Công Vụ Các Sứ đồ 19
1 Trong khi A-bô-lô ở Cô-rinh-tô, Phao-lô đi lên các xứ miền Bắc, rồi xuống Ê-phê-sô. Gặp một số tín hữu,
Or il arriva pendant qu’Apollo était à Corinthe, que Paul, ayant parcouru les provinces supérieures, vint à Ephèse et y trouva quelques disciples,
2 ông hỏi: “Khi tin Chúa, anh em đã nhận được Chúa Thánh Linh chưa?” Họ đáp: “Chúng tôi chưa bao giờ nghe nói về Chúa Thánh Linh cả.”
Et il leur demanda: Avez-vous reçu l’Esprit-Saint depuis que vous croyez? Ils lui répondirent: S’il y a un Esprit-Saint, nous ne l’avons pas même ouï dire.
3 Ông hỏi tiếp: “Thế anh em đã chịu báp-tem nào?” Họ đáp: “Báp-tem của Giăng.”
Et lui leur repartit: De quel baptême avez-vous donc été baptisés? Ils répondirent; Du baptême de Jean.
4 Phao-lô giải thích: “Báp-tem của Giăng chỉ về sự ăn năn tội lỗi. Giăng đã dạy dân chúng tin Đấng đến sau mình, tức là tin Chúa Giê-xu.”
Alors Paul répliqua: Jean a baptisé le peuple du baptême de pénitence, leur disant de croire en celui qui devait venir après lui, c’est-à-dire en Jésus-Christ.
5 Họ liền chịu báp-tem nhân danh Chúa Giê-xu.
Ces paroles entendues, ils furent baptisés au nom du Seigneur Jésus.
6 Phao-lô đặt tay trên họ, Chúa Thánh Linh liền giáng xuống ngự vào lòng mỗi người, cho họ nói ngoại ngữ và lời tiên tri.
Et après que Paul leur eut imposé les mains, l’Esprit-Saint descendit sur eux, et ils parlaient diverses langues, et prophétisaient.
7 Số tín hữu Phao-lô làm báp-tem hôm ấy được mười hai người.
Ils étaient en tout environ douze.
8 Phao-lô vào hội đường, dạn dĩ nói về Chúa liên tiếp trong ba tháng. Ông giảng luận về Nước của Đức Chúa Trời và thuyết phục nhiều người tin Chúa.
Alors étant entrés dans la synagogue, il y parla avec assurance pendant trois mois, disputant et les persuadant du royaume de Dieu.
9 Nhưng có một số người cứng lòng không tin, trở mặt đả kích Đạo Chúa trước quần chúng. Phao-lô bỏ hội đường, đem các tín hữu về thảo luận riêng tại trường học Ti-ra-nu.
Et, comme quelques-uns s’endurcissaient et ne croyaient point, maudissant la voie du Seigneur devant la multitude, il s’éloigna d’eux, et en sépara ses disciples; il disputait tous les jours dans l’école d’un certain Tyran.
10 Việc này được tiếp tục suốt hai năm, Phúc Âm được phổ biến rộng rãi đến nỗi dân chúng Tiểu Á, cả Do Thái và Hy Lạp đều nghe Đạo Chúa.
Or c’est ce qui se fit pendant deux ans; de sorte que tous ceux qui demeuraient en Asie, Juifs et gentils, entendirent la parole du Seigneur.
11 Đức Chúa Trời cho Phao-lô quyền năng làm nhiều phép lạ.
Et Dieu faisait, par la main de Paul, des miracles extraordinaires;
12 Người ta chỉ cần lấy khăn tay, khăn choàng của ông đặt trên người bệnh thì bệnh liền hết, quỷ bị trục xuất.
Au point même que l’on mettait sur les malades des mouchoirs et des tabliers qui avaient touché son corps, et ils étaient guéris de leurs maladies, et les esprits mauvais sortaient.
13 Một nhóm người Do Thái đi từ nơi này đến nơi khác để trừ quỷ. Họ đi khắp nơi thử dùng Danh Chúa Giê-xu để chữa những người bị quỷ ám: “Nhân danh Chúa Giê-xu mà Phao-lô truyền giảng, ta trục xuất các ngươi!”
Or quelques Juifs exorcistes, qui allaient de côté et d’autre, tentèrent d’invoquer le nom de Jésus sur ceux qui avaient en eux des esprits mauvais, disant: Je vous adjure par le Jésus que Paul prêche.
14 Bảy con trai của thầy trưởng tế Sê-va cũng làm như vậy.
C’étaient sept fils de Scéva, Juif et prince des prêtres, qui faisaient cela.
