure with trouble.
17 Thà một bát rau mà yêu thương nhau, hơn là ăn thịt bò với lòng ganh ghét.
Better is a dinner of herbs, where love is, than a fattened calf with hatred.
18 Người nóng tính thường gây xung đột; người ôn hòa dàn xếp đôi bên.
A wrathful man stirs up contention, but one who is slow to anger appeases strife.
19 Đường người biếng nhác như có rào gai ngăn chặn, đường người ngay lành luôn quang đãng hanh thông.
The way of the sluggard is like a thorn patch, but the path of the upright is a highway.
20 Con khôn vui lòng cha; con ngu khinh dể mẹ.
A wise son makes a father glad, but a foolish man despises his mother.
21 Người dại dột cho u mê là hay; nhưng người khôn lúc nào cũng chọn đường ngay.
Folly is joy to one who is void of wisdom, but a man of understanding keeps his way straight.
22 Kế hoạch thất bại, vì không có người tính kế; kế hoạch thành công, nhờ có mưu sĩ tài cao.
Where there is no counsel, plans fail; but in a multitude of counselors they are established.
23 Lời khéo đáp khiến lòng vui vẻ; lời đúng lúc quý giá biết bao!
Joy comes to a man with the reply of his mouth. How good is a word at the right time.
The path of life leads upward for the wise, to keep him from going downward to Sheol. (Sheol h7585)
25 Chúa Hằng Hữu phá nhà người kiêu ngạo, nhưng Ngài giữ vững ranh giới người góa bụa.
YHWH will uproot the house of the proud, but he will keep the widow's borders intact.
26 Chúa Hằng Hữu ghê tởm mưu gian ác, nhưng lời trong sạch được Chúa hài lòng.
YHWH detests the thoughts of the wicked, but the thoughts of the pure are pleasing.
27 Người tham lợi đem rối rắm vào nhà, người khước từ hối lộ được sống an vui.
He who is greedy for gain troubles his own house, but he who hates bribes will live.
28 Người công chính lựa câu đối đáp cách thận trọng; người gian tà thốt lời độc địa không đắn đo.
The heart of the righteous weighs answers, but the mouth of the wicked gushes out evil.
29 Chúa Hằng Hữu lánh xa người mưu ác, nhưng nghe người công chính cầu xin.
YHWH is far from the wicked, but he hears the prayer of the righteous.
30 Mắt thấy cảnh đẹp khiến lòng vui vẻ; tai nghe tin lành xương cốt nở nang.
The light of the eyes rejoices the heart. Good news gives health to the bones.
31 Ai chịu nghe phê bình xây dựng, sẽ ở giữa đám người khôn ngoan.
The ear that listens to reproof lives, and will be at home among the wise.
32 Ai khước từ khuyên răn, ghét chính linh hồn mình; người nghe lời sửa dạy sẽ trở nên thông sáng.
He who refuses correction despises his own soul, but he who listens to reproof gets understanding.
33 Kính sợ Chúa Hằng Hữu thật là khôn ngoan, đức tính khiêm nhu mang lại vinh dự.
The fear of YHWH teaches wisdom. Before honor is humility.
