Giăng 7
1 Sau đó, Chúa Giê-xu đi thăm khắp xứ Ga-li-lê. Chúa không muốn qua xứ Giu-đê, vì các nhà lãnh đạo Do Thái đang tìm giết Ngài.
After these things Jesus resided in Galilee: for He would not appear in Judea, because the Jews sought to kill Him.
2 Lúc ấy lễ Lều Tạm của người Do Thái gần đến,
Now the Jews feast called the feast of tabernacles was near;
3 các em trai của Chúa Giê-xu nói với Ngài: “Anh nên qua xứ Giu-đê, cho các môn đệ anh chứng kiến phép lạ của anh!
his brethren therefore said, Depart from hence, and go into Judea, that thy disciples there also may see the works which thou performest.
4 Muốn được danh tiếng, đâu cần lẩn tránh giấu giếm! Nếu anh muốn làm việc lớn, cứ ra mặt cho thiên hạ biết rõ!”
For no man doth any thing in secret, who is himself desirous to be known in public. As thou dost these wonderful things, make thyself known to the world.
5 Ngay cả các em của Chúa cũng chưa tin Ngài.
For neither did his brethren believe in Him.
6 Chúa Giê-xu đáp: “Chưa đến giờ anh qua đó, còn các em đi lúc nào cũng được.
Then saith Jesus unto them, My time is not yet come: but your time is always alike ready; for the world cannot hate you:
7 Người ta không thể ghét các em, nhưng họ ghét anh vì anh tố cáo tội ác của họ.
but me it hates, because I bear my testimony concerning it, that it's deeds are evil.
8 Các em cứ đi dự lễ. Anh chưa đi vì chưa phải lúc.”
Go ye up to this feast as soon as ye please; for I am not yet going up to it, because my time is not yet fully come.
9 Nói chuyện xong, Chúa Giê-xu vẫn ở lại xứ Ga-li-lê.
And after He had said these things unto them, He stayed a while in Galilee.
10 Khi các em Ngài đã đi dự lễ, Chúa Giê-xu cũng kín đáo lên đường, tránh sự dòm ngó của mọi người.
But when his brethren were gone up, then He also went up to the feast, not in a public manner but as it were in private.
11 Các nhà lãnh đạo Do Thái tìm Chúa trong kỳ lễ và hỏi xem có ai trông thấy Ngài không.
The Jews therefore sought for Him at the feast, and said, Where is He?
12 Dân chúng thì thầm bàn tán về Chúa. Có người nói: “Ông ấy thật là nhân đức,” người khác bảo: “Không, ông ấy chỉ khéo mị dân!”
And there was much murmuring among the people concerning Him: for some said, He is a good man; others said, No: He deceiveth the people.
13 Tuy nhiên, không ai dám công khai nói về Chúa vì sợ các nhà lãnh đạo Do Thái.
No one however spake openly in favor of Him, for fear of the Jews.
14 Đến giữa kỳ lễ, Chúa Giê-xu xuất hiện trong Đền Thờ và bắt đầu giảng dạy.
But when it was now about the middle of the feast, Jesus went up into the temple and taught.
15 Dân chúng ngạc nhiên hỏi nhau: “Ông này có được học đâu, sao mà uyên bác thế?”
And the Jews marvelled, saying, How knoweth this man letters, who never learnt?
16 Chúa Giê-xu đáp: “Ta không đặt ra những lời này. Đó là lời Đức Chúa Trời, Đấng sai Ta xuống trần gian.
Jesus answered them and said, The doctrine that I teach is not mine, but his that sent me.
17 Người nào sẵn lòng làm theo ý muốn Đức Chúa Trời hẳn biết lời Ta dạy là của Đức Chúa Trời hay của Ta.
If any man desire to do his will, he shall know concerning the doctrine, whether it be of God, or whether I speak of myself.
18 Người trình bày tư tưởng riêng chỉ mong người đời ca tụng, còn người tìm vinh dự cho Đấng sai mình mới đúng là người tốt và chân thật.
He, that speaketh from himself, seeketh his own glory: but he that seeketh the glory of Him that sent him is true, and there is no imposture in him.
19 Môi-se đã ban hành luật pháp cho các ngươi, nhưng chẳng một ai vâng giữ! Sao các ngươi lại nói Ta phạm luật và tìm cách giết Ta?”
Did not Moses give you the law, and yet none of you observeth the law? wherefore else do ye seek to kill me?
