Lu-ca 11
1 Một hôm Chúa Giê-xu vừa cầu nguyện xong, một môn đệ đến với Ngài và thưa: “Xin Chúa dạy chúng con cầu nguyện, như Giăng đã dạy môn đệ mình.”
Jun qꞌijal ri Jesús tajin kubꞌan chꞌawem pa jun leꞌaj. Are xtoꞌtajik, jun chike ri utijoxelabꞌ xubꞌij che: Ajawxel, kꞌutu la chiqawach jas kaqabꞌan chubꞌanik chꞌawem, jetaq ri xubꞌan ri Juan kukꞌ ri utijoxelabꞌ.
2 Chúa Giê-xu đáp: “Các con nên cầu nguyện như sau: Lạy Cha, nguyện Danh Cha được tôn thánh. Nước Cha sớm thể hiện.
Xubꞌij ri Jesús chike: Are kibꞌan chꞌawem, chibꞌij: Tat, tyoxirisatalik ri bꞌiꞌ la, peta ri ajawarem e la.
3 Xin cho chúng con đủ ăn hằng ngày,
Ya la qawa ronojel qꞌij.
4 xin tha tội lỗi chúng con, như chúng con tha người phạm tội nghịch cùng chúng con. Xin đừng để chúng con vào vòng bị cám dỗ.”
Kuyu la ri qamak jeꞌ jas ri uj keꞌqakuy ri kakibꞌan kꞌax chaqe, man kujtzaj ta la pa ri mak.
5 Để dạy thêm về sự cầu nguyện, Chúa kể chuyện này: “Nếu nửa đêm các con đến nhà bạn mình để mượn ba ổ bánh. Các con nói với người ấy:
Kꞌa te riꞌ xubꞌij ri Jesús chike: Qaꞌnampe che: Jun chiꞌwe kꞌo jun rech chꞌabꞌeꞌn, kopan nikꞌaj aqꞌabꞌ rukꞌ kubꞌij che: “Wech chꞌabꞌeꞌn, kinqaj na oxibꞌ akaxlan wa.
6 ‘Vì tôi có người bạn ở xa vừa tới thăm, nhưng trong nhà thức ăn đã hết.’
Xa xul jun wech chꞌabꞌeꞌn cho ja upetik che jun ubꞌe, maj kꞌu kinya apanoq che.”
7 Nhưng người ấy trả lời vọng ra: ‘Đừng làm phiền tôi! Cửa khóa rồi, các con tôi đang ngủ với tôi. Không thể nào dậy lấy bánh cho anh!’
Ri awech chꞌabꞌeꞌn kubꞌij loq chawe: “In xuqujeꞌ ri akꞌalabꞌ uj qꞌoyol chik, man kinkwin ta chik kinwaꞌjil chuyaꞌik we jastaq riꞌ chawe, man kawesaj ta nuwaram.”
8 Ta quả quyết với các con, dù anh ấy không dậy vì nể bạn, nhưng cũng phải dậy trao đủ bánh cho bạn, vì người này kiên nhẫn gõ cửa.
Kinbꞌij chiꞌwe: Pune ri achi man kawaꞌjil taj rumal at rech chꞌabꞌeꞌn, kawaꞌjil kꞌu bꞌik rumal man katel ta chuchiꞌ ri rachoch, kuya bꞌik ri kajawataj chawe.
9 Việc cầu nguyện cũng thế: Hãy xin, sẽ được, hãy tìm, sẽ gặp, hãy gõ cửa, cửa sẽ mở ra.
Rumal riꞌ kinbꞌij chiꞌwe: Chitaꞌ, rech kayaꞌtaj chiꞌwe. Chixtzukunoq rech kiriq ri kitzukuj, chixchꞌawoq rech kajaqataj ri uchiꞌ ja chiꞌwach.
10 Vì bất kỳ ai xin sẽ được. Ai tìm sẽ gặp. Và cửa sẽ mở cho người nào gõ.
Rumal cher ri winaq ri kuto, kayaꞌtaj na che, ri katzukunik kuriq na ri kutzukuj, ri kachꞌawik kajaqataj na ri uchiꞌ ja choch.
