Sáng Thế 44
1 Giô-sép ra lệnh cho quản gia: “Hãy đổ thật nhiều lúa cho họ, sức họ chở được bao nhiêu, cứ đổ đầy bấy nhiêu. Còn bạc mua lúa cứ trả lại vào bao mỗi người.
He enjoined the steward of his house, saying, “Fill the men’s sacks with food, as much as they can carry, and put each man’s money in his sack’s mouth.
2 Ngươi cũng hãy để chén bạc của ta vào miệng bao của người út, chung với tiền mua lúa.” Quản gia vâng lệnh Giô-sép.
Put my cup, the silver cup, in the sack’s mouth of the youngest, with his grain money.” He did according to the word that Joseph [May he add] had spoken.
3 Sáng sớm hôm sau, các anh em và đoàn lừa lên đường.
As soon as the morning was light, the men were sent away, they and their donkeys.
4 Khi họ ra khỏi thành chưa xa, Giô-sép bảo quản gia: “Hãy đuổi theo những người đó, chặn họ lại hỏi: ‘Tại sao các anh lấy oán trả ân như thế?
When they had gone out of the city, and was not yet far off, Joseph [May he add] said to his steward, “Up, follow after the men. When you overtake them, ask them, ‘Why have you rewarded evil for good?
5 Sao nhẫn tâm đánh cắp cái chén bạc của chủ ta dùng uống rượu và bói toán? Các anh đã làm một điều ác đó!’”
Is not this that from which my lord drinks, and by which he indeed divines? You have done evil in so doing.’”
6 Quản gia đuổi kịp và nói với họ những lời của Giô-sép.
He overtook them, and he spoke these words to them.
7 Họ ngạc nhiên: “Tại sao ông nói thế? Chúng tôi không phải hạng người xấu như ông nghĩ đâu.
They said to him, “Why does my lord speak such words as these? Far be it from your servants that they should do such a thing!
8 Số bạc trong các bao lúa, từ Ca-na-an chúng tôi còn đem xuống trả lại cho ngài đầy đủ, lẽ nào còn ăn cắp vàng bạc trong nhà chủ ông?
Behold, the money, which we found in our sacks’ mouths, we brought again to you out of the land of Canaan [Humbled]. How then should we steal silver or gold out of your lord’s house?
9 Nếu ông tìm thấy chén bạc nơi ai, người ấy phải chết, còn chúng tôi sẽ làm nô lệ cho chủ ông.”
With whomever of your servants it is found, let him die, and we also will be my lord’s slaves.”
10 Quản gia đáp: “Thôi được, chỉ người ăn cắp bị bắt làm nô lệ, còn tất cả vô can.”
He said, “Now also let it be according to your words: he with whom it is found will be my slave; and you will be blameless.”
11 Các anh em vội vàng hạ các bao lúa trên lưng lừa xuống đất và mở ra.
Then they hurried, and each man took his sack down to the ground, and each man opened his sack.
12 Quản gia lần lượt khám từ bao của anh cả đến bao của em út. Chén bạc được tìm thấy trong bao của Bên-gia-min.
He searched, beginning with the oldest, and ending at the youngest. The cup was found in Benjamin [Son of right hand, Son of south]’s sack.
13 Các anh em thất vọng, xé áo, chất lúa lên lưng lừa, và trở lại thành.
Then they tore their clothes, and each man loaded his donkey, and returned to the city.
14 Giu-đa và các anh em vào dinh Giô-sép; lúc ấy ông vẫn còn đó. Họ quỳ dưới đất, trước mặt ông.
Judah [Praised] and his brothers came to Joseph [May he add]’s house, and he was still there. They fell on the ground before him.
15 Giô-sép hỏi: “Các anh làm gì thế? Không biết rằng ta có tài bói toán sao?”
Joseph [May he add] said to them, “What deed is this that you have done? Don’t you know that such a man as I can indeed divine?”
16 Giu-đa thưa: “Chúng tôi không biết phải nói năng thế nào, hay phải tự biện hộ làm sao đây, vì Đức Chúa Trời đã phạt chúng tôi về những tội ác của chúng tôi rồi. Chúng tôi và người lấy chén bạc xin trở lại làm nô lệ cho ông.”
Judah [Praised] said, “What will we tell my lord? What will we speak? Or how will we clear ourselves? God has found out the depravity (moral evil) of your servants. Behold, we are my lord’s slaves, both we, and he also in whose hand the cup is found.”
