Châm Ngôn 1
1 Đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, vua Ít-ra-ên.
[the] proverbs of Solomon [the] son of David [the] king of Israel.
2 Để người ta tìm đến khôn ngoan và tiếp thu lời khuyên dạy, cùng phân biện được tri thức.
To learn wisdom and discipline to teach words of understanding.
3 Để đạt đến một đời sống kỷ luật và cẩn trọng, hành động phải lẽ, công bằng, và ngay thẳng.
To receive correction of insight righteousness and justice and uprightness.
4 Để giúp người đơn sơ được sáng suốt, và người trẻ tuổi hiểu biết và thận trọng.
To give to naive people prudence to a youth knowledge and discretion.
5 Người khôn học hỏi châm ngôn để thêm khôn. Người hiểu biết thấy được đường đi nước bước
Let him listen a prudent [one] and let him increase insight and a discerning [one] wise directions let him get.
6 nếu biết ứng dụng châm ngôn, ngụ ngôn dùng những lời khôn ngoan và những câu đố thâm trầm của hiền nhân.
To understand a proverb and an enigma [the] words of learned ones and parables their.
7 Kính sợ Chúa Hằng Hữu là khởi đầu của mọi tri thức, chỉ có người dại mới coi thường khôn ngoan và huấn thị.
[the] fear of Yahweh [is the] beginning of knowledge wisdom and discipline fools they despise.
8 Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy. Đừng bỏ khuôn phép của mẹ con.
Listen to O son my [the] correction of father your and may not you reject [the] instruction of mother your.
9 Đó là trang sức duyên dáng trên đầu con và dây chuyền xinh đẹp nơi cổ con.
For - [will be] a wreath of favor they for head your and necklaces for neck your.
10 Con ơi, khi người tội lỗi quyến rũ, con đừng nghe theo!
O son my if they will entice you sinners may not you be willing.
11 Khi họ bảo: “Hãy đến với chúng ta. Rình rập và giết người! Lén hại người lương thiện vô tội!
If they will say come! with us let us lie in wait for blood let us lie hidden for an innocent [one] without cause.
Let us engulf them like Sheol alive and complete like [those who] go down of [the] pit. (Sheol h7585)
13 Ta sẽ lấy đủ mọi của báu. Chất của cướp đầy nhà.
All wealth prized we will find we will fill houses our plunder.
14 Bạn sẽ cùng chúng ta rút thăm chia của; rồi tất cả đều chung một túi tiền.”
Lot your you will cast in midst of us a bag one it will belong to all of us.
15 Thì con ơi, đừng nghe theo họ! Chân con phải tránh xa đường họ đi.
O son my may not you walk in [the] way with them restrain foot your from pathway their.
16 Vì họ nhanh chân theo điều ác. Vội vàng ra tay đổ máu.
For feet their to evil they run and they may make haste to shed blood.
17 Khi người giăng lưới bắt chim, chim khôn bay thoát.
For in vain [is] spread out the net in [the] eyes of every owner of a wing.
18 Nhưng bọn người này tự giăng bẫy; rồi sa vào bẫy do chính mình giăng ra.
And they for own blood their they lie in wait they lie hidden for own life their.
19 Đó là số phận người ham lợi bất nghĩa; lợi ấy sẽ tiêu diệt mạng sống họ.
[are] thus [the] paths of Every [one who] gains unjustly unjust gain [the] life of owners its it will take.
20 Khôn ngoan lên tiếng ngoài đường. Loan truyền khắp phố phường.
Wisdom in the street it cries aloud in the open places she gives voice her.
21 Kêu gọi nơi công cộng, tại cổng thành, trong đô thị:
At [the] top of noisy [places] she calls out at [the] entrances of [the] gates in the city sayings her she utters.
22 “Hỡi người khờ dại, đến bao giờ ngươi mới thôi chìm đắm u mê? Đến khi nào người chế nhạo mới bỏ thói khinh khi? Và người dại thù ghét tri thức đến chừng nào?
Until when? - O naive people will you love naivete and mockers mockery do they delight in? themselves and fools will they hate? knowledge.
23 Hãy đến và nghe ta sửa dạy. Ta sẽ ban thần trí khôn ngoan để con thông suốt lời ta.
You will turn back to rebuke my here! I will pour out to you spirit my let me declare words my you.
24 Nhưng, dù ta kêu gọi, các ngươi vẫn từ nan. Ta đưa tay chờ đợi, cũng không ai quan tâm.
Because I called and you refused I offered hand my and there not [was] an attentive [one].
25 Không ai để ý lời ta khuyên răn hay chịu nghe lời ta quở trách.
And you ignored all advice my and rebuke my not you yielded to.
26 Nên khi các người lâm nạn, ta sẽ cười! Và chế giễu khi các người kinh hãi—
Also I at calamity your I will laugh I will mock when comes dread your.
27 khi kinh hoàng vụt đến tựa phong ba, khi tai ương xâm nhập như bão tố, và nguy nan cùng khổ ngập tràn.
When comes (like devastation *Q(K)*) dread your and calamity your like a storm-wind it will arrive when comes on you trouble and distress.
28 Họ sẽ kêu cầu ta, nhưng ta chẳng đáp lời. Họ sẽ tìm kiếm ta, nhưng không sao gặp được.
Then they will call to me and not I will answer they will earnestly seek me and not they will find me.
29 Chính vì họ thù ghét tri thức và không chịu kính sợ Chúa Hằng Hữu.
Because for they hated knowledge and [the] fear of Yahweh not they chose.
30 Họ không muốn nghe ta khuyên dạy và khinh bỉ mọi lời quở trách.
Not they yielded to advice my they spurned all rebuke my.
31 Vì thế, họ sẽ hứng chịu kết quả công việc mình, lãnh trọn quả báo mưu mô mình.
So they may eat from [the] fruit of way their and from own schemes their they will be surfeited.
32 Người ngây thơ chết vì lầm đường lạc lối. Người dại dột bị diệt vì tự thị tự mãn.
For [the] waywardness of naive people it will ruin them and [the] ease of fools it will destroy them.
33 Nhưng ai nghe ta sẽ sống bình an, không lo tai họa.”
And [one who] listens to me he will dwell security and he will be at ease from dread of trouble.