11 Có người cha nào khi con mình xin bánh mà cho đá, xin cá mà cho rắn.
Ix ix tat, ¿la kꞌo jun chiꞌwe are kuta jun ukaxlan wa ri iwalkꞌwaꞌl chiꞌwe la kiya jun abꞌaj che? Xuqujeꞌ are kuta jun kar chiꞌwe ¿la jun kumatz kiya che?
12 Hay xin trứng lại cho bò cạp không?
O wine kuta jun saqmoꞌl, ¿la escorpión kaya che?
13 Các con vốn là người xấu xa còn biết cho con mình vật tốt, huống chi Cha các con ở trên trời chẳng ban Chúa Thánh Linh cho người cầu xin Ngài sao?”
We ri ix, ix itzel taq winaq kiya utz laj taq jastaq chike ri iꞌwalkꞌwaꞌl, kꞌo kꞌu na ri kubꞌan ri tataxel Dios iwukꞌ, kuya na ri Uxlabꞌixel chike ri kakita che.
14 Chúa Giê-xu đuổi quỷ khỏi một người câm, người này liền nói được. Dân chúng kinh ngạc vô cùng,
Jun qꞌijal chik ri Jesús tajin karesaj jun itzel uxlabꞌal ri umemarisam jun achi. Are xesataj ri itzel uxlabꞌal che ri mem achi, ri achi xchꞌawik. Konojel kꞌu ri winaq xemayijanik.
15 nhưng có người bảo: “Ông ấy nhờ uy quyền của Bê-ên-xê-bun để đuổi quỷ.”
E kꞌo jujun winaq xkibꞌij: Waꞌ we achi riꞌ keꞌresaj ri itzel taq uxlabꞌal rukꞌ ri ukwinem ri Beelzebú ri kinimaꞌqil ri itzel taq uxlabꞌal.
16 Những người khác, muốn gài bẫy Chúa, nên xin Ngài làm một dấu lạ trên trời.
E kꞌo kꞌu jujun winaq chik xkita etal rech chikajil che ri Jesús xaq rech kakikoj kꞌaꞌmabꞌal pa ri ubꞌe.
17 Biết ý tưởng họ, Chúa giảng giải: “Một nước chia rẽ sẽ bị tiêu diệt, một gia đình phân ly phải tan nát.
Retaꞌm kꞌu ri Jesús ri kichomanik xubꞌij chike: Ronojel ajawarem ri ujachom ribꞌ, kasach na uwach, xuqujeꞌ ri e winaq ri keꞌl pa jun ja, we man xaq jun kichomanik, ketukin na riꞌ.
18 Các ông nói Ta nhờ quyền năng của Sa-tan. Nếu nước của Bê-ên-xê-bun chia rẽ, làm sao nó còn tồn tại!
Xaq jeriꞌ we kꞌo tukin ibꞌ chikixoꞌl ri itzel xuqujeꞌ ri e rachiꞌl, ¿la kakwin kꞌu riꞌ kajeqiꞌ pa ri rajawarem? Ri ix kibꞌij chi keꞌnwesaj ri itzel taq uxlabꞌal rukꞌ ri ukwinem ri Beelzebú.
19 Nếu Ta nhờ quyền năng Bê-ên-xê-bun để đuổi quỷ, môn đệ các ông sẽ nhờ quyền năng nào? Chính họ sẽ xét xử các ông.
We keꞌnwesaj in ri itzel taq uxlabꞌal rukꞌ ri ukwinem ri Beelzebú, ¿jachin kꞌu kayoꞌw kwinem chike ri itijoxelabꞌ ix chi resaxik ri itzel taq uꞌxlabꞌal? Rumal riꞌ aꞌreꞌ la keqꞌatow na tzij pa iwiꞌ.
20 Nhưng nếu Ta nhờ quyền năng của Đức Chúa Trời để đuổi quỷ thì Nước Đức Chúa Trời đã đến với các ông rồi.
We rukꞌ ri ukwinem ri Dios keꞌnwesaj bꞌik ri itzel taq uxlabꞌal, waꞌ kel kubꞌij chi xul ri ajawarem rech ri Dios iwukꞌ.