20 Dân chúng không hiểu, vội trả lời: “Ông bị quỷ ám rồi sao? Có ai tìm giết ông đâu?”
The people answered and said, Thou art possessed by a demon: who seeketh to kill thee?
21 Chúa Giê-xu đáp: “Ta đã làm một phép lạ trong ngày Sa-bát, các ngươi đều kinh ngạc.
Jesus answered and said unto them, I performed one miracle on the sabbath, and ye are all amazed at it.
22 Chính các người theo lệnh Môi-se cắt bì cho con cháu vào ngày Sa-bát. (Thật ra tục lệ ấy đã có từ thời các tổ tiên, không phải đến đời Môi-se mới có).
Now Moses gave you the law of circumcision, (not that it is originally from Moses, but from the patriarchs, ) and ye circumcise even on the sabbath:
23 Nếu các ngươi cắt bì vào ngày Sa-bát để khỏi phạm luật Môi-se, tại sao các ngươi nổi giận khi Ta chữa lành cho một người bệnh trong ngày Sa-bát?
if then a man receive circumcision on the sabbath-day, that the law of Moses may not be broken; are ye angry with me, because I made a man perfectly well on the sabbath-day?
24 Các ngươi đừng phê phán hời hợt, nhưng phải lấy công tâm mà xét cho thật công bằng.”
Judge not according to appearance, but judge righteous judgement.
25 Trong số người sống ở Giê-ru-sa-lem, có người hỏi: “Có phải đây là người mà các cấp lãnh đạo đang tìm giết không?
Therefore some of those of Jerusalem said, Is not this He whom they seek to put to death?
26 Sao họ để yên cho ông ấy giảng dạy công khai như thế? Không lẽ các cấp lãnh đạo thừa nhận ông là Đấng Mết-si-a sao?
and here He talketh openly, and they say nothing to Him: Do the rulers indeed know, that this is in truth the Messiah?
27 Vô lý! Vì chúng ta biết ông này đến từ đâu. Khi Đấng Mết-si-a đến, Ngài chỉ đơn giản xuất hiện; không một ai biết Ngài đến từ đâu.”
But we know whence this man is; whereas when Christ cometh, no one knoweth whence He is.
28 Lúc ấy Chúa Giê-xu đang giảng dạy trong Đền Thờ. Ngài lớn tiếng tuyên bố: “Phải, các ngươi biết Ta, các ngươi biết Ta từ đâu đến. Tuy nhiên, không phải Ta tự ý xuống đời, nhưng Đấng sai Ta là Nguồn Chân Lý, các ngươi chẳng biết Ngài.
Jesus therefore cried out in the temple, teaching and saying, Ye both know me, ye say, and ye know whence I am: now I am not come of myself, but He that sent me is true, whom ye know not.
29 Còn Ta biết Ngài, vì Ta từ Ngài mà ra và Ngài đã sai Ta đến.”
But I know Him, for I am from Him, and He hath sent me.
30 Các nhà lãnh đạo lại tìm cách bắt Chúa, nhưng không ai tra tay trên Ngài vì giờ Ngài chưa đến.
They sought therefore to seize Him, but no one laid hand on Him, because his hour was not yet come.
31 Nhiều người trong đoàn dân tại Đền Thờ tin Chúa. Họ nói: “Đấng Mết-si-a chúng ta đang mong đợi có làm nhiều phép lạ hơn Người này không?”
And many of the people believed on Him, and said, When the Messiah cometh, will He do more miracles than this man hath done?
32 Phái Pha-ri-si nghe dân chúng bàn tán về Chúa liền hợp với các thầy trưởng tế sai cảnh vệ Đền Thờ đi bắt Chúa Giê-xu.
Now the pharisees heard the people murmuring these things concerning Him: and they, with the chief priests, sent officers to seize Him.
33 Chúa nói với họ: “Ta còn ở đây với các người một thời gian ngắn, rồi Ta sẽ về với Đấng đã sai Ta.
Therefore Jesus said unto them, Yet a little while I am to be among you, and then I shall go to Him that sent me.
34 Lúc ấy các người có tìm Ta cũng không gặp. Vì các người không thể đến nơi Ta ở.”
Ye shall seek me, and shall not find me: and where I am to be, ye cannot come.
