Giăng 12
1 Sáu ngày trước lễ Vượt Qua, Chúa Giê-xu đến làng Bê-tha-ni, vào nhà La-xa-rơ—người mà Chúa đã kêu sống lại.
Six days before the passover, Jesus came to Bethany, where Lazarus was, whom he had raised from the dead.
2 Anh em La-xa-rơ mời Chúa Giê-xu dự tiệc. Ma-thê phục vụ, còn La-xa-rơ ngồi bàn tiếp Chúa và các tân khách.
There they made him a supper, and Martha served: but Lazarus was one of those who were at table with him.
3 Ma-ri lấy một cân dầu cam tùng nguyên chất rất quý đổ lên chân Chúa Giê-xu, rồi lấy tóc mình lau. Hương thơm ngào ngạt khắp nhà.
Then Mary, taking a pound of the balsam of spikenard, which was very valuable, anointed the feet of Jesus, and wiped them with her hair, so that the house was filled with the odor of the balsam.
4 Nhưng Giu-đa Ích-ca-ri-ốt, môn đệ sau này phản Chúa, nói:
On which, one of his disciples, Judas Iscariot, Simon's son, who was to betray him, said,
5 “Chai dầu thơm ấy giá khoảng một năm làm công. Sao cô không đem bán nó lấy bạc bố thí cho người nghèo?”
Why was not this balsam sold for three hundred denarii, which might have been given to the poor?
6 Anh nói thế không phải vì thương người nghèo, nhưng vì anh là tên trộm cắp, và từ khi anh giữ túi tiền nên thường quen thói lấy tiền trong túi.
This he said, not that he cared for the poor, but because he was a thief, and had the purse, and carried what was put in it.
7 Chúa Giê-xu phán: “Đừng quấy rầy cô ấy. Cô ấy dành chai dầu này cho ngày mai táng Ta.
Then Jesus said, Let her alone. She has reserved this to embalm me, against the day of my burial.
8 Các con có dịp giúp đỡ người nghèo luôn, nhưng không có Ta ở bên mình mãi mãi.”
For you will always have the poor among you; but me you will not always have.
9 Nghe tin Chúa Giê-xu đang ở làng Bê-tha-ni, người Do Thái kéo đến rất đông, ngoài mục đích gặp Chúa, họ còn muốn thấy La-xa-rơ là người Chúa kêu sống lại.
A great number of the Jews, knowing where he was, flocked thither, not on account of Jesus only, but likewise to see Lazarus, whom he had raised from the dead.
10 Các thầy trưởng tế hay tin liền quyết định giết La-xa-rơ,
The chief priests, therefore, determined to kill Lazarus also;
11 vì nhiều người Do Thái nhân La-xa-rơ sống lại đã bỏ họ và tin nhận Chúa Giê-xu.
because he proved the occasion that many Jews forsook them, and believed on Jesus.
12 Hôm sau, được tin Chúa Giê-xu trên đường lên Giê-ru-sa-lem sắp vào thành, một đoàn dân đông đảo về dự lễ Vượt Qua,
On the next day, a great multitude, who were come to the festival, hearing that Jesus was on the road to Jerusalem,
13 liền lũ lượt kéo ra đường, mỗi người cầm cành cây cọ đi đón Chúa. Dân chúng nô nức tung hô: “Chúc tụng Đức Chúa Trời! Phước cho Đấng nhân danh Chúa Hằng Hữu mà đến! Hoan hô Vua Ít-ra-ên!”
took branches of palm trees, and went out to meet him, crying, Hosanna! blessed be Israel's King, who comes in the name of the Lord.
14 Chúa Giê-xu gặp một lừa con liền cỡi đi, đúng như lời tiên tri đã nói:
Now Jesus having found a young ass, was riding on it, agreeably to what is written,
15 “Dân chúng Giê-ru-sa-lem, đừng sợ hãi! Vì Vua các ngươi đang ngự đến, cỡi trên lưng lừa con.”
"Fear not, daughter of Zion; behold your King comes, sitting on an ass's colt."
16 Lúc ấy, các môn đệ Chúa chưa hiểu. Nhưng sau khi Chúa Giê-xu được vinh quang, họ nhớ lại và nhận thấy bao nhiêu lời tiên tri đều ứng nghiệm ngay trước mắt họ.
These things the disciples did not understand, at first; but after Jesus was glorified, they remembered that thus it had been written concerning him, and that thus they had done to him.
