Giăng 6
1 Sau đó, Chúa Giê-xu xuống thuyền qua bên kia biển Ga-li-lê, cũng gọi là biển Ti-bê-ri-át.
After these things Jesus went to the other side of the sea of Galilee of Tiberias.
2 Một đoàn dân đông theo Chúa vì được xem Chúa làm phép lạ, chữa lành bệnh tật.
And a great multitude followed him because they saw his signs, which he did on those who are infirmed.
3 Chúa Giê-xu lên một ngọn đồi, ngồi giữa các môn đệ.
And Jesus went up onto the mountain, and he sat there with his disciples.
4 (Hôm ấy gần đến lễ Vượt Qua của người Do Thái.)
Now the Passover, the feast of the Jews, was near.
5 Chúa Giê-xu nhìn đoàn dân đông đảo đang chen chúc nhau đến gần. Quay sang Phi-líp, Chúa hỏi: “Chúng ta mua thức ăn tại đâu để đãi dân chúng?”
Jesus therefore having lifted up his eyes, and having seen that a great multitude comes to him, he says to Philip, From where will we buy loaves, so that these may eat?
6 Chúa chỉ muốn thử Phi-líp, vì Ngài biết Ngài sẽ làm gì.
But he said this testing him, for he himself knew what he was going to do.
7 Phi-líp thưa: “Nếu chúng ta làm việc cả tháng, chúng ta cũng không đủ tiền để chia cho mỗi người một ít.”
Philip answered him, Loaves of two hundred denarii of bread are not sufficient for them, so that each of them may take a little something.
8 Sứ đồ Anh-rê, em của Si-môn Phi-e-rơ, thưa:
One of his disciples, Andrew, Simon Peter's brother, says to him,
9 “Có cậu bé đem theo năm ổ bánh lúa mạch và hai con cá. Nhưng chẳng thấm gì với đoàn dân đông đảo này!”
There is one child here that has five barley loaves and two fishes, but what are these for so many?
10 Chúa Giê-xu phán: “Hãy bảo mọi người ngồi xuống.” Mọi người chia nhau ngồi trên các bãi cỏ. (Riêng số đàn ông đã lên đến 5.000).
And Jesus said, Make the men sit down. Now there was much grass in the place. So the men sat down, in number about five thousand.
11 Chúa Giê-xu cầm bánh, tạ ơn Đức Chúa Trời và chia cho mỗi người, rồi đem cá phân phát. Ai muốn ăn bao nhiêu tùy thích.
And Jesus took the loaves, and having expressed thanks, he distributed to the disciples, and the disciples to those who were sitting down, likewise also of the fishes as much as they wanted.
12 Khi dân chúng no nê rồi, Chúa Giê-xu nói với các môn đệ: “Hãy đi nhặt những mẩu bánh còn thừa, đừng bỏ phí!”
And when they were filled, he says to his disciples, Gather up the fragments that remain over, so that not anything may be lost.
13 Họ đi lượm nhưng mẩu vụn của năm ổ bánh mà người ta ăn còn thừa, đựng đầy mười hai giỏ.
So they gathered them up, and filled twelve baskets of fragments from the five barley loaves that remained over from those who have eaten.
14 Dân chúng thấy phép lạ Chúa làm, họ bảo nhau: “Ngài đúng là Nhà Tiên Tri chúng ta đang mong đợi.”
When therefore the men saw what sign Jesus did, they said, This really is the prophet who comes into the world.
15 Chúa Giê-xu thấy họ sắp tạo áp lực đưa Ngài lên làm vua, Chúa liền đi lên núi một mình.
Jesus therefore having perceived that they are going to come and seize him, so that they might make him king, departed onto the mountain himself alone.
16 Chiều hôm ấy, các môn đệ của Chúa Giê-xu đến bờ biển chờ Ngài.
And when it became evening his disciples went down to the sea,
17 Trời đã tối mà Chúa Giê-xu vẫn chưa đến. Họ xuống thuyền, định sang thành Ca-bê-na-um.
and having entered into the boat, they were going to the other side of the sea toward Capernaum. And it had already become dark, and Jesus had not come to them.
18 Mặt biển nổi sóng vì gió thổi mạnh.
And the sea was being raised by a great wind blowing.
