Châm Ngôn 1
1 Đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, vua Ít-ra-ên.
Proverbes de Salomon, fils de David, roi d'Israël:
2 Để người ta tìm đến khôn ngoan và tiếp thu lời khuyên dạy, cùng phân biện được tri thức.
pour connaître la sagesse et l'instruction; pour discerner les mots de la compréhension;
3 Để đạt đến một đời sống kỷ luật và cẩn trọng, hành động phải lẽ, công bằng, và ngay thẳng.
pour recevoir une instruction sur la manière d'agir avec sagesse, dans la droiture, la justice et l'équité;
4 Để giúp người đơn sơ được sáng suốt, và người trẻ tuổi hiểu biết và thận trọng.
pour donner de la prudence aux simples, la connaissance et la discrétion au jeune homme.
5 Người khôn học hỏi châm ngôn để thêm khôn. Người hiểu biết thấy được đường đi nước bước
afin que le sage entende et s'instruise; afin que l'homme intelligent puisse atteindre le bon conseil;
6 nếu biết ứng dụng châm ngôn, ngụ ngôn dùng những lời khôn ngoan và những câu đố thâm trầm của hiền nhân.
pour comprendre un proverbe et des paraboles, les mots et les énigmes des sages.
7 Kính sợ Chúa Hằng Hữu là khởi đầu của mọi tri thức, chỉ có người dại mới coi thường khôn ngoan và huấn thị.
La crainte de Yahvé est le commencement de la connaissance, mais les insensés méprisent la sagesse et l'instruction.
8 Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy. Đừng bỏ khuôn phép của mẹ con.
Mon fils, écoute les instructions de ton père, et n'abandonnez pas l'enseignement de votre mère;
9 Đó là trang sức duyên dáng trên đầu con và dây chuyền xinh đẹp nơi cổ con.
car ils seront une guirlande qui ornera ta tête, et des chaînes autour de votre cou.
10 Con ơi, khi người tội lỗi quyến rũ, con đừng nghe theo!
Mon fils, si des pécheurs te séduisent, ne sont pas consentants.
11 Khi họ bảo: “Hãy đến với chúng ta. Rình rập và giết người! Lén hại người lương thiện vô tội!
S'ils disent: « Viens avec nous. Attendons le sang. Rôdons secrètement pour les innocents sans raison.
Engloutissons-les vivants comme le séjour des morts, et entier, comme ceux qui descendent dans la fosse. (Sheol h7585)
13 Ta sẽ lấy đủ mọi của báu. Chất của cướp đầy nhà.
Nous trouverons toutes les richesses précieuses. Nous remplirons nos maisons de butin.
14 Bạn sẽ cùng chúng ta rút thăm chia của; rồi tất cả đều chung một túi tiền.”
Vous jetterez votre sort parmi nous. Nous aurons tous un sac à main ».
15 Thì con ơi, đừng nghe theo họ! Chân con phải tránh xa đường họ đi.
mon fils, ne marche pas sur le chemin avec eux. Gardez votre pied hors de leur chemin,
16 Vì họ nhanh chân theo điều ác. Vội vàng ra tay đổ máu.
car leurs pieds courent vers le mal. Ils sont pressés de verser du sang.
17 Khi người giăng lưới bắt chim, chim khôn bay thoát.
Car c'est en vain que le filet est tendu, aux yeux de tout oiseau;
18 Nhưng bọn người này tự giăng bẫy; rồi sa vào bẫy do chính mình giăng ra.
mais ceux-ci attendent leur propre sang. Ils rôdent secrètement pour leur propre vie.
19 Đó là số phận người ham lợi bất nghĩa; lợi ấy sẽ tiêu diệt mạng sống họ.
Il en est de même pour tous ceux qui sont avides de gain. Il enlève la vie de ses propriétaires.
20 Khôn ngoan lên tiếng ngoài đường. Loan truyền khắp phố phường.
La sagesse appelle à haute voix dans la rue. Elle fait entendre sa voix sur les places publiques.
21 Kêu gọi nơi công cộng, tại cổng thành, trong đô thị:
Elle appelle à la tête des lieux bruyants. À l'entrée des portes de la ville, elle prononce ses mots:
22 “Hỡi người khờ dại, đến bao giờ ngươi mới thôi chìm đắm u mê? Đến khi nào người chế nhạo mới bỏ thói khinh khi? Và người dại thù ghét tri thức đến chừng nào?
« Jusqu'à quand, vous, les simples, aimerez-vous la simplicité? Combien de temps les moqueurs se délecteront-ils de la moquerie, et les imbéciles détestent la connaissance?
23 Hãy đến và nghe ta sửa dạy. Ta sẽ ban thần trí khôn ngoan để con thông suốt lời ta.
Tournez-vous vers ma réprimande. Voici, je vais répandre mon esprit sur vous. Je vous ferai connaître mes paroles.
24 Nhưng, dù ta kêu gọi, các ngươi vẫn từ nan. Ta đưa tay chờ đợi, cũng không ai quan tâm.
Car j'ai appelé, et vous avez refusé; J'ai tendu la main, et personne n'a prêté attention;
25 Không ai để ý lời ta khuyên răn hay chịu nghe lời ta quở trách.
mais vous avez ignoré tous mes conseils, et ne voulait pas de mes reproches;
26 Nên khi các người lâm nạn, ta sẽ cười! Và chế giễu khi các người kinh hãi—
Moi aussi, je rirai de ton désastre. Je me moquerai quand la calamité vous atteindra,
27 khi kinh hoàng vụt đến tựa phong ba, khi tai ương xâm nhập như bão tố, và nguy nan cùng khổ ngập tràn.
quand la calamité vous surprend comme une tempête, quand votre désastre arrive comme un tourbillon, quand la détresse et l'angoisse s'abattent sur vous.
28 Họ sẽ kêu cầu ta, nhưng ta chẳng đáp lời. Họ sẽ tìm kiếm ta, nhưng không sao gặp được.
Alors ils m'invoqueront, mais je ne répondrai pas. Ils me chercheront avec soin, mais ils ne me trouveront pas,
29 Chính vì họ thù ghét tri thức và không chịu kính sợ Chúa Hằng Hữu.
parce qu'ils détestaient la connaissance, et n'ont pas choisi la crainte de Yahvé.
30 Họ không muốn nghe ta khuyên dạy và khinh bỉ mọi lời quở trách.
Ils n'ont pas voulu de mes conseils. Ils ont méprisé toutes mes réprimandes.
31 Vì thế, họ sẽ hứng chịu kết quả công việc mình, lãnh trọn quả báo mưu mô mình.
C'est pourquoi ils mangeront du fruit de leur propre voie, et être remplis de leurs propres projets.
32 Người ngây thơ chết vì lầm đường lạc lối. Người dại dột bị diệt vì tự thị tự mãn.
Car l'égarement des simples les tuera. La facilité insouciante des imbéciles les détruira.
33 Nhưng ai nghe ta sẽ sống bình an, không lo tai họa.”
Mais celui qui m'écoute habitera en sécurité, et seront à l'aise, sans craindre le moindre mal. »