17 Những người chứng kiến việc Chúa Giê-xu gọi La-xa-rơ ra khỏi mộ, khiến ông sống lại từ cõi chết, cũng tường thuật chuyện ấy cho mọi người nghe.
And the people who had been present, attested that he had called Lazarus out of the tomb, and raised him from the dead.
18 Đó là lý do dân chúng ùn ùn kéo ra nghênh đón Chúa—vì họ đã nghe về những phép lạ này.
It was the rumor that he had wrought this miracle, which made the people crowd to meet him.
19 Các thầy Pha-ri-si bảo nhau: “Chúng ta thất bại rồi! Tất cả dân chúng đều theo ông ấy hết!”
The Pharisees, therefore, said among themselves, Are you not sensible that you have no influence? Behold the world is gone after him.
20 Trong đoàn dân lên Giê-ru-sa-lem dự lễ Vượt Qua, có vài người Hy Lạp.
Now, among those who came to worship at the festival, there were some Greeks.
21 Họ đến tìm Phi-líp, người làng Bết-sai-đa, xứ Ga-li-lê. Họ nói: “Thưa ông, chúng tôi xin được gặp Chúa Giê-xu.”
These applied to Philip, of Bethsaida, in Galilee, making this request, Sir, we wish to see Jesus.
22 Phi-líp bàn với Anh-rê, rồi hai người đến trình với Chúa Giê-xu.
Philip went and told Andrew; then Andrew and Philip told Jesus.
23 Chúa Giê-xu đáp: “Đã đến giờ Con Người trở về nhà vinh quang rồi.
Jesus answered them, saying, The time is come, when the Son of Man must be glorified.
24 Ta quả quyết với các người, nếu hạt lúa kia không được gieo vào lòng đất và chết đi, nó chỉ là một hạt giống lẻ loi. Nhưng nếu chết đi, nó sinh sôi nẩy nở rất nhiều.
Most assuredly, I say to you, when a grain of wheat is thrown into the ground, unless it die, it remains single; but if it die, it becomes very fruitful.
25 Ai quý chuộng mạng sống mình sẽ mất nó. Ai hy sinh tính mạng trong đời này, sẽ được sự sống vĩnh cửu. (aiōnios g166)
He who loves his life shall lose it; and he who hates his life in this world, shall preserve it eternally in the next. (aiōnios g166)
26 Ai phục vụ Ta đều phải theo Ta, vì Ta ở đâu, người phục vụ Ta cũng ở đó. Ai phục vụ Ta sẽ được Cha Ta tôn trọng.
Would any man serve me? let him follow me; and where I am, there shall my servant also be. If any man serve me, my Father will reward him.
27 Bây giờ linh hồn Ta phiền não quá. Ta có thể nói: ‘Xin Cha cho Con thoát khỏi giờ này’ không? Không, chính vì việc ấy mà Ta xuống trần gian.
Now is my soul troubled, and what shall I say? Father, save me from this hour? But I came on purpose for this hour.
28 Thưa Cha, xin Danh Cha được ngợi tôn!” Bỗng có tiếng vang dội từ trời: “Ta đã làm vinh hiển rồi, Ta sẽ còn làm vinh hiển nữa.”
Father, glorify thy name. Then came a voice out of heaven, which said, I have both glorified, and will again glorify it.
29 Nghe tiếng ấy, dân chúng đứng chung quanh tưởng là tiếng sấm, trong khi những người khác lại bảo một thiên sứ đã nói chuyện với Ngài.
The people present heard the sound, and said, It thundered: others said, An angel spoke to him.
30 Chúa Giê-xu giải thích: “Tiếng ấy vang ra không phải vì Ta mà vì các người.
Jesus said, This voice came not for my sake, but for yours.
31 Đã đến lúc thế gian bị xét xử, và Sa-tan, kẻ thống trị thế gian bị trục xuất.
Now must this world be judged. Now must the prince of this world be cast out.
32 Còn Ta, khi bị treo lên khỏi mặt đất, Ta sẽ kéo mọi người đến cùng Ta.”
As for me, when I shall be lifted up from the earth, I will draw all men to myself.
33 Chúa nói câu này để chỉ Ngài sẽ chết cách nào.
This he said, alluding to the death which he was to suffer.
