Ma-thi-ơ 5
1 Thấy dân chúng tụ tập đông đúc, Chúa Giê-xu lên trên sườn núi ngồi xuống. Các môn đệ tụ tập chung quanh,
And having seen the multitudes, He went up to the mountain, and He having sat down, His disciples came to Him,
2 và Ngài bắt đầu dạy dỗ họ.
and having opened His mouth, He was teaching them, saying,
3 “Phước cho ai biết tâm linh mình nghèo khó, vì sẽ hưởng Nước Trời.
“Blessed the poor in spirit—because theirs is the kingdom of the heavens.
4 Phước cho người than khóc, vì sẽ được an ủi.
Blessed the mourning—because they will be comforted.
5 Phước cho người khiêm nhu, vì sẽ được đất đai.
Blessed the meek—because they will inherit the land.
6 Phước cho người khao khát điều công chính vì sẽ được thỏa mãn.
Blessed those hungering and thirsting for righteousness—because they will be filled.
7 Phước cho người có lòng thương người, vì sẽ được Chúa thương xót.
Blessed the kind—because they will find kindness.
8 Phước cho lòng trong sạch, vì sẽ thấy Đức Chúa Trời.
Blessed the clean in heart—because they will see God.
9 Phước cho người hòa giải, vì sẽ được gọi là con của Đức Chúa Trời.
Blessed the peacemakers—because they will be called sons of God.
10 Phước cho ai chịu bức hại khi làm điều công chính, vì sẽ hưởng Nước Trời.
Blessed those persecuted for righteousness’ sake—because theirs is the kingdom of the heavens.
11 Phước cho các con khi bị người ta nhục mạ, bức hại, và vu cáo đủ điều, chỉ vì các con theo Ta.
Blessed are you whenever they may reproach you, and may persecute, and may say any evil thing against you falsely for My sake—
12 Các con nên hân hoan, mừng rỡ vì sẽ được giải thưởng lớn dành sẵn trên trời. Ngày xưa, các nhà tiên tri cũng từng bị bức hại như thế.”
rejoice and be glad, because your reward [is] great in the heavens, for thus they persecuted the prophets who were before you.
13 “Các con là muối của đất; nếu các con đánh mất phẩm chất của mình, làm sao lấy lại được? Các con sẽ trở thành vô dụng, bị vứt bỏ và chà đạp như muối hết mặn.
You are the salt of the earth, but if the salt may lose savor, in what will it be salted? It is good for nothing from now on, except to be cast outside, and to be trodden down by men.
14 Các con là ánh sáng của thế giới, như một thành phố sáng rực trên đỉnh núi cho mọi người nhìn thấy trong đêm tối.
You are the light of the world, a city set on a mountain is not able to be hid;
15 Không ai thắp đèn rồi đậy kín, nhưng đem đặt trên giá đèn để soi sáng mọi người trong nhà.
nor do they light a lamp and put it under the measure, but on the lampstand, and it shines to all those in the house;
16 Cũng thế, các con phải soi sáng cho mọi người, để họ thấy việc làm tốt đẹp của các con và ca ngợi Cha các con trên trời.”
so let your light shine before men, that they may see your good works, and may glorify your Father who [is] in the heavens.
17 “Đừng tưởng Ta đến để hủy bỏ luật pháp và lời tiên tri. Không, Ta đến để hoàn thành luật pháp và thực hiện các lời tiên tri.
Do not suppose that I came to throw down the Law or the Prophets—I did not come to throw down, but to fulfill;
18 Ta nói quả quyết: Một khi trời đất vẫn còn thì không một chi tiết nào trong luật pháp bị xóa bỏ, trước khi mục đích luật pháp được hoàn thành.
for truly I say to you, until the heaven and the earth may pass away, one iota or one tittle may not pass away from the Law, until all may come to pass.