19 Chèo đi được ba hay bốn dặm, bỗng các môn đệ thấy Chúa Giê-xu đi trên mặt nước đến gần thuyền. Họ đều khiếp sợ,
Therefore having impelled forward about twenty-five or thirty furlongs, they see Jesus walking on the sea, and coming near to the boat, and they were afraid.
20 nhưng Chúa gọi họ: “Đừng sợ. Ta đây!”
But he says to them, It is I, fear not.
21 Lúc ấy, họ mới dám mời Chúa lên thuyền, và lập tức con thuyền cập bến đúng nơi họ muốn đi.
They were willing therefore to receive him into the boat, and straightaway the boat came to be at the land to which they were going.
22 Sáng hôm sau, đoàn dân bên kia bờ biển nhìn sang, chỉ thấy chiếc thuyền của các môn đệ, vì lúc thuyền rời bến, không có Chúa Giê-xu đi theo.
On the morrow the multitude that stood on the other side of the sea, having seen that there was no other boat there except that one in which his disciples entered, and that Jesus did not go with his disciples into the boat, but his disciples went away alone,
23 Lúc ấy, có mấy chiếc thuyền từ cảng Ti-bê-ri-át đến đậu gần nơi Chúa đãi dân chúng ăn bánh hôm trước.
and other boats came from Tiberias near the place where they ate the bread after the Lord expressed thanks,
24 Thấy bên bờ này không có Chúa Giê-xu, các môn đệ Chúa cũng đã đi rồi, đoàn dân xuống thuyền qua Ca-bê-na-um tìm Ngài.
when therefore the multitude saw that Jesus is not there, nor his disciples, they entered into the boats, and came to Capernaum seeking Jesus.
25 Gặp Chúa bên bờ biển, họ hỏi: “Thầy đến đây bao giờ?”
And when they found him on the other side of the sea, they said to him, Rabbi, when did thou become here?
26 Chúa Giê-xu đáp: “Ta quả quyết với anh chị em, anh chị em tìm Ta không phải vì tin Ta sau khi thấy Ta làm phép lạ, nhưng vì được ăn bánh no nê thỏa thích.
Jesus answered them and said, Truly, truly, I say to you, ye seek me not because ye saw signs, but because ye ate of the loaves and were filled.
27 Đừng nhọc công tìm kiếm thức ăn dễ hư nát. Nhưng hãy cất công tìm kiếm sự sống vĩnh cửu mà Con Người ban cho anh chị em. Chính vì mục đích ấy mà Đức Chúa Trời là Cha đã ấn chứng cho.” (aiōnios g166)
Work not for the food that perishes, but for the food that endures to eternal life, which the Son of man will give to you, for God the Father put a seal on this man. (aiōnios g166)
28 Họ hỏi: “Chúng tôi phải làm gì cho đẹp ý Đức Chúa Trời?”
They said to him therefore, What shall we do that we may work the works of God?
29 Chúa Giê-xu đáp: “Anh chị em chỉ làm một việc Đức Chúa Trời muốn: Tin Đấng mà Ngài đã sai đến.”
Jesus answered, and said to them, This is the work of God, that ye believe in that man whom he has sent.
30 Họ thắc mắc: “Thầy làm phép lạ gì cho chúng tôi thấy, rồi chúng tôi mới tin Thầy. Thầy có thể làm gì?
They said to him therefore, What sign do thou, that we may see and believe in thee? What do thou work?
31 Tổ phụ chúng tôi đã ăn bánh ma-na trong hành trình xuyên hoang mạc! Như Thánh Kinh đã ghi: ‘Môi-se cho họ ăn bánh từ trời.’”
Our fathers ate the manna in the wilderness, just as it is written, He gave them bread out of heaven to eat.
32 Chúa Giê-xu giải thích: “Ta quả quyết với anh chị em, không phải Môi-se cho anh chị em bánh từ trời. Chính Cha Ta đã làm. Ngày nay, Ngài đã cho anh chị em bánh thật từ trời.
Jesus therefore said to them, Truly, truly, I say to you, Moses did not give you the bread out of heaven, but my Father gives you the true bread out of heaven.
33 Bánh thật của Đức Chúa Trời là Đấng từ trời xuống và ban cho nhân loại sự sống vĩnh cửu.”
For the bread of God is he who comes down out of heaven, and gives life to the world.
34 Họ yêu cầu: “Thưa Thầy, xin Thầy cho chúng tôi bánh ấy hằng ngày.”
They said to him therefore, Lord, always give us this bread.