15 Nhưng quỷ trả lời: “Ta biết Chúa Giê-xu và biết Phao-lô, còn các anh là ai?”
Mais l’esprit mauvais, répondant, leur dit: Je connais Jésus, et je sais qui est Paul; mais vous, qui êtes-vous?
16 Người bị quỷ ám nhảy bổ vào đánh họ ngã rập, khiến họ phải vất quần áo chạy trốn, mình đầy thương tích.
Et l’homme en qui était le plus mauvais démon s’élança sur eux, et, s’étant rendu maître de deux d’entre eux, il les maltraita de telle sorte, qu’ils s’enfuirent de cette maison, nus et blessés.
17 Việc này đồn ra khắp thành Ê-phê-sô, người Do Thái và Hy Lạp đều khiếp sợ. Danh Chúa Giê-xu càng được tôn kính.
Cela fut connu de tous les Juifs et gentils qui habitaient Ephèse; et la crainte s’empara d’eux tous, et le nom du Seigneur Jésus était glorifié.
18 Nhiều tín hữu đến xưng tội, khai ra những việc xấu họ đã làm.
Beaucoup d’entre les croyants venaient, confessant, et déclarant ce qu’ils avaient fait.
19 Có những thầy phù thủy đem sách tà thuật gom lại đốt trước công chúng. Số sách trị giá độ 50.000 miếng bạc.
Et beaucoup aussi de ceux qui avaient exercé les arts curieux, apportèrent leurs livres, et les brûlèrent en présence de tous; et le prix en ayant été supputé, on trouva la somme de cinquante mille deniers.
20 Đạo Chúa ngày càng phát triển mạnh mẽ.
Ainsi croissait et s’affermissait puissamment la parole de Dieu.
21 Sau thời gian ấy, Phao-lô có ý định đi thăm xứ Ma-xê-đoan và xứ A-chai trước khi về Giê-ru-sa-lem. Ông nói: “Sau đó tôi còn phải đến thủ đô La Mã nữa.”
Ces choses accomplies, Paul résolut, par un mouvement de l’Esprit-Saint, la Macédoine et l’Achaïe traversées, d’aller à Jérusalem, disant: Après que j’aurai été là, il faut que je voie Rome aussi.
22 Phao-lô sai hai phụ tá là Ti-mô-thê và Ê-rát sang Ma-xê-đoan trước, trong khi ông còn ở lại Tiểu Á.
Et envoyant en Macédoine deux de ceux qui l’assistaient, Timothée et Eraste, il demeura lui-même quelque temps en Asie.
23 Lúc ấy tại Ê-phê-sô có cuộc náo loạn lớn, nhằm chống lại công cuộc truyền bá Phúc Âm.
Mais il survint en ce temps-là, un grand trouble au sujet de la voie du Seigneur.
24 Một người thợ bạc tên Đê-mê-triu làm đền thờ thần Đi-anh, đem lại thịnh vượng chung cho cả giới thủ công.
Car un certain orfèvre, du nom de Démétrius, qui, faisant en argent de petits temples de Diane, procurait un gain considérable aux ouvriers,
25 Một hôm, Đê-mê-triu triệu tập các đoàn thợ bạc và hô hào: “Các bạn đã biết nhờ nghề này mà chúng ta phát tài.
Les ayant assemblés, avec d’autres qui faisaient de ces sortes d’ouvrages, il dit: Hommes, vous savez que c’est de cette industrie que vient notre gain;
26 Tuy nhiên, tên Phao-lô đã quyến rũ bao nhiêu người tại Ê-phê-sô và cả Tiểu Á. Ông ấy dám bảo các thần do tay người làm ra đều là giả tạo! Các bạn đã thấy tận mắt, nghe tận tai rồi.
Et vous voyez et entendez dire que ce Paul ayant persuadé non seulement Ephèse, mais presque toute l’Asie, il a détourné une grande multitude, disant: Ils ne sont pas dieux ceux qui sont faits par des mains.
27 Như thế, nghề nghiệp chúng ta đã bị bêu xấu, mà đền thờ của nữ thần Đi-anh vĩ đại cũng bị khinh bỉ, và uy danh nữ thần mà Tiểu Á và cả thế giới tôn thờ sẽ tiêu tan!”
Or, non seulement nous courons risque que notre métier soit décrié, mais que le temple même de la grande Diane tombe dans le mépris, et que s’anéantisse insensiblement la majesté de celle que toute l’Asie et le monde entier révère.
