Ma-thi-ơ 15
1 Các thầy dạy luật và Pha-ri-si từ Giê-ru-sa-lem đến chất vấn Chúa Giê-xu:
Then came to Jesus scribes and Pharisees, who were of Jerusalem, saying,
2 “Sao môn đệ Thầy không tuân theo tục lệ của người xưa truyền lại? Họ không rửa tay trước khi ăn!”
Why do thy disciples transgress the tradition of the elders? for they wash not their hands when they eat bread.
3 Chúa Giê-xu đáp: “Thế sao tục lệ của các ông vi phạm mệnh lệnh của Đức Chúa Trời?
But he answered and said to them, Why do ye also transgress the commandment of God by your tradition?
4 Đức Chúa Trời dạy: ‘Phải hiếu kính cha mẹ,’ và ‘Ai nguyền rủa cha mẹ phải bị xử tử.’
For God commanded, saying, Honour thy father and mother: and, He that curseth father or mother, let him die the death.
5 Nhưng các ông cho là đúng khi con cái nói với cha mẹ rằng: ‘Con không thể giúp cha mẹ. Vì con đã lấy tiền phụng dưỡng cha mẹ dâng lên Đức Chúa Trời.’
But ye say, Whoever shall say to his father or his mother, It is a gift, by whatever thou mightest be profited by me;
6 Như vậy, vì truyền thống của mình mà các ông đã hủy bỏ lời của Đức Chúa Trời.
And honour not his father or his mother, he shall be free. Thus have ye made the commandment of God of no effect by your tradition.
7 Hạng đạo đức giả! Tiên tri Y-sai đã nói về các ông thật đúng:
Ye hypocrites, well did Isaiah prophesy of you, saying,
8 ‘Miệng dân này nói lời tôn kính Ta, nhưng lòng họ cách xa Ta.
This people draweth near to me with their mouth, and honour me with their lips; but their heart is far from me.
9 Việc họ thờ phượng Ta thật vô ích, thay vì vâng giữ mệnh lệnh Ta, họ đem dạy luật lệ do họ đặt ra.’”
But in vain they do worship me, teaching for doctrines the commandments of men.
10 Chúa Giê-xu gọi đoàn dân đến dạy bảo: “Anh chị em hãy lắng nghe và cố hiểu lời này:
And he called the multitude, and said to them, Hear, and understand:
11 Vật đưa vào miệng không làm con người dơ bẩn; nhưng điều gì ra từ miệng mới làm ô uế con người.”
Not that which goeth into the mouth defileth a man; but that which cometh out of the mouth, this defileth a man.
12 Các môn đệ thưa: “Lời Thầy vừa nói làm mất lòng phái Pha-ri-si.”
Then came his disciples, and said to him, Knowest thou that the Pharisees were offended, after they heard this saying?
13 Chúa Giê-xu đáp: “Cây nào Cha Ta không trồng sẽ bị nhổ đi.
But he answered and said, Every plant, which my heavenly Father hath not planted, shall be rooted out.
14 Đừng tiếc làm gì! Họ đã mù quáng, lại ra lãnh đạo đám người mù, nên chỉ đưa nhau xuống hố thẳm.”
Let them alone: they are blind leaders of the blind. And if the blind leadeth the blind, both shall fall into the ditch.
15 Phi-e-rơ xin Chúa Giê-xu giải nghĩa câu: “Vật vào miệng không làm dơ bẩn con người …”
Then answered Peter and said to him, Make known to us the meaning of this parable.
16 Chúa Giê-xu đáp: “Con cũng không hiểu nữa sao?
And Jesus said, Are ye also yet without understanding?
17 Con không biết thức ăn vào miệng, chỉ qua dạ dày, rồi ra khỏi thân thể sao?
Do ye not yet understand, that whatever entereth in at the mouth goeth into the stomach, and is cast out into the draught?
18 Còn lời nói độc ác phát ra từ lòng mới thật sự làm dơ bẩn con người.
But those things which proceed out of the mouth come forth from the heart; and they defile the man.
19 Vì từ lòng dạ con người sinh ra tư tưởng ác, như giết người, ngoại tình, gian dâm, trộm cắp, dối trá, và phỉ báng.
For out of the heart proceed evil thoughts, murders, adulteries, fornications, thefts, false witness, blasphemies:
20 Những thứ ấy mới làm dơ dáy con người. Trái lại, không làm lễ rửa tay trước bữa ăn chẳng làm hoen ố tâm hồn con người đâu.”
These are the things which defile a man: but to eat with unwashed hands defileth not a man.
21 Chúa Giê-xu rời xứ Ga-li-lê đến phía bắc của miền Ty-rơ và Si-đôn.
Then Jesus went from there, and departed into the region of Tyre and Sidon.