21 Một người chủ cường bạo vũ trang đầy đủ canh gác lâu đài mình để giữ của.
We kꞌo jun achi ri sibꞌalaj kꞌo uchuqꞌabꞌ, xuqujeꞌ kꞌo uchꞌeyabꞌal, utz riꞌ kubꞌan chuchajixik ri rachoch xuqujeꞌ ri umebꞌail.
22 Nhưng khi có người mạnh hơn xông vào, hạ được người chủ độc ác, người ấy tước đoạt vũ khí của người chủ, và đem chia của cải cướp được.
We kꞌu kape jun achi chirij ri sibꞌalaj kꞌo uchuqꞌabꞌ choch, kesax riꞌ ri uchꞌeyabꞌal ri kuꞌl ukꞌuꞌx chirij, xuqujeꞌ kelaqꞌax bꞌik ronojel ri jastaq rech.
23 Ai không hợp tác với Ta là chống nghịch Ta, ai không quy tụ quanh Ta sẽ bị phân tán.
Ri man wachiꞌl taj, nukꞌulel riꞌ. Ri man kinutoꞌ ta chikimulixik ri winaq riꞌ xa kuꞌtukij bꞌik.
24 Khi quỷ ra khỏi một người, liền đến vùng khô khan tìm nơi an nghỉ, nhưng không tìm được, quỷ tự nhủ: ‘Ta sẽ trở về với nạn nhân cũ.’
Jun itzel uxlabꞌal are kel bꞌik che jun achi, keꞌ pa taq ri katzꞌinow ulew, kuꞌxlanoq. Are man kuriq ta kꞌu uxlanem, kubꞌij: “Kintzalij cho wachoch jawjeꞌ ri xinel wi loq.”
25 Lúc trở lại, thấy lòng người đã dọn dẹp sạch sẽ,
Are kopanik, mestal chi ri ja ri xel wi loq sibꞌalaj sukꞌumatal chik.
26 quỷ liền rủ bảy quỷ khác độc ác hơn vào chiếm cứ tấm lòng này. Vậy người ấy lâm vào tình trạng bi thảm hơn trước.”
Kel kꞌu bꞌik, kubꞌuꞌ ma loq e wuqubꞌ itzel uxlabꞌal che rachiꞌl, kepe rukꞌ cho ri ja. Xaq jeriꞌ sibꞌalaj kꞌax kakanaj kan ri ukꞌaslemal ri winaq, sibꞌalaj kꞌax na cho ri ubꞌanik kan nabꞌe.
27 Khi Chúa đang giảng dạy, một phụ nữ trong đám đông nói lớn: “Phước cho mẹ của Thầy—người đã sinh thành và dưỡng dục Thầy!”
Are tajin kubꞌij ri Jesús we jastaq riꞌ, jun ixoq ri kꞌo chikixoꞌl ri winaq xubꞌij che: Sibꞌalaj utz rech ri ixoq ri xatuya pa ri uwachulew, xuqujeꞌ xatutubꞌisaj.
28 Chúa Giê-xu đáp: “Ai nghe và làm theo lời Đức Chúa Trời còn được phước hơn nữa.”
Ri Jesús xubꞌij: Are utz ke ri winaq ri kakita ri utzij ri Dios, xuqujeꞌ kakinimaj.
29 Dân chúng tụ tập mỗi lúc một đông, Chúa Giê-xu tiếp tục giảng dạy: “Thế hệ này thật gian ác! Họ đòi xem dấu lạ, nhưng dấu lạ Giô-na cũng đủ rồi.
Are tajin kakimulij kibꞌ ri winaq, ri Jesús xubꞌij chike: Itzel taq winaq ri winaq rech we qꞌij junabꞌ riꞌ, are kakaj kabꞌan jun mayijabꞌal laj kꞌutbꞌal chikiwach, man kayaꞌtaj ta chi kꞌu jun kꞌutbꞌal chike we man are ri kꞌutbꞌal rech ri Jonás.
