Lu-ca 2
1 Thời đó, Hoàng đế La Mã Âu-gút-tơ ra lệnh kiểm kê dân số khắp Đế quốc La Mã.
And it came to pass in those days, there went forth a decree from Caesar Augustus, that all the world be enrolled —
2 (Đây là cuộc kiểm kê dân số đầu tiên, được thực hiện thời Qui-ri-ni làm tổng trấn xứ Sy-ri.)
this enrolment first came to pass when Cyrenius was governor of Syria —
3 Mọi người đều phải về quê đăng ký.
and all were going to be enrolled, each to his proper city,
4 Vì Giô-sép thuộc dòng họ Đa-vít, nên phải từ thành Na-xa-rét xứ Ga-li-lê, về làng Bết-lê-hem, xứ Giu-đê, quê hương Vua Đa-vít,
and Joseph also went up from Galilee, out of the city of Nazareth, to Judea, to the city of David, that is called Bethlehem, because of his being of the house and family of David,
5 đăng ký cho mình và cô Ma-ri, vị hôn thê đang có thai.
to enrol himself with Mary his betrothed wife, being with child.
6 Về đến Bết-lê-hem, Ma-ri tới ngày sinh nở.
And it came to pass, in their being there, the days were fulfilled for her bringing forth,
7 Cô sinh con trai đầu lòng, lấy khăn bọc lại, đặt trong máng cỏ, vì nhà quán không còn chỗ trọ.
and she brought forth her son — the first-born, and wrapped him up, and laid him down in the manger, because there was not for them a place in the guest-chamber.
8 Tại miền đó, có mấy người chăn chiên đang ở ngoài đồng, thức đêm canh giữ bầy chiên.
And there were shepherds in the same region, lodging in the field, and keeping the night-watches over their flock,
9 Thình lình, một thiên sứ của Chúa hiện ra, hào quang Chúa chói lòa khắp nơi. Họ vô cùng kinh hãi,
and lo, a messenger of the Lord stood over them, and the glory of the Lord shone around them, and they feared a great fear.
10 nhưng thiên sứ liền trấn an: “Đừng sợ, tôi đến báo cho các anh một tin mừng. Tin này sẽ đem lại niềm vui lớn cho mọi người.
And the messenger said to them, 'Fear not, for lo, I bring you good news of great joy, that shall be to all the people —
11 Đêm nay, Đấng Cứu Rỗi—phải, Đấng Mết-si-a, là Chúa—đã ra đời tại Bết-lê-hem, thành Đa-vít!
because there was born to you to-day a Saviour — who is Christ the Lord — in the city of David,
12 Các anh sẽ nhận ra Ngài bởi dấu hiệu: Các anh gặp một em bé quấn khăn nằm trong máng cỏ.”
and this [is] to you the sign: Ye shall find a babe wrapped up, lying in the manger.'
13 Thình lình, vô số các thiên sứ hiện ra, hợp với thiên sứ ấy ca ngợi Đức Chúa Trời:
And suddenly there came with the messenger a multitude of the heavenly host, praising God, and saying,
14 “Vinh quang Đức Chúa Trời nơi chí cao, bình an dưới đất cho người được ơn!”
'Glory in the highest to God, and upon earth peace, among men — good will.'
15 Khi các thiên sứ lên trời, các người chăn chiên bảo nhau: “Chúng ta hãy tới làng Bết-lê-hem xem chuyện lạ Chúa vừa cho biết!”
And it came to pass, when the messengers were gone away from them to the heavens, that the men, the shepherds, said unto one another, 'We may go over indeed unto Bethlehem, and see this thing that hath come to pass, that the Lord did make known to us.'
16 Họ vội vã đến nơi, gặp Ma-ri, Giô-sép, và thấy Con Trẻ đang nằm trong máng cỏ.
And they came, having hasted, and found both Mary, and Joseph, and the babe lying in the manger,
17 Họ liền thuật lại việc vừa xảy ra và những lời thiên sứ nói về Con Trẻ.
and having seen, they made known abroad concerning the saying spoken to them concerning the child.
