Gióp 28
1 “Loài người biết nơi để đào lấy bạc, và biết cách luyện vàng.
There are silver mines and places where gold is refined.
2 Họ biết cách lấy sắt lấy ra từ đất, và biết cách làm đồng chảy ra từ quặng.
Iron is extracted from the earth and copper is smelted from its ore.
3 Họ biết chiếu rọi ánh sáng trong bóng tối, dò tìm trong nơi sâu nhất để kiếm quặng kim loại trong chỗ tối đen nhất.
Miners take lamps into the darkness underground and search for ore as far as they can go in the shadows and the gloom.
4 Người ta đào đường hầm trong đất, cách xa nơi người ở. Họ dòng dây đong đưa lui tới.
They dig a mineshaft far from where people live or anyone ever goes. They swing from ropes that hang in the pits.
5 Đất sinh ra lương thực, nhưng lòng đất đang bị lửa biến đổi.
Bread comes from the earth, but underneath it looks as if it has been turned upside-down by fire.
6 Ở đó lam ngọc ra từ đá, trong bụi nó có mạt vàng.
Here the rocks contain lapis lazuli and the dust contains gold.
7 Đây là những kho báu chim trời không hề bay tới, mắt chim ưng cũng không hề nhìn thấy.
No birds of prey can see these paths, no falcon's eye can perceive.
8 Không một dã thú nào bén mảng; cả sư tử cũng chưa đặt chân.
No wild beasts have passed that way; the lion has not walked there.
9 Con người chẻ được đá lửa và khai hoang chân núi.
Miners attack the hard rock; they overturn the roots of mountains.
10 Họ đào hầm xuyên núi, mắt thấy được mọi kho tàng quý bên trong.
They tunnel through the rock, looking carefully for every precious stone.
11 Người tìm cho ra nguồn của sông suối và khám phá ra nhiều điều bí ẩn.
They dam the sources of the rivers, and bring to light what is hidden.
12 Nhưng loài người tìm khôn ngoan ở đâu? Nơi nào họ có thể tìm tri thức?
But where can wisdom be found? Where is the place to gain understanding?
13 Thật ra không ai biết tìm nó ở đâu, vì không thể tìm tại nơi người sống.
Human beings do not know the way to wisdom; it is not found among the living.
14 Vực sâu rằng: ‘Nó không có trong tôi.’ Biển nói: ‘Nó cũng không ở với tôi.’
The deep waters say, ‘It's not here,’ and the sea says, ‘It's not here either.’
15 Khôn ngoan không thể mua bằng vàng ròng. Giá nó cũng không thể lấy bạc mà lường.
It cannot be bought with gold; nor can it be purchased with silver.
16 Giá trị nó hơn cả vàng ô-phia, ngọc mã não, ngọc lam cũng không mua được.
Its value cannot be measured, even with the gold of Ophir; it is more precious than onyx or lapis lazuli.
17 Vàng hay pha lê không so được với khôn ngoan. Không đổi được bằng bình vàng ròng.
Gold or fine glass cannot compare with wisdom; it cannot be exchanged for gold jewelry.
18 Ngọc san hô hoặc các bảo vật bằng thủy tinh cũng vô giá trị, Vì khôn ngoan còn đắt giá hơn hồng ngọc.
Coral and crystal are not worth mentioning; the price of wisdom is far above rubies.
19 Hoàng ngọc Ê-thi-ô-pi không so được với nó. Dù có vàng ròng cũng không tài nào mua được.
Topaz from Ethiopia can't compare with it; it cannot be bought with the purest gold.
20 Vậy, loài người tìm khôn ngoan ở đâu? Họ có thể tìm tri thức ở nơi nào?
So where does wisdom come from? Where is the place to gain understanding?
21 Nó ẩn giấu khỏi mắt mọi sinh vật. Kể cả mắt tinh của chim trời cũng không thể tìm được nó.
Wisdom is hidden from the sight of all living things, even the birds of the air cannot see it.
22 Âm Phủ và Sự Chết nói rằng: ‘Tiếng đồn về nó có đến tai chúng tôi.’
Abaddon and Death say, ‘We've only heard a rumor of it.’
23 Chỉ Đức Chúa Trời hiểu con đường đến sự khôn ngoan; Ngài biết tìm nó ở nơi đâu,
Only God understands the path to wisdom; he knows where it is found.
24 vì Ngài thấu suốt đầu cùng đất, và thấy rõ mọi vật dưới tầng trời.
For he looks to the very end of the earth; he sees everything under heaven.
25 Chúa ấn định sức mạnh cho gió, và đo lường mưa đổ bao nhiêu.
He decided how strong the wind should blow, and regulated the waters.
26 Khi Chúa định luật lệ cho mưa và vạch đường cho sấm chớp.
He set a limit for the rain and made a path for the lightning.
27 Lúc ấy Chúa tìm và thẩm định giá trị của khôn ngoan. Ngài xác nhận và thử nghiệm nó.
Then he considered wisdom. He examined it, gave it his approval, and declared it good.
28 Đây là điều Chúa phán bảo con người: ‘Kính sợ Chúa đó là sự khôn ngoan; tránh xa tội ác đó là điều tri thức.’”
He said to humankind, ‘To reverence the Lord is wisdom, and to turn away from evil is understanding.’”