35 Chúa Giê-xu đáp: “Ta là Bánh Hằng Sống. Ai đến cùng Ta chẳng bao giờ đói. Ai tin Ta chẳng bao giờ khát.
Jesus said to them, I am the bread of life. He who comes to me will, no, not hunger, and he who believes in me will, no, not ever thirst.
36 Nhưng anh chị em không tin Ta dù anh chị em đã thấy Ta.
But also I said to you, that ye have seen me, and yet do not believe.
37 Vậy nên, người nào Cha dành cho Ta sẽ đến với Ta và Ta chẳng bao giờ xua đuổi họ.
All that the Father gives me will come to me, and he who comes to me I will, no, not cast out.
38 Vì Ta từ trời xuống, không phải để làm theo ý mình, nhưng để thực hiện ý muốn của Đức Chúa Trời, Đấng đã sai Ta.
Because I have come down from heaven, not so that I might do my will, but the will of him who sent me.
39 Và đây là ý muốn của Đức Chúa Trời, Ta sẽ không làm mất một người nào trong những người Ngài giao cho Ta, nhưng cho họ sống lại trong ngày cuối cùng.
And this is the will of the Father who sent me, that of all that he has given me I would not lose from it, but I will raise it up at the last day.
40 Vì ý muốn của Cha Ta là những người thấy Con và tin Ngài đều được sự sống vĩnh cửu và được sống lại trong ngày cuối cùng.” (aiōnios g166)
And this is the will of him who sent me, that every man who sees the Son, and believes in him, may have eternal life, and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
41 Người Do Thái lẩm bẩm trách Chúa vì Ngài nói: “Ta là Bánh từ trời xuống.”
The Jews therefore murmured about him because he said, I am the bread that came down out of heaven.
42 Họ nói: “Ông ấy chẳng phải là Giê-xu, con trai của Giô-sép sao? Chúng ta đều biết cha và mẹ của ông ấy. Thế mà ông ấy dám nói: ‘Ta từ trời xuống’ sao?”
And they said, Is this not Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? Therefore how does this man say, I have come down out of heaven?
43 Chúa Giê-xu nói với họ: “Hãy thôi phàn nàn về những gì Ta nói.
Jesus therefore answered and said to them, Murmur not among each other.
44 Chẳng một người nào đến với Ta nếu không được Cha Ta thu hút. Người đến với Ta sẽ được Ta cho sống lại trong ngày cuối cùng.
No man can come to me unless the Father who sent me draws him, and I will raise him up in the last day.
45 Như có viết trong Thánh Kinh: ‘Họ sẽ được Đức Chúa Trời dạy dỗ.’ Hễ ai nghe lời Cha và chịu Ngài dạy dỗ đều đến với Ta.
It is written in the prophets, And they will all be taught of God. Every man who hears from the Father, and having learned, comes to me.
46 (Chẳng có người nào nhìn thấy Cha, ngoại trừ Ta, Người được Đức Chúa Trời sai đến, đã thấy Ngài.)
Not that any man has seen the Father, except he who is from God. This man has seen the Father.
Truly, truly, I say to you, he who believes in me has eternal life. (aiōnios g166)
48 Phải, Ta là Bánh Hằng Sống!
I am the bread of life.
49 Tổ phụ anh chị em ăn bánh ma-na trong hoang mạc rồi cũng chết.
Your fathers ate the manna in the wilderness, and they died.
50 Ai ăn Bánh từ trời xuống, chẳng bao giờ chết.
This is the bread that comes down out of heaven, that a man may eat of it, and not die.
51 Ta là Bánh Hằng Sống từ trời xuống. Ai ăn Bánh này sẽ được sự sống đời đời; Bánh cứu sống nhân loại chính là thân thể Ta.” (aiōn g165)
I am the living bread, having come down out of heaven. If any man eats of this bread, he will live into the age. And also, the bread that I will give is my flesh, which I will give for the life of the world. (aiōn g165)
52 Người Do Thái cãi nhau: “Làm sao ông này cắt thịt mình cho chúng ta ăn được?”
The Jews therefore contended with each other, saying, How can this man give us his flesh to eat?
53 Chúa Giê-xu nhắc lại: “Ta quả quyết với anh chị em, nếu không ăn thịt và uống máu của Con Người, anh chị em không có sự sống thật.