34 Đám đông thắc mắc: “Chúng tôi hiểu từ Thánh Kinh cho biết Đấng Mết-si-a sống vĩnh viễn. Sao Thầy nói Con Người sẽ chết. Con Người này là ai?” (aiōn g165)
The people answered, We have learned from the law, that the Messiah will live forever. How do you say, then, that the Son of Man must be lifted up? Who is this Son of Man? (aiōn g165)
35 Chúa Giê-xu đáp: “Các người chỉ còn hưởng ánh sáng trong một thời gian ngắn. Vậy hãy bước đi khi còn ánh sáng. Khi bóng đêm phủ xuống, các người sẽ chẳng nhìn thấy gì.
Jesus said to them, Yet a little while the light continues with you; walk, while you have it, lest darkness overtake you: for he that walks in darkness knows not whither he goes.
36 Hãy tin cậy ánh sáng đang khi còn ánh sáng; để các người trở nên con cái của ánh sáng.” Nói xong những điều đó, Chúa Giê-xu đi và lánh khỏi họ.
Confide in the light, while you enjoy it, that you may be sons of light. Having spoken these words, he withdrew himself privately from them.
37 Dù Chúa Giê-xu đã làm bao nhiêu phép lạ trước mắt, người Do Thái vẫn không tin Ngài.
But, though he had performed so many miracles before them, they believed not on him;
38 Thật đúng như lời Tiên tri Y-sai đã nói: “Lạy Chúa Hằng Hữu, ai tin lời giảng của chúng con? Ai thấy được cánh tay uy quyền của Chúa Hằng Hữu?”
so that the word of the Prophet Isaiah was verified, "Lord, who has believed out report?" and, "To whom is the arm of the Lord revealed?"
39 Nhưng dân chúng không thể tin, vì như Y-sai đã nói:
For this reason they could not believe; Isaiah having said, also,
40 “Chúa khiến mắt họ đui mù và lòng họ cứng cỏi chai đá— để mắt họ không thể thấy, lòng họ không thể hiểu, và họ không thể quay về với Ta để Ta chữa lành cho họ.”
"He has blinded their eyes, and blunted their understanding, that they might not see with their eyes, comprehend with their understanding, and be converted, that I might heal them."
41 Y-sai nói tiên tri về Chúa Giê-xu, vì ông đã được chiêm ngưỡng và nói về vinh quang của Đấng Mết-si-a.
These things said Isaiah, when he saw his glory, and spoke concerning him.
42 Tuy nhiên, có nhiều người trong giới lãnh đạo Do Thái tin Chúa mà không dám công nhận, vì sợ phái Pha-ri-si khai trừ.
Nevertheless, there were several, even of the magistrates, who believed on him; but, for fear of the Pharisees, did not avow it, lest they should be expelled the synagogue;
43 Họ thích được loài người tán tụng hơn là Đức Chúa Trời khen ngợi.
for they preferred approbation of men to the approbation of God.
44 Chúa Giê-xu nói lớn với đoàn dân: “Ai tin Ta, không chỉ tin Ta, nhưng tin Đức Chúa Trời, Đấng đã sai Ta.
Then Jesus, raising his voice, said, He who believes on me, believes not on me only; but on him who sent me.
45 Ai thấy Ta là thấy Đấng đã sai Ta.
And he who beholds me, beholds him who sent me.
46 Ta đến như ánh sáng chiếu rọi trong thế gian tối tăm này, vì vậy ai tin Ta sẽ không còn lẩn quẩn trong bóng tối nữa.
I am come a light into the world, that whosoever believes on me, may not remain in darkness.
47 Người nào nghe lời Ta mà không vâng giữ, Ta cũng không kết tội, vì lần này Ta đến thế gian không phải để kết tội, nhưng để cứu chuộc.
And if any man hear my words, but do not observe them; it is not I, who condemn him; for I came, not to condemn the world, but to save the world.
48 Nhưng ai chối bỏ Ta, không chịu tiếp nhận lời Ta đều sẽ bị kết tội, chính lời Ta nói hôm nay sẽ kết tội họ trong ngày phán xét.
He who despises me, and rejects my instructions, has that which condemns him. The doctrine which I have taught will condemn him at the last day.
49 Ta không nói theo ý Ta. Nhưng Cha là Đấng sai Ta đã truyền cho Ta nói.
For I have not said anything from myself; but the Father who sent me, has commanded me what I should enjoin, and what I should teach.