18 Mọi người nghe đều ngạc nhiên,
And all who heard, did wonder concerning the things spoken by the shepherds unto them;
19 riêng Ma-ri ghi nhớ từng chi tiết và suy nghiệm trong lòng.
and Mary was preserving all these things, pondering in her heart;
20 Các người chăn chiên trở về, ca tụng Đức Chúa Trời về những điều nghe thấy, đúng như lời thiên sứ nói.
and the shepherds turned back, glorifying and praising God, for all those things they heard and saw, as it was spoken unto them.
21 Tám ngày sau, Con Trẻ chịu lễ cắt bì và được đặt tên là Giê-xu, như thiên sứ đã dặn trước khi Ngài giáng sinh.
And when eight days were fulfilled to circumcise the child, then was his name called Jesus, having been so called by the messenger before his being conceived in the womb.
22 Khi những ngày thanh tẩy theo luật Môi-se đã mãn sau khi sinh con, Ma-ri và Giô-sép đem Con Trẻ lên Giê-ru-sa-lem dâng lên Chúa.
And when the days of their purification were fulfilled, according to the law of Moses, they brought him up to Jerusalem, to present to the Lord,
23 Vì luật Chúa dạy: “Mọi con trai đầu lòng phải dâng lên Chúa Hằng Hữu,”
as it hath been written in the Law of the Lord, — 'Every male opening a womb shall be called holy to the Lord,'
24 và “dâng một cặp chim cu hay bồ câu tơ” theo luật định của Chúa.
and to give a sacrifice, according to that said in the Law of the Lord, 'A pair of turtle-doves, or two young pigeons.'
25 Lúc đó, tại Giê-ru-sa-lem có một người tên là Si-mê-ôn. Ông là người công chính, mộ đạo, và ngày đêm trông đợi Đấng Mết-si-a đến để giải cứu Ít-ra-ên. Chúa Thánh Linh ngự trong lòng ông,
And lo, there was a man in Jerusalem, whose name [is] Simeon, and this man is righteous and devout, looking for the comforting of Israel, and the Holy Spirit was upon him,
26 và cho biết ông sẽ được thấy Đấng Mết-si-a của Chúa trước khi qua đời.
and it hath been divinely told him by the Holy Spirit — not to see death before he may see the Christ of the Lord.
27 Hôm đó, Chúa Thánh Linh thúc giục ông vào Đền Thờ, nhằm lúc Ma-ri và Giô-sép đem Con Trẻ đến dâng lên Chúa đúng theo luật lệ.
And he came in the Spirit to the temple, and in the parents bringing in the child Jesus, for their doing according to the custom of the law regarding him,
28 Si-mê-ôn bồng Con Trẻ và tôn ngợi Đức Chúa Trời:
then he took him in his arms, and blessed God, and he said,
29 “Lạy Chúa Chí Cao, bây giờ con có thể an vui qua đời, theo lời hứa của Ngài.
'Now Thou dost send away Thy servant, Lord, according to Thy word, in peace,
30 Vì chính mắt con đã thấy Đấng Cứu Chuộc
because mine eyes did see Thy salvation,
31 mà Ngài chuẩn bị cho nhân loại.
which Thou didst prepare before the face of all the peoples,
32 Ngài là ánh sáng rọi đường cho các dân tộc, là vinh quang cho người Ít-ra-ên, dân Ngài!”
a light to the uncovering of nations, and the glory of Thy people Israel.'
33 Giô-sép và Ma-ri kinh ngạc về những lời Si-mê-ôn nói về Con Trẻ.
And Joseph and his mother were wondering at the things spoken concerning him,
34 Sau khi cầu phước lành cho hai người, Si-mê-ôn nói riêng với Ma-ri: “Con Trẻ này sẽ làm cho nhiều người Ít-ra-ên vấp ngã trong khi nhiều người được giải cứu. Con Trẻ sẽ bị người ta chống đối.
and Simeon blessed them, and said unto Mary his mother, 'Lo, this [one] is set for the falling and rising again of many in Israel, and for a sign spoken against —
35 Kết quả là những tư tưởng thầm kín của họ bị phơi ra ánh sáng. Còn bà sẽ bị đau đớn như gươm đâm thấu vào tâm hồn bà!”
(and also thine own soul shall a sword pass through) — that the reasonings of many hearts may be revealed.'