28 Nghe xong, đám thợ bạc nổi giận, đồng thanh hô lớn: “Hoan hô nữ thần Đi-anh vĩ đại của người Ê-phê-sô!”
Ce discours entendu, ils furent remplis de colère, et ils s’écrièrent, disant: Grande est la Diane des Ephésiens!
29 Chẳng mấy chốc, cả thành phố đều náo động. Dân chúng cùng ùa đến rạp hát, bắt theo hai bạn đồng hành của Phao-lô là Gai-út và A-ri-tạc, người Ma-xê-đoan.
La ville fut aussitôt remplie de confusion, et ils firent irruption dans le théâtre, y entraînant Gaïus et Aristarque, macédoniens, compagnons de voyage de Paul.
30 Phao-lô định ra tiếp xúc với đám đông, nhưng các tín hữu can ngăn.
Or Paul, voulant pénétrer au milieu du peuple, les disciples ne le permirent pas.
31 Một vài viên chức thành phố là bạn của Phao-lô, cũng sai người đến khuyên ông đừng mạo hiểm vào nhà hát.
Quelques-uns aussi des Asiarques, qui étaient ses amis, envoyèrent vers lui, le priant de ne pas se présenter au théâtre;
32 Bên trong, đám đông la ó, người la thế này, người la thế khác. Tất cả đều hỗn loạn. Phần đông chẳng hiểu vì sao mình đến đó.
Cependant les uns criaient une chose, les autres une autre. Car c’était une réunion confuse, et la plupart ne savaient pourquoi ils étaient assemblés.
33 Người Do Thái đẩy A-léc-xan-đơ tới trước và bảo ông phát biểu. Ông lấy tay ra hiệu định lên tiếng thanh minh.
Cependant on dégagea Alexandre de la foule, à l’aide des Juifs qui le poussaient devant eux. Or Alexandre demanda de la main qu’on fît silence, voulant se défendre devant le peuple.
34 Nhưng khi dân chúng thấy ông là người Do Thái liền đồng thanh gào thét suốt hai giờ: “Hoan hô nữ thần Đi-anh vĩ đại của người Ê-phê-sô! Hoan hô nữ thần Đi-anh vĩ đại của người Ê-phê-sô!”
Mais, dès qu’il eut été reconnu pour Juif, tous, d’une seule voix, crièrent pendant environ deux heures: Grande est la Diane des Ephésiens!
35 Cuối cùng viên thị trưởng yêu cầu mọi người yên lặng rồi lựa lời khuyên can: “Thưa cư dân Ê-phê-sô, mọi người đều biết Ê-phê-sô là trung tâm thờ phượng nữ thần Đi-anh vĩ đại. Tượng của nữ thần đã từ trời rơi xuống giữa chúng ta.
Alors le scribe ayant apaisé la foule, dit: Ephésiens, quel est l’homme qui ignore que la ville d’Ephèse rend un culte à la grande Diane, fille de Jupiter?
36 Không ai chối cãi được điều ấy nên quý vị phải bình tĩnh, đừng liều lĩnh.
Puisque donc on ne peut le contester, il faut que vous soyez calmes, et que vous ne fassiez rien témérairement.
37 Vì những người quý vị bắt giải đến đây không trộm cắp vật thánh đền thờ, cũng không xúc phạm nữ thần chúng ta.
Car vous avez amené ces hommes, qui ne sont ni sacrilèges, ni blasphémateurs de votre déesse.
38 Vậy nếu Đê-mê-triu và các đoàn thợ bạc muốn kiện cáo ai, đã có tòa án và các phán quan xét xử. Cứ để họ đưa nhau ra tòa.
Que si Démétrius et les ouvriers qui sont avec lui ont à se plaindre de quelqu’un, il y a des audiences publiques, il existe des proconsuls; qu’ils s’accusent les uns les autres.
39 Còn nếu quý vị muốn khiếu nại điều gì, sẽ có hội đồng hợp pháp giải quyết.
Mais si vous avez quelque autre affaire à proposer, elle pourra se terminer dans une assemblée régulière.
40 Vì không khéo chúng ta có thể bị chính quyền La Mã hạch tội về vụ rối loạn hôm nay, mà không có lý do nào để bào chữa cả!”
Car nous courons risque d’être accusés de sédition sur ce qui s’est passé aujourd’hui, n’y ayant personne qui donne un motif (que nous puissions justifier) de cet attroupement. Et lorsqu’il eut dit cela, il congédia l’assemblée.
41 Nói xong, ông cho giải tán đám đông.
