Châm Ngôn 15
1 Đối đáp êm dịu làm nguôi cơn giận, trả lời xẳng xớm như lửa thêm dầu.
By a soft answer wrath is turned away, but a bitter word is a cause of angry feelings.
2 Lưỡi người khôn truyền thông tri thức, miệng người dại tuôn chảy điên rồ.
Knowledge is dropping from the tongue of the wise; but from the mouth of the foolish comes a stream of foolish words.
3 Mắt Chúa Hằng Hữu ở khắp mọi nơi, xét xem người ác lẫn người thiện lành.
The eyes of the Lord are in every place, keeping watch on the evil and the good.
4 Lưỡi hiền lành là cây sự sống; lưỡi gian ngoa phá hại tâm linh.
A comforting tongue is a tree of life, but a twisted tongue is a crushing of the spirit.
5 Con cãi lời cha là con ngu dại; con nghe sửa dạy mới là con ngoan.
A foolish man puts no value on his father's training; but he who has respect for teaching has good sense.
6 Nhà người công chính là kho tàng quý giá, lợi tức người gian tà đem lại đủ thứ rối ren.
In the house of the upright man there is a great store of wealth; but in the profits of the sinner there is trouble.
7 Môi người khôn truyền rao tri thức; lòng người dại thì chẳng được gì.
The lips of the wise keep knowledge, but the heart of the foolish man is not right.
8 Tế lễ người ác là vật Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng lời người ngay cầu nguyện được Chúa hài lòng.
The offering of the evil-doer is disgusting to the Lord, but the prayer of the upright man is his delight.
9 Đường người ác bị Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng người theo đường công chính được Chúa yêu thương.
The way of the evil-doer is disgusting to the Lord, but he who goes after righteousness is dear to him.
10 Bỏ đường chính bị cực hình chắc chắn, ghét khuyên răn bị tiêu diệt chẳng sai.
There is bitter punishment for him who is turned from the way; and death will be the fate of the hater of teaching.
Before the Lord are the underworld and destruction: how much more, then, the hearts of the children of men! (Sheol h7585)
12 Người nhạo báng không đến gần người khôn, vì sợ phải nghe lời quở trách.
The hater of authority has no love for teaching: he will not go to the wise.
13 Lòng khoái lạc làm mặt mày vui vẻ; dạ ưu phiền làm héo hắt tâm linh.
A glad heart makes a shining face, but by the sorrow of the heart the spirit is broken.
14 Lòng thông sáng đi tìm tri thức, miệng người ngu ăn nói điên rồ.
The heart of the man of good sense goes in search of knowledge, but foolish things are the food of the unwise.
15 Lòng ưu sầu thấy ngày nào cũng ngày hoạn nạn; lòng vui mừng lúc nào cũng yến tiệc liên miên.
All the days of the troubled are evil; but he whose heart is glad has an unending feast.
16 Thà ít của mà kính sợ Chúa Hằng Hữu, hơn là có nhiều tài sản mà bối rối cặp theo.
Better is a little with the fear of the Lord, than great wealth together with trouble.
17 Thà một bát rau mà yêu thương nhau, hơn là ăn thịt bò với lòng ganh ghét.
Better is a simple meal where love is, than a fat ox and hate with it.
18 Người nóng tính thường gây xung đột; người ôn hòa dàn xếp đôi bên.
An angry man makes men come to blows, but he who is slow to get angry puts an end to fighting.
19 Đường người biếng nhác như có rào gai ngăn chặn, đường người ngay lành luôn quang đãng hanh thông.
Thorns are round the way of the hater of work; but the road of the hard worker becomes a highway.
20 Con khôn vui lòng cha; con ngu khinh dể mẹ.
A wise son makes a glad father, but a foolish man has no respect for his mother.
21 Người dại dột cho u mê là hay; nhưng người khôn lúc nào cũng chọn đường ngay.
Foolish behaviour is joy to the unwise; but a man of good sense makes his way straight.
22 Kế hoạch thất bại, vì không có người tính kế; kế hoạch thành công, nhờ có mưu sĩ tài cao.
Where there are no wise suggestions, purposes come to nothing; but by a number of wise guides they are made certain.
23 Lời khéo đáp khiến lòng vui vẻ; lời đúng lúc quý giá biết bao!
A man has joy in the answer of his mouth: and a word at the right time, how good it is!
Acting wisely is the way of life, guiding a man away from the underworld. (Sheol h7585)
25 Chúa Hằng Hữu phá nhà người kiêu ngạo, nhưng Ngài giữ vững ranh giới người góa bụa.
The house of the man of pride will be uprooted by the Lord, but he will make safe the heritage of the widow.
26 Chúa Hằng Hữu ghê tởm mưu gian ác, nhưng lời trong sạch được Chúa hài lòng.
Evil designs are disgusting to the Lord, but the words of the clean-hearted are pleasing.
27 Người tham lợi đem rối rắm vào nhà, người khước từ hối lộ được sống an vui.
He whose desires are fixed on profit is a cause of trouble to his family; but he who has no desire for offerings will have life.
28 Người công chính lựa câu đối đáp cách thận trọng; người gian tà thốt lời độc địa không đắn đo.
The heart of the upright gives thought to his answer; but from the mouth of the evil-doer comes a stream of evil things.
29 Chúa Hằng Hữu lánh xa người mưu ác, nhưng nghe người công chính cầu xin.
The Lord is far from sinners, but his ear is open to the prayer of the upright.
30 Mắt thấy cảnh đẹp khiến lòng vui vẻ; tai nghe tin lành xương cốt nở nang.
The light of the eyes is a joy to the heart, and good news makes the bones fat.
31 Ai chịu nghe phê bình xây dựng, sẽ ở giữa đám người khôn ngoan.
The man whose ear is open to the teaching of life will have his place among the wise.
32 Ai khước từ khuyên răn, ghét chính linh hồn mình; người nghe lời sửa dạy sẽ trở nên thông sáng.
He who will not be controlled by training has no respect for his soul, but he who gives ear to teaching will get wisdom.
33 Kính sợ Chúa Hằng Hữu thật là khôn ngoan, đức tính khiêm nhu mang lại vinh dự.
The fear of the Lord is the teaching of wisdom; and a low opinion of oneself goes before honour.