19 Người nào phạm điều răn nhỏ nhất và quyến rũ người khác làm theo là người hèn mọn nhất trong Nước Trời. Trái lại, người nào vâng giữ điều răn và dạy người khác làm theo là người lớn trong Nước Trời.
Therefore whoever may loose one of these commands—the least—and may teach men so, he will be called least in the kingdom of the heavens, but whoever may do and may teach [them], he will be called great in the kingdom of the heavens.
20 Ta cảnh báo các con—nếu đức hạnh các con không khá hơn các thầy dạy luật và Pha-ri-si, các con sẽ không được vào Nước Trời.”
For I say to you that if your righteousness may not abound above that of the scribes and Pharisees, you may not enter into the kingdom of the heavens.
21 “Các con nghe người xưa nói: ‘Các ngươi không được giết người. Ai giết người phải bị đưa ra tòa xét xử.’
You heard that it was said to the ancients: You will not murder, and whoever may murder will be in danger of the judgment;
22 Nhưng Ta phán: Người nào giận anh chị em mình cũng phải bị xét xử; người nào nặng lời nhiếc mắng anh chị em cũng phải ra tòa; người nào nguyền rủa anh chị em sẽ bị lửa địa ngục hình phạt. (Geenna g1067)
but I say to you that everyone who is angry at his brother without cause will be in danger of the judgment, and whoever may say to his brother, Stupid, will be in danger of the Sanhedrin, and whoever may say, Moron, will be in danger of the Gehenna of fire. (Geenna g1067)
23 Vậy, khi các con dâng lễ vật trước bàn thờ trong Đền Thờ, chợt nhớ còn có điều bất hòa nào với anh chị em,
If, therefore, you may bring your gift to the altar, and there may remember that your brother has anything against you,
24 các con cứ để lễ vật trên bàn thờ, đi làm hòa với người đó, rồi hãy trở lại dâng lễ vật lên Đức Chúa Trời.
leave there your gift before the altar, and go—first be reconciled to your brother, and then having come, bring your gift.
25 Khi có việc tranh chấp, nên tìm cách thỏa thuận với đối phương trước khi quá muộn; nếu không, họ sẽ đưa các con ra tòa, các con sẽ bị tống giam
Be agreeing with your opponent quickly, while you are in the way with him, that the opponent may not deliver you to the judge, and the judge may deliver you to the officer, and you may be cast into prison;
26 và ở tù cho đến khi trả xong đồng xu cuối cùng.”
truly I say to you, you may not come forth from there until you may pay the last penny.
27 “Các con có nghe luật pháp dạy: ‘Các ngươi không được ngoại tình.’
You heard that it was said to the ancients: You will not commit adultery;
28 Nhưng Ta phán: Người nào nhìn phụ nữ với con mắt thèm muốn là đã phạm tội ngoại tình trong lòng rồi.
but I say to you that everyone who is looking on a woman to desire her, already committed adultery with her in his heart.
29 Nếu mắt bên phải gây cho các con phạm tội, cứ móc nó ném đi, vì thà chột mắt còn hơn cả thân thể bị ném vào hỏa ngục. (Geenna g1067)
But if your right eye causes you to stumble, pluck it out and cast from you, for it is good to you that one of your members may perish, and not your whole body be cast into Gehenna. (Geenna g1067)
30 Nếu tay phải gây cho các con phạm tội, cứ cắt bỏ đi, vì thà cụt tay còn hơn cả thân thể bị sa vào hỏa ngục.” (Geenna g1067)
And if your right hand causes you to stumble, cut it off, and cast from you, for it is good to you that one of your members may perish, and not your whole body be cast into Gehenna. (Geenna g1067)
31 “Các con có nghe luật pháp dạy: ‘Người nào ly dị vợ, phải trao cho vợ chứng thư ly dị.’
