Châm Ngôn 14
1 Người nữ khôn ngoan xây dựng cửa nhà, đàn bà khờ dại vung tay hủy phá.
The wise woman builds her house, but a foolish woman tears it down with her own hands.
2 Ai đi đường ngay thẳng kính sợ Chúa Hằng Hữu, ai theo nẻo cong quẹo ghét bỏ Ngài.
The one who walks uprightly fears Yahweh, but the one who is dishonest in his ways despises him.
3 Miệng người ngu là con roi quất vào lưng nó, nhưng người khôn dùng môi bảo vệ mình.
From the mouth of a fool comes an offshoot of his pride, but the lips of the wise will preserve them.
4 Chuồng không bò, máng cỏ vắng tanh, có bò cày ruộng mới sinh hoa lợi.
Where there are no cattle the feeding trough is clean, but an abundant crop can come by the strength of an ox.
5 Nhân chứng đáng tin không hề dối trá; nhân chứng gian tà nói chuyện điêu ngoa.
A faithful witness does not lie, but a false witness breathes out lies.
6 Người nhạo báng kiếm khôn ngoan mà chẳng gặp, người sáng suốt tiếp nhận tri thức cách dễ dàng.
A mocker seeks wisdom and there is none, but knowledge comes easy to the one who is discerning.
7 Nếu muốn được nghe dạy bảo, hãy lánh xa người dại khờ.
Walk away from a foolish person, for you will not find knowledge on his lips.
8 Cái khôn của người thận trọng là tính toan đường lối, cái dại của người ngây ngô là tự dối lòng mình.
The wisdom of the prudent person is to understand his own way, but the folly of fools is deception.
9 Người điên dại nhạo cười tội lỗi, nhưng người ngay được Chúa ban ơn.
Fools mock when the guilt offering is sacrificed, but among the upright favor is shared.
10 Chỉ lòng mới thấu rõ nỗi cay đắng con tim, niềm vui tận thâm tâm, ai người chia sẻ được.
The heart knows its own bitterness and no stranger shares its joy.
11 Nhà người ác sẽ bị tiêu diệt, lều người ngay sẽ được dựng cao.
The house of wicked people will be destroyed, but the tent of upright people will flourish.
12 Con đường bạn chọn có vẻ phải, nhưng cuối nẻo đường là hố diệt vong.
There is a way that seems right to a man, but its end only leads to death.
13 Miệng cười lòng vẫn tái tê, nụ cười tắt ngấm, lòng sầu mênh mang.
A heart can laugh but still be in pain and joy may end up being grief.
14 Lòng vô tín lãnh hậu quả đau thương; tâm trong sạch nhận phần thưởng xứng đáng.
The one who is not faithful will get what his ways deserve, but a good person will get what is his.
15 Người ngây ngô tin hết mọi điều! Người thận trọng dè dặt từng đường đi nước bước.
The one who is naive believes everything, but the prudent man thinks about his steps.
16 Người khôn kính Chúa, lánh tội; người dại mù quáng làm liều.
A wise man fears and turns away from evil, but the fool confidently dismisses a warning.
17 Người nóng tính hành động điên rồ, người mưu đồ việc ác chẳng được ai ưa.
One who is quick to become angry does foolish things, and a person who makes evil schemes is hated.
18 Người ngây ngô khoác áo dại khờ, người thận trọng đội vòng hoa tri thức.
The naive inherit foolishness, but prudent people are crowned with knowledge.
19 Người ác phải quỵ lụy trước người lành; người dữ phải chầu chực trước nhà người công chính.
Evil people will bow down before those who are good and those who are wicked will bow down at the gates of the righteous person.
20 Vì nghèo mà hàng xóm cũng lánh xa, nhờ giàu nên nhiều bạn bè tìm đến.
The poor person is hated even by his own companions, but the rich people have many friends.
21 Ai khinh bỉ người láng giềng là mắc tội; ai thương xót người khốn khổ được nhiều phước.
The one who shows contempt for his neighbor is sinning, but the one who shows favor to the poor is blessed.
22 Người mưu gian đi con đường lầm lạc; người hướng thiện hưởng tình thương và trung tín.
Do not those who plot evil go astray? But those who plan to do good will receive covenant faithfulness and trustworthiness.
23 Siêng năng làm việc đem lại nhiều lợi lộc, chỉ nói suông dẫn đến cảnh nghèo hèn!
With all hard work comes a profit, but when there is only talk, it leads to poverty.
24 Người khôn được ca tụng vì khôn ngoan; người dại bị khinh bỉ bởi điên cuồng.
The crown of wise people is their wealth, but the folly of fools brings them only more folly.
25 Nhân chứng chân thật cứu người thoát chết, nhân chứng giả dối âm mưu lừa gạt.
A truthful witness saves lives, but a false witness breathes out lies.
26 Người kính sợ Chúa Hằng Hữu tìm được thành lũy; Ngài là nơi ẩn trú an toàn cho con cái Ngài.
When someone fears Yahweh, he also has much confidence in him; these things will be like a strong place of protection for this man's children.
27 Kính sợ Chúa Hằng Hữu là nguồn sự sống; giải cứu con người thoát bẫy tử vong.
The fear of Yahweh is a fountain of life, so that a person may turn away from the snares of death.
28 Dân số càng đông là vinh quang của vua; dân số giảm dần, quan chức cũng suy vong.
The glory of a king is found in the great number of his people, but without people the prince is ruined.
29 Người kiên nhẫn tỏ mình thông sáng; người mau giận lộ bản chất dại dột.
A patient person has great understanding, but the quick-tempered person exalts folly.
30 Tâm thanh thản đem sinh lực vào thể xác; lòng ghen tuôn làm xương mục cốt tàn.
A tranquil heart is life for the body, but envy rots the bones.
31 Ai ức hiếp người nghèo là nguyền rủa Đấng Tạo Hóa, ai nâng đỡ người cùng túng là tôn vinh Ngài.
The one who oppresses the poor curses his Maker, but the one who shows favor to the needy honors him.
32 Tai họa đến, người ác bị sụp đổ vì hành vi gian trá, dù khi hấp hối, người công chính vẫn còn chỗ cậy trông.
The wicked person is brought down by his evil actions, but the righteous person has a refuge even in death.
33 Khôn ngoan nằm sẵn trong lòng người sáng suốt; điều người điên dại giấu rồi cũng lộ ra.
Wisdom rests in the heart of the discerning, but even among fools she lets herself be known.
34 Đức công chính làm cho quốc gia được tán tụng, nhưng tội lỗi đem lại sỉ nhục cho toàn dân.
Doing what is right exalts a nation, but sin is a disgrace to any people.
35 Nhà vua dành ân huệ cho quần thần thông sáng, nhưng trút thịnh nộ trên bầy tôi ương ngạnh.
The favor of the king is with the servant who acts prudently, but his anger is for the one who acts shamefully.
