Châm Ngôn 14
1 Người nữ khôn ngoan xây dựng cửa nhà, đàn bà khờ dại vung tay hủy phá.
Every wise woman builds her house, but the stupid woman tears it down with her own hands.
2 Ai đi đường ngay thẳng kính sợ Chúa Hằng Hữu, ai theo nẻo cong quẹo ghét bỏ Ngài.
Those who live right respect the Lord, but those who live dishonestly despise him.
3 Miệng người ngu là con roi quất vào lưng nó, nhưng người khôn dùng môi bảo vệ mình.
What stupid people say punishes their pride, but what wise people say will protect them.
4 Chuồng không bò, máng cỏ vắng tanh, có bò cày ruộng mới sinh hoa lợi.
Without oxen, the manger is empty, but a good harvest comes through the ox's strength.
5 Nhân chứng đáng tin không hề dối trá; nhân chứng gian tà nói chuyện điêu ngoa.
A trustworthy witness doesn't lie, but a false witness is deceptive.
6 Người nhạo báng kiếm khôn ngoan mà chẳng gặp, người sáng suốt tiếp nhận tri thức cách dễ dàng.
It's pointless for a scoffer to look for wisdom, but knowledge comes easily to someone who understands.
7 Nếu muốn được nghe dạy bảo, hãy lánh xa người dại khờ.
Stay away from stupid people—you won't learn anything from them.
8 Cái khôn của người thận trọng là tính toan đường lối, cái dại của người ngây ngô là tự dối lòng mình.
Sensible people use their wisdom to decide where they're going, but the foolishness of stupid people is treacherous.
9 Người điên dại nhạo cười tội lỗi, nhưng người ngay được Chúa ban ơn.
Stupid people laugh at sin, but good people want forgiveness.
10 Chỉ lòng mới thấu rõ nỗi cay đắng con tim, niềm vui tận thâm tâm, ai người chia sẻ được.
The individual's mind alone knows its sadnesses, and no one else can share its happiness.
11 Nhà người ác sẽ bị tiêu diệt, lều người ngay sẽ được dựng cao.
The house of wicked people will be destroyed, but the tent of good people will prosper.
12 Con đường bạn chọn có vẻ phải, nhưng cuối nẻo đường là hố diệt vong.
There's a way that seems to be right, but in the end it's the way of death.
13 Miệng cười lòng vẫn tái tê, nụ cười tắt ngấm, lòng sầu mênh mang.
Even when you're laughing you can be feeling sad—joy can end in grief.
14 Lòng vô tín lãnh hậu quả đau thương; tâm trong sạch nhận phần thưởng xứng đáng.
Disloyal people are repaid for what they do, and good people are rewarded.
15 Người ngây ngô tin hết mọi điều! Người thận trọng dè dặt từng đường đi nước bước.
Stupid people believe whatever they're told, but sensible people think about what they're doing.
16 Người khôn kính Chúa, lánh tội; người dại mù quáng làm liều.
Wise people are careful and avoid evil, but stupid people are confidently reckless.
17 Người nóng tính hành động điên rồ, người mưu đồ việc ác chẳng được ai ưa.
Quick-tempered people act foolishly, while people who make evil plans are hated.
18 Người ngây ngô khoác áo dại khờ, người thận trọng đội vòng hoa tri thức.
The inheritance of stupid people is stupidity, but sensible people are rewarded with knowledge.
19 Người ác phải quỵ lụy trước người lành; người dữ phải chầu chực trước nhà người công chính.
Evil people bow down before good people, and the wicked bow down at the doors of those who do right.
20 Vì nghèo mà hàng xóm cũng lánh xa, nhờ giàu nên nhiều bạn bè tìm đến.
The poor are hated even by their neighbors, while the rich have many friends.
21 Ai khinh bỉ người láng giềng là mắc tội; ai thương xót người khốn khổ được nhiều phước.
People who look down on their neighbors are sinners, but those who are kind to the poor are blessed.
22 Người mưu gian đi con đường lầm lạc; người hướng thiện hưởng tình thương và trung tín.
Aren't people who plan to do evil wrong? But those who plan to do good have trustworthy love and faithfulness.
23 Siêng năng làm việc đem lại nhiều lợi lộc, chỉ nói suông dẫn đến cảnh nghèo hèn!
There's profit in hard work, but chatting just leads to poverty.
24 Người khôn được ca tụng vì khôn ngoan; người dại bị khinh bỉ bởi điên cuồng.
The wise are rewarded with wealth, but stupid people are rewarded with stupidity.
25 Nhân chứng chân thật cứu người thoát chết, nhân chứng giả dối âm mưu lừa gạt.
A truthful witness saves lives, but a false witness is treacherous.
26 Người kính sợ Chúa Hằng Hữu tìm được thành lũy; Ngài là nơi ẩn trú an toàn cho con cái Ngài.
People who honor the Lord are completely safe; he will protect their children.
27 Kính sợ Chúa Hằng Hữu là nguồn sự sống; giải cứu con người thoát bẫy tử vong.
Respecting the Lord is like a fountain of life, so you can avoid the snares of death.
28 Dân số càng đông là vinh quang của vua; dân số giảm dần, quan chức cũng suy vong.
The glory of a king is the number of his subjects, for a ruler is nothing without them.
29 Người kiên nhẫn tỏ mình thông sáng; người mau giận lộ bản chất dại dột.
If you're slow to get angry, you're very wise; but if you have a short fuse you glorify stupidity.
30 Tâm thanh thản đem sinh lực vào thể xác; lòng ghen tuôn làm xương mục cốt tàn.
A peaceful mind makes your body healthy, but jealousy makes your bones rot.
31 Ai ức hiếp người nghèo là nguyền rủa Đấng Tạo Hóa, ai nâng đỡ người cùng túng là tôn vinh Ngài.
Anyone who oppresses the poor insults their Maker, but anyone who is kind to the needy honors him.
32 Tai họa đến, người ác bị sụp đổ vì hành vi gian trá, dù khi hấp hối, người công chính vẫn còn chỗ cậy trông.
Wicked people are brought down by their own evil actions, but those who live right are confident even in death.
33 Khôn ngoan nằm sẵn trong lòng người sáng suốt; điều người điên dại giấu rồi cũng lộ ra.
Wisdom is at home in a mind that understands, but it's not found among stupid people.
34 Đức công chính làm cho quốc gia được tán tụng, nhưng tội lỗi đem lại sỉ nhục cho toàn dân.
Doing right makes a nation successful, but sin is a disgrace to any people.
35 Nhà vua dành ân huệ cho quần thần thông sáng, nhưng trút thịnh nộ trên bầy tôi ương ngạnh.
A servant who acts wisely is appreciated by the king, but he gets angry with a servant who acts disgracefully.
