Châm Ngôn 14
1 Người nữ khôn ngoan xây dựng cửa nhà, đàn bà khờ dại vung tay hủy phá.
Wisdom is building her house, but the foolish woman is pulling it down with her hands.
2 Ai đi đường ngay thẳng kính sợ Chúa Hằng Hữu, ai theo nẻo cong quẹo ghét bỏ Ngài.
He who goes on his way in righteousness has before him the fear of the Lord; but he whose ways are twisted gives him no honour.
3 Miệng người ngu là con roi quất vào lưng nó, nhưng người khôn dùng môi bảo vệ mình.
In the mouth of the foolish man is a rod for his back, but the lips of the wise will keep them safe.
4 Chuồng không bò, máng cỏ vắng tanh, có bò cày ruộng mới sinh hoa lợi.
Where there are no oxen, their food-place is clean; but much increase comes through the strength of the ox.
5 Nhân chứng đáng tin không hề dối trá; nhân chứng gian tà nói chuyện điêu ngoa.
A true witness does not say what is false, but a false witness is breathing out deceit.
6 Người nhạo báng kiếm khôn ngoan mà chẳng gặp, người sáng suốt tiếp nhận tri thức cách dễ dàng.
The hater of authority, searching for wisdom, does not get it; but knowledge comes readily to the open-minded man.
7 Nếu muốn được nghe dạy bảo, hãy lánh xa người dại khờ.
Go away from the foolish man, for you will not see the lips of knowledge.
8 Cái khôn của người thận trọng là tính toan đường lối, cái dại của người ngây ngô là tự dối lòng mình.
The wisdom of the man of good sense makes his way clear; but the unwise behaviour of the foolish is deceit.
9 Người điên dại nhạo cười tội lỗi, nhưng người ngay được Chúa ban ơn.
In the tents of those hating authority there is error, but in the house of the upright man there is grace.
10 Chỉ lòng mới thấu rõ nỗi cay đắng con tim, niềm vui tận thâm tâm, ai người chia sẻ được.
No one has knowledge of a man's grief but himself; and a strange person has no part in his joy.
11 Nhà người ác sẽ bị tiêu diệt, lều người ngay sẽ được dựng cao.
The house of the sinner will be overturned, but the tent of the upright man will do well.
12 Con đường bạn chọn có vẻ phải, nhưng cuối nẻo đường là hố diệt vong.
There is a way which seems straight before a man, but its end is the ways of death.
13 Miệng cười lòng vẫn tái tê, nụ cười tắt ngấm, lòng sầu mênh mang.
Even while laughing the heart may be sad; and after joy comes sorrow.
14 Lòng vô tín lãnh hậu quả đau thương; tâm trong sạch nhận phần thưởng xứng đáng.
He whose heart is turned away will have the reward of his ways in full measure; but a good man will have the reward of his doings.
15 Người ngây ngô tin hết mọi điều! Người thận trọng dè dặt từng đường đi nước bước.
The simple man has faith in every word, but the man of good sense gives thought to his footsteps.
16 Người khôn kính Chúa, lánh tội; người dại mù quáng làm liều.
The wise man, fearing, keeps himself from evil; but the foolish man goes on in his pride, with no thought of danger.
17 Người nóng tính hành động điên rồ, người mưu đồ việc ác chẳng được ai ưa.
He who is quickly angry will do what is foolish, but the man of good sense will have quiet.
18 Người ngây ngô khoác áo dại khờ, người thận trọng đội vòng hoa tri thức.
Foolish behaviour is the heritage of the simple, but men of good sense are crowned with knowledge.
19 Người ác phải quỵ lụy trước người lành; người dữ phải chầu chực trước nhà người công chính.
The knees of the evil are bent before the good; and sinners go down in the dust at the doors of the upright.
20 Vì nghèo mà hàng xóm cũng lánh xa, nhờ giàu nên nhiều bạn bè tìm đến.
The poor man is hated even by his neighbour, but the man of wealth has numbers of friends.
21 Ai khinh bỉ người láng giềng là mắc tội; ai thương xót người khốn khổ được nhiều phước.
He who has no respect for his neighbour is a sinner, but he who has pity for the poor is happy.
22 Người mưu gian đi con đường lầm lạc; người hướng thiện hưởng tình thương và trung tín.
Will not the designers of evil come into error? But mercy and good faith are for the designers of good.
23 Siêng năng làm việc đem lại nhiều lợi lộc, chỉ nói suông dẫn đến cảnh nghèo hèn!
In all hard work there is profit, but talk only makes a man poor.
24 Người khôn được ca tụng vì khôn ngoan; người dại bị khinh bỉ bởi điên cuồng.
Their wisdom is a crown to the wise, but their foolish behaviour is round the head of the unwise.
25 Nhân chứng chân thật cứu người thoát chết, nhân chứng giả dối âm mưu lừa gạt.
A true witness is the saviour of lives; but he who says false things is a cause of deceit.
26 Người kính sợ Chúa Hằng Hữu tìm được thành lũy; Ngài là nơi ẩn trú an toàn cho con cái Ngài.
For him in whose heart is the fear of the Lord there is strong hope: and his children will have a safe place.
27 Kính sợ Chúa Hằng Hữu là nguồn sự sống; giải cứu con người thoát bẫy tử vong.
The fear of the Lord is a fountain of life, by which one may be turned from the nets of death.
28 Dân số càng đông là vinh quang của vua; dân số giảm dần, quan chức cũng suy vong.
A king's glory is in the number of his people: and for need of people a ruler may come to destruction.
29 Người kiên nhẫn tỏ mình thông sáng; người mau giận lộ bản chất dại dột.
He who is slow to be angry has great good sense; but he whose spirit is over-quick gives support to what is foolish.
30 Tâm thanh thản đem sinh lực vào thể xác; lòng ghen tuôn làm xương mục cốt tàn.
A quiet mind is the life of the body, but envy is a disease in the bones.
31 Ai ức hiếp người nghèo là nguyền rủa Đấng Tạo Hóa, ai nâng đỡ người cùng túng là tôn vinh Ngài.
He who is hard on the poor puts shame on his Maker; but he who has mercy on those who are in need gives him honour.
32 Tai họa đến, người ác bị sụp đổ vì hành vi gian trá, dù khi hấp hối, người công chính vẫn còn chỗ cậy trông.
The sinner is overturned in his evil-doing, but the upright man has hope in his righteousness.
33 Khôn ngoan nằm sẵn trong lòng người sáng suốt; điều người điên dại giấu rồi cũng lộ ra.
Wisdom has her resting-place in the mind of the wise, but she is not seen among the foolish.
34 Đức công chính làm cho quốc gia được tán tụng, nhưng tội lỗi đem lại sỉ nhục cho toàn dân.
By righteousness a nation is lifted up, but sin is a cause of shame to the peoples.
35 Nhà vua dành ân huệ cho quần thần thông sáng, nhưng trút thịnh nộ trên bầy tôi ương ngạnh.
The king has pleasure in a servant who does wisely, but his wrath is against him who is a cause of shame.