30 Dấu lạ ấy chứng tỏ cho người Ni-ni-ve biết Đức Chúa Trời đã sai Giô-na, thì dấu lạ của Con Người sẽ minh chứng cho thế hệ này thấy Đức Chúa Trời đã sai Ta xuống đời.
Jetaq ri Jonás xux jun kꞌutbꞌal chike ri winaq ri aꞌj tinimit rech Nínive ojer, ri uKꞌojol ri Achi xuqujeꞌ kux na jun kꞌutbꞌal chike ri itzel taq winaq rech we qꞌij junabꞌ riꞌ.
31 Đến ngày phán xét, Nữ hoàng Sê-ba sẽ đứng lên buộc tội thế hệ này, vì bà đến từ một nước xa xăm đến nghe lời lẽ khôn ngoan của Vua Sa-lô-môn. Nhưng tại đây có Đấng cao trọng hơn Sa-lô-môn mà chẳng ai muốn nghe.
Ri ixoq taqanel rech ri tinimit Saba kawaꞌjil na pa ri kꞌisbꞌal qꞌij, kuqꞌat na tzij pa kiwiꞌ we winaq riꞌ, rumal areꞌ upetik pa ri kꞌisbꞌal taq tinimit xuluta ri retaꞌmabꞌal ri Salomón. Waral kꞌut kꞌo jun achi ri are nim uqꞌij cho ri Salomón.
32 Đến ngày phán xét, người Ni-ni-ve cũng sẽ đứng lên buộc tội thế hệ này. Vì nghe Giô-na cảnh cáo, họ đã ăn năn lìa bỏ tội ác, quay về Đức Chúa Trời. Nhưng tại đây có Đấng cao trọng hơn Giô-na mà dân này không chịu ăn năn.”
Ri winaq aꞌj Nínive rech ojer, kewaꞌjil na pa ri qꞌij rech qꞌatbꞌal tzij, kakiqꞌat na tzij pa kiwiꞌ ri winaq rech we qꞌij junabꞌ riꞌ, rumal aꞌreꞌ xkikꞌex kikꞌuꞌx are xkita ri qꞌalajisanik ri xubꞌan ri Jonás, kamik kꞌut kꞌo jun winaq iwukꞌ ri nim ubꞌanik cho ri Jonás.
33 “Không ai thắp đèn rồi đậy kín, nhưng đem đặt trên giá đèn để mọi người trong nhà đều thấy ánh sáng.
Man kꞌo ta jun winaq ri kutzij jun tunal, kꞌa te riꞌ karawaj, o kukoj ne jun kajon chuchꞌuqik, xane kuya chikaj rech kꞌo kitunabꞌal ri koꞌk bꞌik pa ri ja.
34 Mắt là ngọn đèn của thân thể. Nếu mắt các con sáng suốt, cả con người mới trong sạch. Nhưng nếu mắt bị quáng lòa, cả con người sẽ tối tăm.
Ri abꞌoqꞌoch at are katunan ri atyoꞌjal, we kekaꞌy ri abꞌoqꞌoch, kꞌo utunal riꞌ ri atyoꞌjal, are kꞌu we kꞌo sutzꞌ chupam, ronojel riꞌ ri atyoꞌjal kakꞌojiꞌ pa qꞌequꞌmal.
35 Vậy phải thận trọng, đừng để ánh sáng trong các con thành tối tăm.
Qas chawila na chi ri tunal ri kabꞌij kꞌo awukꞌ man qꞌequꞌmal taj.
36 Nếu cả con người các con sáng láng, không phần nào tối tăm, các con sẽ rực rỡ như ánh đèn thật sáng rọi vào các con.”
Xaq jeriꞌ we ronojel ri atyoꞌjal kꞌo utunal, man kꞌo ta jubꞌiqꞌ qꞌequꞌmal che, katkꞌojiꞌ riꞌ pa ri tunal, jetaq are at tunatal rumal jun nimalaj tunal.
