Châm Ngôn 1
1 Đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, vua Ít-ra-ên.
The proverbs of Solomon, son of David, King of Israel:
2 Để người ta tìm đến khôn ngoan và tiếp thu lời khuyên dạy, cùng phân biện được tri thức.
For the knowledge of wisdom and correction, for discerning the sayings of intelligence;
3 Để đạt đến một đời sống kỷ luật và cẩn trọng, hành động phải lẽ, công bằng, và ngay thẳng.
For receiving the correction of prudence, righteousness and justice, and equity;
4 Để giúp người đơn sơ được sáng suốt, và người trẻ tuổi hiểu biết và thận trọng.
For giving To the simple shrewdness, To the young man, knowledge and discretion.
5 Người khôn học hỏi châm ngôn để thêm khôn. Người hiểu biết thấy được đường đi nước bước
A wise man, will hear, and will increase learning, and a, discreet man, wise counsels, will acquire,
6 nếu biết ứng dụng châm ngôn, ngụ ngôn dùng những lời khôn ngoan và những câu đố thâm trầm của hiền nhân.
By gaining discernment of proverb, and satire, the words of the wise, and their dark sayings.
7 Kính sợ Chúa Hằng Hữu là khởi đầu của mọi tri thức, chỉ có người dại mới coi thường khôn ngoan và huấn thị.
The reverence of Yahweh, is the beginning of knowledge, Wisdom and correction, the foolish have despised.
8 Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy. Đừng bỏ khuôn phép của mẹ con.
Hear, my son, the correction of thy father, and do not reject the instruction of thy mother;
9 Đó là trang sức duyên dáng trên đầu con và dây chuyền xinh đẹp nơi cổ con.
For, a wreath of beauty, shall they be to thy head, and chains of ornament, to thy neck.
10 Con ơi, khi người tội lỗi quyến rũ, con đừng nghe theo!
My son, if sinners entice thee, do not consent.
11 Khi họ bảo: “Hãy đến với chúng ta. Rình rập và giết người! Lén hại người lương thiện vô tội!
If they say—Come with us, —Let us lie in wait for blood, Let us watch in secret for him who is needlessly innocent;
Let us engulf them, like hades, alive, While in health, like them who are going down to the pit; (Sheol h7585)
13 Ta sẽ lấy đủ mọi của báu. Chất của cướp đầy nhà.
All costly substance, shall we find, We shall fill our houses with spoil;
14 Bạn sẽ cùng chúng ta rút thăm chia của; rồi tất cả đều chung một túi tiền.”
Thy lot, shalt thou cast into our midst, One purse, shall there be, for us all.
15 Thì con ơi, đừng nghe theo họ! Chân con phải tránh xa đường họ đi.
My son, do not walk in the way with them, Withhold thy foot from their path.
16 Vì họ nhanh chân theo điều ác. Vội vàng ra tay đổ máu.
For, their feet, to mischief, do run, and haste to the shedding of blood.
17 Khi người giăng lưới bắt chim, chim khôn bay thoát.
Surely, in vain, is spread the net, in the sight of aught that hath wings!
18 Nhưng bọn người này tự giăng bẫy; rồi sa vào bẫy do chính mình giăng ra.
Yet, they, for their own blood, lie in wait, They watch in secret for their own life.
19 Đó là số phận người ham lợi bất nghĩa; lợi ấy sẽ tiêu diệt mạng sống họ.
Such are the ways of every one that graspeth with greed, The life of the owners thereof, it taketh away!
20 Khôn ngoan lên tiếng ngoài đường. Loan truyền khắp phố phường.
Wisdom, in the open place, soundeth forth, in the broadways, she raiseth her voice;
21 Kêu gọi nơi công cộng, tại cổng thành, trong đô thị:
At the head of bustling streets, she crieth aloud, —at the openings of the gates in the city—her sayings, she doth utter: —
22 “Hỡi người khờ dại, đến bao giờ ngươi mới thôi chìm đắm u mê? Đến khi nào người chế nhạo mới bỏ thói khinh khi? Và người dại thù ghét tri thức đến chừng nào?
How long, ye simple ones, will ye love simplicity? and, scoffers, in scoffing, delight them? and, dullards, hate knowledge?
23 Hãy đến và nghe ta sửa dạy. Ta sẽ ban thần trí khôn ngoan để con thông suốt lời ta.
Will ye turn, at my reproof? Lo! I will pour out to you my spirit, I will make known my words to you.
24 Nhưng, dù ta kêu gọi, các ngươi vẫn từ nan. Ta đưa tay chờ đợi, cũng không ai quan tâm.
Because I called, and ye refused, I stretched out my hand, and no one regarded;
25 Không ai để ý lời ta khuyên răn hay chịu nghe lời ta quở trách.
But ye dismissed all my counsel, and, to my rebuke, would not yield,
26 Nên khi các người lâm nạn, ta sẽ cười! Và chế giễu khi các người kinh hãi—
I also, at your calamity, will laugh, I will mock, when cometh your dread;
27 khi kinh hoàng vụt đến tựa phong ba, khi tai ương xâm nhập như bão tố, và nguy nan cùng khổ ngập tràn.
When cometh as a crashing your dread, and, your calamity, as a storm-wind, overtaketh, when there come upon you, distress and anguish.
28 Họ sẽ kêu cầu ta, nhưng ta chẳng đáp lời. Họ sẽ tìm kiếm ta, nhưng không sao gặp được.
Then, will they call me, but I will not answer, they will seek me diligently, but shall not find me.
29 Chính vì họ thù ghét tri thức và không chịu kính sợ Chúa Hằng Hữu.
Because they hated knowledge, and, the reverence of Yahweh, did not choose;
30 Họ không muốn nghe ta khuyên dạy và khinh bỉ mọi lời quở trách.
Consented not to my counsel, disdained all my rebuke,
31 Vì thế, họ sẽ hứng chịu kết quả công việc mình, lãnh trọn quả báo mưu mô mình.
Therefore shall they eat of the fruit of their own way, and, with their own counsels, be filled.
32 Người ngây thơ chết vì lầm đường lạc lối. Người dại dột bị diệt vì tự thị tự mãn.
For, the turning away of the simple, will slay them, —and, the carelessness of dullards, will destroy them.
33 Nhưng ai nghe ta sẽ sống bình an, không lo tai họa.”
Whereas, he that hearkeneth unto me, shall dwell safely, and be at rest, without dread of misfortune.