35 Các nhà lãnh đạo Do Thái bảo nhau: “Ông ấy đi đâu mà tìm không được? Hay ông ấy định ra nước ngoài giảng đạo cho người Do Thái di cư hoặc truyền giáo cho người Hy Lạp?
Then said the Jews among themselves, Whither will He go, that we shall not find Him? will He go to them that are dispersed among the Gentiles, and teach the Gentiles?
36 Câu: ‘Các người có tìm Ta cũng không gặp,’ và ‘Các người không thể đến nơi Ta ở’ có ẩn ý gì?”
What is the meaning of this speech, that He said, "Ye shall seek me, and shall not find me: and where I am to be, ye cannot come?"
37 Ngày cuối trong kỳ lễ là ngày long trọng nhất, Chúa Giê-xu đứng lên, lớn tiếng kêu gọi: “Người nào khát hãy đến với Ta mà uống.
And on the last day, the great day of the feast, Jesus stood and cried out, saying, If any one thirst, let him come unto me and drink.
38 Người nào tin Ta sẽ được các mạch nước hằng sống tuôn trào không dứt trong lòng, đúng như Thánh Kinh đã chép.”
He that believeth on me, as the scripture hath said, rivers of living water shall flow from within him.
39 (Chúa ngụ ý nói về Chúa Thánh Linh mà người nào tin Ngài sẽ tiếp nhận vào lòng. Lúc ấy Chúa Thánh Linh chưa giáng xuống vì Chúa Giê-xu chưa được vinh quang).
(This He spake of the Spirit, which they that believe on Him should receive; for the holy Spirit was not yet given, because Jesus was not yet glorified.)
40 Nghe Chúa kêu gọi, trong dân chúng có nhiều người nhìn nhận: “Ông ấy đúng là nhà tiên tri.”
Many of the people therefore, when they heard this discourse, said, This is in truth a prophet.
41 Người khác nói: “Đây chính là Đấng Mết-si-a.” Nhưng một số khác thắc mắc: “Đấng Mết-si-a sao quê quán ở Ga-li-lê?
Others said, This is the Messiah. But some said, Shall the Messiah come out of Galilee?
42 Thánh Kinh chẳng dạy rõ Đấng Mết-si-a thuộc dòng dõi Đa-vít, quê ở Bết-lê-hem, là làng mà Vua Đa-vít đã sinh ra sao?”
Hath not the Scripture said, that Christ cometh of the seed of David, and from Bethlehem, the town whence David was.
43 Dân chúng chia rẽ nhau vì Chúa.
So there was a division among the people about Him.
44 Có mấy người định bắt Chúa nhưng không ai đụng đến Ngài được.
And some among them would have seized Him: but no one laid hands on Him.
45 Các tuần cảnh Đền Thờ quay về tay không. Các thầy trưởng tế và các thầy Pha-ri-si hỏi: “Sao không giải nó về đây?”
Then came the officers to the chief priests and pharisees, and they said, Why have ye not brought Him? and the officers answered,
46 Họ thưa: “Chúng tôi chưa bao giờ nghe ai giảng dạy tuyệt diệu như ông ấy!”
Never man spake like this man.
47 Mấy thầy Pha-ri-si bực tức: “Các anh cũng bị mê hoặc nữa sao?
The pharisees therefore answered them, Are ye also deceived?
48 Các anh thấy có ai trong giới lãnh đạo và phái Pha-ri-si tin theo nó không?
have any of the rulers believed on Him, or of the pharisees?
49 Chỉ có đám dân dốt đặc không biết gì về luật pháp tin theo nó mà thôi. Đức Chúa Trời sẽ nguyền rủa họ!”
but these people, who know not the law, are cursed.
50 Ni-cô-đem, một người trong giới lãnh đạo, trước đây có đến yết kiến Chúa Giê-xu, phát biểu:
Upon this Nicodemus, (who came to Him by night)
51 “Theo pháp luật, chúng ta không có quyền kết án ai trước khi thẩm vấn điều tra cẩn thận.”
being one of them, saith to them, Doth our law judge any man, before it hear him, and know what he hath done?
52 Nhưng họ cãi lại: “Ông cũng là người Ga-li-lê sao? Hãy khảo cứu tìm tòi đi, chẳng có nhà tiên tri nào xuất thân từ Ga-li-lê cả!”
They replied, Art thou also of Galilee? Search and see: for out of Galilee ariseth no prophet.
53 Cuộc họp giải tán, ai nấy đều trở về nhà mình.
And every man went to his own house.