22 Một phụ nữ Ca-na-an ở vùng đó đến kêu xin: “Lạy Chúa, Con Vua Đa-vít, xin thương xót tôi, vì con gái tôi bị quỷ ám! Quỷ hành hạ nó kinh khiếp lắm!”
And, behold, a woman of Canaan came out of the same region, and cried to him, saying, Have mercy on me, O Lord, thou Son of David; my daughter is grievously afflicted with a demon.
23 Chúa Giê-xu không đáp một lời. Các môn đệ thưa: “Xin Thầy bảo bà ấy đi chỗ khác, vì bà kêu la ồn ào quá.”
But he answered her not a word. And his disciples came and besought him, saying, Send her away; for she crieth after us.
24 Chúa Giê-xu quay lại bảo bà: “Ta được sai đến đây để cứu giúp đàn chiên lạc của Đức Chúa Trời—là nhà Ít-ra-ên.”
But he answered and said, I am not sent but to the lost sheep of the house of Israel.
25 Nhưng bà đến gần Chúa, quỳ lạy cầu khẩn: “Xin Chúa cứu giúp tôi!”
Then came she and worshipped him, saying, Lord, help me.
26 Chúa Giê-xu đáp: “Đâu có thể lấy bánh của con cái đem ném cho chó ăn!”
But he answered and said, It is not good to take the children’s bread, and to cast it to dogs.
27 Bà thưa: “Vâng, đúng thế! Nhưng chó chỉ ăn bánh vụn trên bàn chủ rơi xuống!”
And she said, Truth, Lord: yet the dogs eat of the crumbs which fall from their masters’ table.
28 Chúa Giê-xu nói với bà: “Bà là người có đức tin lớn. Lời cầu xin của bà đã được chấp thuận.” Ngay lúc đó, con gái bà được lành.
Then Jesus answered and said to her, O woman, great is thy faith: be it to thee even as thou wilt. And her daughter was healed from that very hour.
29 Chúa Giê-xu đi dọc theo bờ biển Ga-li-lê, lên ngồi trên ngọn đồi.
And Jesus departed from there, and came near to the sea of Galilee; and went up on a mountain, and sat down there.
30 Một đoàn dân đông mang theo người què, người khiếm thị, người câm, người tàn tật, và các bệnh khác đem đặt trước Chúa Giê-xu. Chúa chữa lành tất cả.
And great multitudes came to him, having with them those that were lame, blind, dumb, maimed, and many others, and laid them down at Jesus’ feet; and he healed them:
31 Thật là một cảnh tượng lạ lùng: Người câm nói, người què đi, người khiếm thị thấy rõ, người bệnh tật được chữa lành. Ai nấy đều ngạc nhiên sững sờ, rồi ngợi tôn Đức Chúa Trời của Ít-ra-ên.
So that the multitude wondered, when they saw the dumb to speak, the maimed to be whole, the lame to walk, and the blind to see: and they glorified the God of Israel.
32 Chúa Giê-xu gọi các môn đệ đến gần bảo: “Ta thương đoàn dân này. Họ ở đây với Ta đã ba ngày, thức ăn đã hết. Ta không muốn để họ nhịn đói ra về, vì có thể bị ngất xỉu giữa đường.”
Then Jesus called his disciples to him, and said, I have compassion on the multitude, because they continue with me now three days, and have nothing to eat: and I will not send them away fasting, lest they faint in the way.
33 Các môn đệ thưa: “Giữa chỗ hoang vắng, chúng ta tìm bánh đâu cho đủ để đãi đoàn dân đông đảo này?”
And his disciples say to him, Where should we get so much bread in the wilderness, as to satisfy so great a multitude?
34 Chúa Giê-xu hỏi: “Các con có bao nhiêu bánh?” Họ đáp: “Thưa, còn bảy ổ bánh và mấy con cá nhỏ.”
And Jesus saith to them, How many loaves have ye? And they said, Seven, and a few little fishes.
35 Chúa bảo dân chúng ngồi xuống đất.
And he commanded the multitude to sit down on the ground.
36 Ngài cầm bảy ổ bánh và mấy con cá, tạ ơn Đức Chúa Trời, rồi bẻ ra trao cho môn đệ đem phân phát cho đoàn dân.
And he took the seven loaves and the fishes, and gave thanks, and broke them, and gave to his disciples, and the disciples to the multitude.
37 Sau khi tất cả đều ăn no, người ta lượm thức ăn thừa, đựng đầy bảy giỏ.
And they all ate, and were filled: and they took up of the broken pieces that were left seven baskets full.
38 Số người ăn bánh được 4.000, chưa kể phụ nữ, thiếu nhi.
And they that had eaten were four thousand men, besides women and children.
39 Chúa Giê-xu cho dân chúng ra về, còn Ngài xuống thuyền đến vùng Ma-ga-đan.
And he sent away the multitude, and got into a boat, and came into the region of Magdala.