37 Chúa Giê-xu giảng dạy xong, một thầy Pha-ri-si mời Chúa ăn tối. Ngài đến nhà, ngồi vào bàn.
Are xtoꞌtaj ri Jesús che tzijonem, xpe jun fariseo xusikꞌij che waꞌim, xaq jeriꞌ xok bꞌik cho rachoch ri fariseo, xtꞌuyiꞌ chu ri mexa.
38 Thầy Pha-ri-si rất ngạc nhiên thấy Chúa không rửa tay trước khi ăn theo tục lệ Do Thái.
Xmayijan kꞌu ri fariseo are xril ri Jesús man xuchꞌaj ta ribꞌ are majaꞌ kawaꞌik, jetaq ri kubꞌij ri naqꞌatajibꞌal.
39 Chúa dạy: “Phái Pha-ri-si các ông chỉ lo rửa bề ngoài chén đĩa, nhưng trong lòng đầy tham nhũng, độc ác.
Xubꞌij ri Jesús: Ri ix, ix fariseos, kichꞌajchꞌobꞌej ri qumubꞌal xuqujeꞌ ri palaꞌt, xa kꞌu ixnojinaq pa iwanimaꞌ che, itzel taq rayinik xuqujeꞌ etzelal.
40 Thật khờ dại! Đức Chúa Trời đã tạo ra bề ngoài, lẽ nào không dựng nên bề trong sao?
¡Maj iwetaꞌmabꞌal! ¿La man are winaq ri xbꞌanow ri rij ri jastaq ri xbꞌanow xuqujeꞌ ri upam?
41 Cứ rộng lòng cứu trợ người nghèo, tất nhiên các ông sẽ được tinh sạch.
We kibꞌan ri utzilal kukꞌ ri iꞌkꞌulja kachꞌajchꞌojir riꞌ ri iwanimaꞌ che itzel taq chomabꞌal.
42 Khốn cho phái Pha-ri-si! Các ông dâng một phần mười bạc hà, cửu lý hương, và các thứ rau cỏ, nhưng lại bỏ quên công lý và tình yêu của Đức Chúa Trời. Dâng phần mười là đúng, nhưng không được bỏ những điều quan trọng kia.
¡Kꞌax iwe, fariseos! Ri kiya ri ulajujil rech ri menta, ri rora, xuqujeꞌ ronojel uwach qꞌayes, xa kꞌu man kibꞌan ta ri sukꞌal, xuqujeꞌ man kibꞌan ta ri kubꞌij ri uloqꞌanik ri Dios. Rajawaxik wi kibꞌan waꞌ we riꞌ xuqujeꞌ man kasachan ta chiꞌwe ubꞌanik waꞌ we jun chik riꞌ.
43 Khốn cho phái Pha-ri-si! Các ông ưa ngồi ghế danh dự trong hội đường, thích được người ta kính chào ngoài đường phố.
¡Kꞌax iwe, fariseos! ix ri kixkam che uriqik ri nabꞌe taq tꞌuyulibꞌal pa ri Sinagoga, xuqujeꞌ kiwayeꞌj ri rutzil iwach kakiya ri winaq pa taq ri kꞌayibꞌal.
44 Khốn cho các ông, vì các ông giống như nấm mồ hoang không dấu tích, người ta dẫm lên mà không biết.”
¡Kꞌax iwe! je ri ix kꞌo ri muqbꞌal taq kaminaqibꞌ, pune jeꞌl kabꞌantaj ri iwij, xa kꞌu e sibꞌalaj chu ri kaminaqibꞌ ri e kꞌo chiꞌpam.
45 Nghe Chúa quở trách, một thầy dạy luật thưa: “Thầy nói thế là sỉ nhục luôn cả giới chúng tôi nữa.”
Jun chike ri achyabꞌ ri sibꞌalaj retaꞌm ri taqanik, xubꞌij che ri Jesús, ajtij: tajin kujyoqꞌ xuqujeꞌ la uj, are jeriꞌ katzijon la.
46 Chúa Giê-xu đáp: “Khốn cho giới dạy luật! Các ông đặt ra bao nhiêu luật lệ khắt khe buộc người khác vâng giữ, trong khi chính các ông không giữ một điều nào!