Jesus therefore said to them, Truly, truly, I say to you, unless ye eat the flesh of the Son of man and drink his blood, ye have no life in yourselves.
54 Ai ăn thịt Ta và uống máu Ta sẽ được sự sống vĩnh cửu; Ta sẽ khiến người ấy sống lại trong ngày cuối cùng. (aiōnios g166)
He who eats my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise him up at the last day. (aiōnios g166)
55 Vì thịt Ta là thức ăn thật, máu Ta là nước uống thật.
For my flesh is truly food, and my blood is truly drink.
56 Ai ăn thịt Ta và uống máu Ta là người sống trong Ta và Ta sống trong người ấy.
He who eats my flesh and drinks my blood dwells in me, and I in him.
57 Như Cha Hằng sống là Đấng sai Ta xuống đời làm Nguồn Sống cho Ta; cũng vậy, Ta cũng làm Nguồn Sống cho người nào tiếp nhận Ta.
Just as the living Father sent me, and I live because of the Father, also he who eats me, that man will also live because of me.
58 Ta là Bánh thật từ trời xuống. Ai ăn Bánh này sẽ không chết như tổ phụ của anh chị em (dù họ đã ăn bánh ma-na) nhưng sẽ được sống đời đời.” (aiōn g165)
This is the bread that came down out of heaven, not as your fathers ate the manna and died. He who eats this bread will live into the age. (aiōn g165)
59 Chúa giảng dạy những lời ấy trong hội đường Do Thái tại Ca-bê-na-um.
He said these things in a synagogue, as he taught in Capernaum.
60 Nhiều môn đệ phàn nàn: “Lời dạy này khó quá. Ai có thể chấp nhận được?”
Therefore many of his disciples having heard, said, This is a hard saying. Who can listen to it?
61 Nghe các môn đệ than phiền, Chúa Giê-xu liền hỏi: “Các con bất mãn vì những lời Ta dạy sao?
But Jesus, knowing in himself that his disciples are grumbling about this, said to them, Does this cause you to stumble?
62 Các con sẽ nghĩ thế nào nếu thấy Con Người trở về thiên đàng?
Then if ye should see the Son of man ascending where he was before?
63 Chúa Thánh Linh ban sự sống mới. Xác thịt chẳng làm chi được. Lời Ta dạy biểu hiện Chúa Thánh Linh và đầy sức sống.
It is the spirit that makes alive. The flesh benefits nothing. The sayings that I speak to you are spirit, are life.
64 Nhưng trong các con vẫn có người ngoan cố không tin Ta.” (Vì Chúa Giê-xu biết từ đầu ai cứng cỏi không tin, và Ngài biết ai sẽ phản Ngài.)
Nevertheless, there are some of you who do not believe. For Jesus had known from the beginning who they are who do not believe, and who he is who will betray him.
65 Chúa dạy tiếp: “Vì thế Ta đã bảo các con, nếu Cha Ta không cho, chẳng ai đến cùng Ta được.”
And he said, Because of this I have said to you that no man is able to come to me, if it is not given to him from my Father.
66 Từ đó, nhiều môn đệ bỏ cuộc, không theo Ngài nữa.
From this, many of his disciples went back at these things, and walked no more with him.
67 Chúa Giê-xu hỏi mười hai sứ đồ: “Còn các con muốn bỏ Ta không?”
Jesus said therefore to the twelve, Do ye not also want to go?
68 Si-môn Phi-e-rơ thưa: “Thưa Chúa, chúng con sẽ đi theo ai? Chúa đem lại cho chúng con Đạo sống vĩnh cửu. (aiōnios g166)
Simon Peter therefore answered him, Lord, to whom will we go? Thou have sayings of eternal life. (aiōnios g166)
69 Chúng con tin và biết Chúa là Đấng Thánh của Đức Chúa Trời.”
And we have believed and know that thou are the Christ, the Son of the living God.
70 Chúa Giê-xu đáp: “Ta lựa chọn có mười hai người thân tín, mà một người đã thành ác quỷ.”
Jesus answered them, Did I not choose you the twelve, and one of you is a devil?
71 Chúa muốn nói về Giu-đa Ích-ca-ri-ốt, con Si-môn, một trong mười hai sứ đồ, người sẽ phản Chúa sau này.
But he spoke of Judas Iscariot son of Simon. For this man, being one of the twelve, was going to betray him.