36 Hôm đó, nữ Tiên tri An-ne cũng có mặt trong Đền Thờ. Bà là con gái của Pha-nu-ên, thuộc đại tộc A-se, trước kia đã sống với chồng được bảy năm,
And there was Anna, a prophetess, daughter of Phanuel, of the tribe of Asher, she was much advanced in days, having lived with an husband seven years from her virginity,
37 rồi ở góa cho đến năm tám mươi bốn tuổi. Bà cứ ở luôn trong Đền Thờ, ngày đêm thờ phượng Đức Chúa Trời, kiêng ăn và cầu nguyện.
and she [is] a widow of about eighty-four years, who did depart not from the temple, with fasts and supplications serving, night and day,
38 Lúc Si-mê-ôn nói chuyện với Ma-ri và Giô-sép, bà cũng vừa tới đó, cảm tạ Đức Chúa Trời và báo cho mọi người biết Đấng Cứu Chuộc họ trông đợi đã đến rồi.
and she, at that hour, having come in, was confessing, likewise, to the Lord, and was speaking concerning him, to all those looking for redemption in Jerusalem.
39 Sau khi làm xong mọi việc theo luật pháp của Chúa, Giô-sép và Ma-ri trở về Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê.
And when they finished all things, according to the Law of the Lord, they turned back to Galilee, to their city Nazareth;
40 Tại đó, Con Trẻ lớn lên, khỏe mạnh, đầy khôn ngoan, và ơn phước của Đức Chúa Trời.
and the child grew and was strengthened in spirit, being filled with wisdom, and the grace of God was upon him.
41 Hằng năm, Giô-sép và Ma-ri đều lên Giê-ru-sa-lem dự lễ Vượt Qua.
And his parents were going yearly to Jerusalem, at the feast of the passover,
42 Khi Chúa Giê-xu được mười hai tuổi, Ngài theo cha mẹ đi dự lễ.
and when he became twelve years old, they having gone up to Jerusalem, according to the custom of the feast,
43 Sau đó, cha mẹ trở về nhà. Chúa Giê-xu vẫn ở tại Giê-ru-sa-lem mà ông bà không biết.
and having finished the days, in their returning the child Jesus remained behind in Jerusalem, and Joseph and his mother did not know,
44 Họ đinh ninh Ngài cùng đi với đám đông, nên cứ đi suốt một ngày, đến tối mới tìm trong nhóm bà con bạn hữu.
and, having supposed him to be in the company, they went a day's journey, and were seeking him among the kindred and among the acquaintances,
45 Tìm không được, họ trở lại Giê-ru-sa-lem.
and not having found him, they turned back to Jerusalem seeking him.
46 Ba ngày sau, ông bà tìm gặp Ngài đang ngồi trong Đền Thờ, giữa các thầy dạy luật, chất vấn và bàn cãi nhiều vấn đề quan trọng.
And it came to pass, after three days, they found him in the temple, sitting in the midst of the teachers, both hearing them and questioning them,
47 Mọi người đều ngạc nhiên về kiến thức và lời đối đáp của Ngài.
and all those hearing him were astonished at his understanding and answers.
48 Thấy thế cha mẹ Ngài vô cùng sửng sốt. Mẹ Ngài trách: “Con ơi, sao con để cha mẹ như thế này? Cha mẹ phải vất vả lo lắng tìm con!”
And, having seen him, they were amazed, and his mother said unto him, 'Child, why didst thou thus to us? lo, thy father and I, sorrowing, were seeking thee.'
49 Ngài hỏi: “Cha mẹ tìm con làm chi? Cha mẹ không biết con phải lo việc Cha con sao?”
And he said unto them, 'Why [is it] that ye were seeking me? did ye not know that in the things of my Father it behoveth me to be?'
50 Nhưng ông bà chẳng hiểu Ngài nói gì.
and they did not understand the saying that he spake to them,
51 Sau đó, Ngài trở về Na-xa-rét, phục tùng cha mẹ. Mẹ Ngài ghi nhớ mọi việc trong lòng.
and he went down with them, and came to Nazareth, and he was subject to them, and his mother was keeping all these sayings in her heart,
52 Chúa Giê-xu càng thêm khôn lớn, càng đẹp lòng Đức Chúa Trời và mọi người.
and Jesus was advancing in wisdom, and in stature, and in favour with God and men.