And it was said that, Whoever may put away his wife, let him give to her a writing of divorce;
32 Nhưng Ta phán: Nếu người nào ly dị không phải vì vợ gian dâm, là gây cho nàng phạm tội ngoại tình khi tái giá. Còn người nào cưới nàng cũng phạm tội ngoại tình.”
but I say to you that whoever may put away his wife, except for the matter of whoredom, makes her to commit adultery; and whoever may marry her who has been put away commits adultery.
33 “Các con có nghe người xưa dạy: ‘Không được bội lời thề, nhưng phải làm trọn mọi điều thề nguyện với Chúa Hằng Hữu.’
Again, you heard that it was said to the ancients: You will not swear falsely, but you will pay to the LORD your oaths;
34 Nhưng Ta phán cùng các con: Đừng bao giờ thề thốt! Đừng chỉ trời mà thề, vì là ngai Đức Chúa Trời,
but I say to you not to swear at all; neither by Heaven, because it is the throne of God,
35 đừng chỉ đất mà thề, vì là bệ chân Ngài; đừng chỉ thành Giê-ru-sa-lem mà thề vì là thành của Vua lớn.
nor by the earth, because it is His footstool, nor by Jerusalem, because it is [the] city of [the] great King,
36 Cũng đừng chỉ đầu mình mà thề vì các con không thể thay đổi một sợi tóc thành đen hay trắng.
nor may you swear by your head, because you are not able to make one hair white or black;
37 Nhưng chỉ nên nói: ‘Đúng’ hay ‘Không’ là đủ. Càng thề thốt càng chứng tỏ mình sai quấy.”
but let your word be, Yes, Yes, No, No, and that which is more than these is of the evil [one].
38 “Các con có nghe luật pháp dạy: ‘Người nào móc mắt người khác, phải bị móc mắt; ai đánh gãy răng người, phải bị đánh gãy răng.’
You heard that it was said: Eye for eye, and tooth for tooth;
39 Nhưng Ta phán: Đừng chống cự người ác! Nếu các con bị tát má bên này, cứ đưa luôn má bên kia!
but I say to you not to resist the evil, but whoever will slap you on your right cheek, turn to him also the other;
40 Nếu có người kiện các con ra tòa để đoạt chiếc áo ngắn, cứ cho luôn áo dài.
and whoever is willing to take you to law, and to take your coat—also permit to him the cloak.
41 Nếu có ai bắt các con khuân vác một dặm đường, nên đi luôn hai dặm.
And whoever will impress you one mile, go with him two;
42 Ai xin gì, cứ cho; ai mượn gì, đừng từ chối.”
to him who is asking of you be giving, and him who is willing to borrow from you, you may not turn away.
43 “Các con có nghe luật pháp nói: ‘Yêu người lân cận’ và ghét người thù nghịch.
You heard that it was said: You will love your neighbor, and will hate your enemy;
44 Nhưng Ta phán: Phải yêu kẻ thù, và cầu nguyện cho người bức hại các con.
but I say to you, love your enemies, bless those cursing you, do good to those hating you, and pray for those accusing you falsely, and persecuting you,
45 Có như thế, các con mới xứng đáng làm con cái Cha trên trời. Vì Ngài ban nắng cho người ác lẫn người thiện, ban mưa cho người công chính lẫn người bất chính.
that you may be sons of your Father in the heavens, because He causes His sun to rise on evil and good, and He sends rain on righteous and unrighteous.
46 Nếu các con chỉ yêu những người yêu mình thì tốt đẹp gì đâu? Người thu thuế cũng yêu nhau lối ấy.
For if you may love those loving you, what reward do you have? Do the tax collectors not also do the same?
47 Nếu các con chỉ kết thân với anh chị em mình thì có hơn gì người khác? Người ngoại đạo cũng kết thân như thế.
And if you may greet your brothers only, what do you do abundant? Do the nations not also do so?
48 Các con phải toàn hảo như Cha các con trên trời là toàn hảo.”
You will therefore be perfect, as your Father who [is] in the heavens is perfect.”