17 Giô-sép đáp: “Không, ta chỉ giữ người lấy chén bạc làm nô lệ cho ta, còn các anh được tự do về nhà cha.”
He said, “Far be it from me that I should do so. The man in whose hand the cup is found, he will be my slave; but as for you, go up in peace to your father.”
18 Giu-đa bước đến gần và phân trần: “Xin cho đầy tớ ngài được biện bạch đôi lời. Xin đừng nổi giận với kẻ hèn này, vì uy quyền ngài ngang hàng với vua Pha-ra-ôn.
Then Judah [Praised] came near to him, and said, “Oh, my lord, please let your servant speak a word in my lord’s ears, and don’t let your anger burn against your servant; for you are even as Pharaoh.
19 Trước đây, ngài hỏi chúng tôi còn cha hay anh em nào nữa không.
My lord asked his servants, saying, ‘Have you a father, or a brother?’
20 Chúng tôi thưa là còn cha già và đứa em út ra đời lúc cha đã cao tuổi. Anh nó đã chết. Trong số các con cùng một mẹ, nó là đứa duy nhất còn sống, nên cha cưng nó lắm.
We said to my lord, ‘We have a father, an old man, and a child of his old age, a little one; and his brother is dead, and he alone is left of his mother; and his father 'ahav ·affectionately loves· him.’
21 Ngài dạy chúng tôi đem nó đến cho ngài thấy mặt.
You said to your servants, ‘Bring him down to me, that I may set my eyes on him.’
22 Chúng tôi thưa: ‘Nó không thể lìa cha; nếu nó đi, cha sẽ chết.’
We said to my lord, ‘The boy can’t leave his father: for if he should leave his father, his father would die.’
23 Ngài lại bảo nếu em út không đến, chúng tôi không được gặp ngài nữa.
You said to your servants, ‘Unless your youngest brother comes down with you, you will see my face no more.’
24 Chúng tôi về trình lại với cha những lời ngài dạy.
When we came up to your servant my father, we told him the words of my lord.
25 Sau đó, cha bảo chúng tôi trở lại mua ít lương thực.
Our father said, ‘Go again, buy us a little food.’
26 Chúng tôi thưa: ‘Nếu em út không đi cùng, chúng con không thể xuống đây. Vì chúng con không thể gặp tể tướng nếu không có nó.’
We said, ‘We can’t go down. If our youngest brother is with us, then we will go down: for we may not see the man’s face, unless our youngest brother is with us.’
27 Cha chúng tôi than: ‘Vợ ta sinh cho ta hai con trai,
Your servant, my father, said to us, ‘You know that my wife bore me two sons:
28 một đứa đi mất, chắc đã bị thú dữ xé xác, vì đến nay vẫn chưa thấy về.
and the one went out from me, and I said, “Surely he is torn in pieces;” and I haven’t seen him since.
29 Nếu chúng bay đem đứa này đi nữa, rủi nó bị nguy hiểm, thân già này sẽ sầu khổ mà chết.’ (Sheol h7585)
If you take this one also from me, and harm happens to him, you will bring down my gray hairs with sorrow to Sheol ·Place of the dead·.’ (Sheol h7585)
30 Thưa ngài, mạng sống cha tôi tùy thuộc nơi mạng sống đứa trẻ. Bây giờ, nếu tôi không đem nó về nhà,
Now therefore when I come to your servant my father, and the boy is not with us; since his life is bound up in the boy’s life;
31 khi thấy tôi mà không thấy nó, chắc chắn cha tôi sẽ chết. Vậy, chính chúng tôi làm cho cha già chết trong sầu khổ. (Sheol h7585)
it will happen, when he sees that the boy is no more, that he will die. Your servants will bring down the gray hairs of your servant, our father, with sorrow to Sheol ·Place of the dead·. (Sheol h7585)
32 Kẻ hèn này đã xin cha cho bảo lãnh đứa trẻ: ‘Nếu không đem em về cho cha, con sẽ mang tội với cha suốt đời.’
For your servant became collateral for the boy to my father, saying, ‘If I don’t bring him to you, then I will bear the sin ·err (the standard goal)· before my father forever.’
33 Vậy, xin ngài cho tôi ở lại làm nô lệ thay cho em tôi, để nó về nhà với các anh nó.
Now therefore, please let your servant stay instead of the boy, my lord’s slave; and let the boy go up with his brothers.
34 Làm sao tôi có thể về với cha mà không có nó? Lẽ nào tôi phải chứng kiến thảm họa xảy đến cho cha tôi sao?”
For how will I go up to my father, if the boy is not with me?— lest I see the evil that will come on my father.”
