Châm Ngôn 14
1 Người nữ khôn ngoan xây dựng cửa nhà, đàn bà khờ dại vung tay hủy phá.
A wise woman builds up her household. But a foolish one will pull down with her own hands what has been built up.
2 Ai đi đường ngay thẳng kính sợ Chúa Hằng Hữu, ai theo nẻo cong quẹo ghét bỏ Ngài.
One who walks on a virtuous journey, and who fears God, is despised by him who advances along a disreputable way.
3 Miệng người ngu là con roi quất vào lưng nó, nhưng người khôn dùng môi bảo vệ mình.
In the mouth of the foolish, there is a rod of arrogance. But the lips of the wise guard them.
4 Chuồng không bò, máng cỏ vắng tanh, có bò cày ruộng mới sinh hoa lợi.
Where there are no oxen, the feeding trough is empty. But where there are many crops, there the strength of the ox is manifest.
5 Nhân chứng đáng tin không hề dối trá; nhân chứng gian tà nói chuyện điêu ngoa.
A faithful witness will not lie. But a deceitful witness offers a lie.
6 Người nhạo báng kiếm khôn ngoan mà chẳng gặp, người sáng suốt tiếp nhận tri thức cách dễ dàng.
A mocker seeks wisdom and does not find it. The doctrine of the prudent is accessible.
7 Nếu muốn được nghe dạy bảo, hãy lánh xa người dại khờ.
Go against a foolish man, and he does not acknowledge lips of prudence.
8 Cái khôn của người thận trọng là tính toan đường lối, cái dại của người ngây ngô là tự dối lòng mình.
The wisdom of a discerning man is to understand his way. And the imprudence of the foolish is to be wandering astray.
9 Người điên dại nhạo cười tội lỗi, nhưng người ngay được Chúa ban ơn.
The foolish will speak mockingly of sin. But grace lingers among the just.
10 Chỉ lòng mới thấu rõ nỗi cay đắng con tim, niềm vui tận thâm tâm, ai người chia sẻ được.
The heart that knows the bitterness of its own soul, in its gladness the outsider shall not meddle.
11 Nhà người ác sẽ bị tiêu diệt, lều người ngay sẽ được dựng cao.
The house of the impious will be wiped away. Yet truly, the tabernacles of the just shall spring forth.
12 Con đường bạn chọn có vẻ phải, nhưng cuối nẻo đường là hố diệt vong.
There is a way which seems just to a man, but its conclusion leads to death.
13 Miệng cười lòng vẫn tái tê, nụ cười tắt ngấm, lòng sầu mênh mang.
Laughter shall be mingled with sorrow, and mourning occupies the limits of joy.
14 Lòng vô tín lãnh hậu quả đau thương; tâm trong sạch nhận phần thưởng xứng đáng.
The foolish will be filled up by his own ways. And the good man shall be above him.
15 Người ngây ngô tin hết mọi điều! Người thận trọng dè dặt từng đường đi nước bước.
The innocent trust every word. The astute one considers his own steps. Nothing good will be for the deceitful son. But the wise servant shall act prosperously and his way will be set in order.
16 Người khôn kính Chúa, lánh tội; người dại mù quáng làm liều.
The wise fear, and so turn away from evil. The foolish leap ahead with confidence.
17 Người nóng tính hành động điên rồ, người mưu đồ việc ác chẳng được ai ưa.
The impatient will work foolishness. And a resourceful man is hated.
18 Người ngây ngô khoác áo dại khờ, người thận trọng đội vòng hoa tri thức.
The childish will possess foolishness, and the discerning will anticipate knowledge.
19 Người ác phải quỵ lụy trước người lành; người dữ phải chầu chực trước nhà người công chính.
The evil will fall down before the good. And the impious will fall down before the gates of the just.
20 Vì nghèo mà hàng xóm cũng lánh xa, nhờ giàu nên nhiều bạn bè tìm đến.
The pauper will be hated, even by his own neighbor. Yet truly, the friends of the wealthy are many.
21 Ai khinh bỉ người láng giềng là mắc tội; ai thương xót người khốn khổ được nhiều phước.
Whoever despises his neighbor, sins. But whoever pities the poor shall be blessed. Whoever trusts in the Lord loves mercy.
22 Người mưu gian đi con đường lầm lạc; người hướng thiện hưởng tình thương và trung tín.
They wander astray who work evil. But mercy and truth prepare good things.
23 Siêng năng làm việc đem lại nhiều lợi lộc, chỉ nói suông dẫn đến cảnh nghèo hèn!
In every work, there shall be abundance. But where there are many words, there is often need.
24 Người khôn được ca tụng vì khôn ngoan; người dại bị khinh bỉ bởi điên cuồng.
The crown of the wise is their wealth. The senselessness of the foolish is imprudence.
25 Nhân chứng chân thật cứu người thoát chết, nhân chứng giả dối âm mưu lừa gạt.
A faithful witness frees souls. And the chameleon utters lies.
26 Người kính sợ Chúa Hằng Hữu tìm được thành lũy; Ngài là nơi ẩn trú an toàn cho con cái Ngài.
In the fear of the Lord is the faithfulness of strength, and there shall be hope for his sons.
27 Kính sợ Chúa Hằng Hữu là nguồn sự sống; giải cứu con người thoát bẫy tử vong.
The fear of the Lord is a fountain of life, so as to turn aside from the ruin of death.
28 Dân số càng đông là vinh quang của vua; dân số giảm dần, quan chức cũng suy vong.
In a multitude of people, there is dignity for the king. And in a paucity of people, there is disgrace for the prince.
29 Người kiên nhẫn tỏ mình thông sáng; người mau giận lộ bản chất dại dột.
Whoever is patient is governed by much prudence. But whoever is impatient exalts his foolishness.
30 Tâm thanh thản đem sinh lực vào thể xác; lòng ghen tuôn làm xương mục cốt tàn.
The well-being of the heart is life for the flesh. But envy is decay for the bones.
31 Ai ức hiếp người nghèo là nguyền rủa Đấng Tạo Hóa, ai nâng đỡ người cùng túng là tôn vinh Ngài.
Whoever slanders the indigent argues against his Maker. But he who has compassion on the poor honors his Maker.
32 Tai họa đến, người ác bị sụp đổ vì hành vi gian trá, dù khi hấp hối, người công chính vẫn còn chỗ cậy trông.
The impious will be expelled in his malice. But the just finds hope even in his own death.
33 Khôn ngoan nằm sẵn trong lòng người sáng suốt; điều người điên dại giấu rồi cũng lộ ra.
In the heart of the prudent, wisdom finds rest. And so shall he instruct all the uneducated.
34 Đức công chính làm cho quốc gia được tán tụng, nhưng tội lỗi đem lại sỉ nhục cho toàn dân.
Justice elevates a nation. But sin makes the peoples miserable.
35 Nhà vua dành ân huệ cho quần thần thông sáng, nhưng trút thịnh nộ trên bầy tôi ương ngạnh.
An intelligent minister is acceptable to the king. Whoever is useless shall bear his wrath.