Xubꞌij ri Jesús chike: Je xuqujeꞌ ix ri sibꞌalaj iwetaꞌm ri taqanik. ¡Kꞌax iwe! ix ri kiya eqaꞌn ri man qꞌiꞌowel taj chikij nikꞌaj winaq chik xa kꞌu man kiwaꞌjilisaj ta apanoq jun uwiꞌ iqꞌabꞌ chikitoꞌik.
47 Các ông xây mộ cho các nhà tiên tri bị tổ tiên các ông sát hại.
¡Kꞌax iwe! ix ri kiyak tzꞌaq naꞌtabꞌal ke ri qꞌalajisal taq rech ri utzij ri Dios ri xekamisax kumal ri itat inan ojer.
48 Vậy các ông tán thưởng hành động của tổ tiên, họ giết các nhà tiên tri, còn các ông xây mộ.
Ri ix tajin kibꞌij chi utz ri xkibꞌan ri itat inan ojer rumal cher aꞌreꞌ xekamisan ri e qꞌalajisal taq utzij ri Dios, ri ix kꞌut are tajin kiyak tzꞌaq naꞌtabꞌal ke.
49 Vì thế, Đức Chúa Trời đã nói: ‘Ta sẽ sai các tiên tri và sứ đồ đến, nhưng họ sẽ xử tử người này, khủng bố người kia.’
Rumal riꞌ, ri Dios rukꞌ ri retaꞌmabꞌal xubꞌij: Keꞌntaq bꞌik qꞌalajisal taq nutzij xuqujeꞌ e tzijol taq we kukꞌ, kakibꞌan kꞌu na kꞌax chike, xuqujeꞌ keꞌkikamisaj.
50 Thế hệ các ông phải chịu trách nhiệm về máu các tiên tri của Đức Chúa Trời đổ ra từ thuở sáng tạo trời đất đến nay,
Rumal waꞌ kata na kwenta chike we winaq rech we qꞌij junabꞌ riꞌ che ri kikikꞌel konojel ri e qꞌalajisal taq rech ri utzij ri Dios ri xkichapleꞌj loq pa ri ujeqetajik ri uwachulew, kꞌa pa taq ri qꞌij rech kamik.
51 từ máu A-bên cho đến máu Xa-cha-ri, người bị giết giữa bàn thờ và Đền Thờ. Phải, Ta xác nhận chắc chắn rằng thế hệ này phải lãnh trọn trách nhiệm.
Kachapleꞌtaj loq rukꞌ ri ukikꞌel ri Abel, kultoqꞌol rukꞌ ri ukikꞌel ri Zacarías ri xkam chuxoꞌl ri tzujbꞌal sipanik xuqujeꞌ ri Tyoxalaj kꞌolibꞌal. Jeꞌ, qas kinkꞌyaqabꞌa kan ubꞌixik, rumal we riꞌ kaqꞌat na tzij pa kiwiꞌ we winaq rech we qꞌij junabꞌ riꞌ.
52 Khốn cho giới dạy luật, vì các ông cố tình che lấp chân lý! Đã không tin, các ông còn ngăn cản, không cho người khác tìm hiểu chân lý.”
¡Kꞌax iwe ix ri sibꞌalaj iwetaꞌm ri taqanik! rumal ibꞌanom iwe che ri lawe rech ri etaꞌmabꞌal. Ix man ixokinaq taj, xuqujeꞌ iꞌqꞌatem ri rajawam kikꞌuꞌx koꞌkik.
53 Khi Chúa Giê-xu rời nơi đó, các thầy dạy luật và Pha-ri-si vô cùng giận dữ.
Are xel bꞌik ri Jesús chilaꞌ, ri aꞌjtijabꞌ rech ri taqanik sibꞌalaj kꞌax xkinaꞌo rumal ri xubꞌij, rumal riꞌ xkichapleꞌj ukꞌotik uchiꞌ.
54 Họ đặt nhiều câu hỏi hóc búa về mọi vấn đề, cố gài bẫy để có lý do bắt Ngài.
Are xkaj xkikoj kꞌaꞌmabꞌal pa ri ubꞌe, rech kasach chubꞌixik jun jastaq.
