Công Vụ Các Sứ đồ 18
1 Sau đó, Phao-lô rời A-thên đi Cô-rinh-tô.
After these things, Paul departed from Athens and came to Corinth;
2 Tại đây ông gặp A-qui-la, một người Do Thái quê ở Bông-tu, và vợ là Bê-rít-sin. Họ mới từ Ý-đại-lợi đến Cô-rinh-tô vì Hoàng đế Cơ-lốt ra lệnh trục xuất tất cả người Do Thái khỏi La Mã,
and finding a certain Jews, named Aquila, a native of Pontus, lately come from Italy, with Priscilla, his wife, (because Claudius Cesar had commanded all the Jews to depart from Rome, ) he went to them.
3 Phao-lô đến ở chung và làm việc với vợ chồng A-qui-la, vì cả ba đều làm nghề may lều.
And as he was of the same trade, he continued with them, and wrought; for by trade they were tent-makers.
4 Mỗi ngày Sa-bát, Phao-lô đến hội đường Do Thái, giảng luận và cố thuyết phục người Do Thái và Hy Lạp theo Chúa.
But he reasoned in the synagogue every Sabbath day, and persuaded the Jews and the Greeks.
5 Khi Si-la và Ti-mô-thê từ Ma-xê-đoan đến, Phao-lô chỉ giảng đạo cho người Do Thái, dùng nhiều bằng cớ chứng minh Chúa Giê-xu là Đấng Mết-si-a.
And as soon as Silas and Timothy came from Macedonia, Paul was impelled by the Spirit, and testified to the Jews that Jesus was the Messiah.
6 Nhưng họ chống đối ông và xúc phạm Chúa, nên ông giũ áo, tuyên bố: “Các ông phải chịu trách nhiệm và hình phạt. Đối với các ông, tôi vô tội. Từ nay tôi sẽ đem Phúc Âm đến cho dân ngoại.”
But when they set themselves in opposition, and reviled, he shook his garment, and said to them, Let your blood be upon your own head! I am pure. From henceforth I will go to the Gentiles.
7 Rồi ông rời khỏi và đến nhà Ti-ti-u Giúc-tu, là một dân ngoại, người sùng kính Đức Chúa Trời. Nhà này ở bên cạnh hội đường Do Thái.
And going out thence, he went into the house of one called Justus, a worshiper of God, whose house was adjoining the synagogue.
8 Cơ-rít-bu, quản lý hội đường, và cả nhà đều tin Chúa. Nhiều người Cô-rinh-tô nghe Đạo cũng quyết định tin Chúa và chịu báp-tem.
Now, Crispus, the ruler of the synagogue, believed in the Lord, with all his house; and many of the Corinthians, hearing, believed; and were immersed.
9 Một đêm, Chúa phán với Phao-lô trong khải tượng: “Đừng sợ! Cứ truyền giảng Phúc Âm, đừng nín lặng,
But the Lord said to Paul, in a vision by night, Fear not, but speak, and do not keep silence;
10 vì Ta ở cùng con luôn. Không ai làm hại con được, vì nhiều người trong thành này thuộc về Ta.”
for I am with you, and no man shall fall on you, to injure you; for I have much people in this city.
11 Phao-lô ở Cô-rinh-tô một năm rưỡi, tiếp tục giảng Đạo của Đức Chúa Trời.
And he continued there a year and six months, teaching the word of God among them.
12 Khi Ga-li-ôn làm tổng trấn A-chai, người Do Thái toa rập nhau bắt Phao-lô đưa ra tòa.
But when Gallio was proconsul of Achaia, the Jews made an assault upon Paul, with one consent, and brought him before the tribunal,
13 Họ tố cáo Phao-lô vì đã “xúi giục dân chúng thờ lạy Đức Chúa Trời cách trái luật.”
saying, This fellow persuades men to worship God contrary to the law.
14 Nhưng Phao-lô chưa kịp trả lời, thì Ga-li-ôn đã bảo những người tố cáo: “Này các anh Do Thái! Nếu đây là một trường hợp liên quan đến việc sai trái hay một tội hình nghiêm trọng thì tôi mới chịu khó nghe các anh kiện tụng.
And when Paul would have opened his mouth, Gallio said to the the Jews, If it were an act of injustice, or mischievous licentiousness, O Jews! it were reasonable I should bear with you.
15 Nhưng đây chỉ là vấn đề ngôn từ, danh hiệu, giáo luật của các anh; chính các anh phải tự giải quyết lấy! Tôi không xét xử các vụ đó!”
But if it be a question concerning words, and names, and the law which is among you, you see to it yourselves; for I will be no judge of these matters.
16 Rồi Ga-li-ôn đuổi họ ra khỏi tòa án.
And he drove them away from the tribunal.
17 Để phản ứng, người Hy Lạp bắt Sốt-then, quản lý hội đường Do Thái, đánh đòn ngay trước tòa án. Nhưng Ga-li-ôn chẳng hề quan tâm.
And all the Greeks laid hold on Sosthenes, the ruler of the synagogue, and beat him before the tribunal; but Gallio did not concern himself at all about the matter.
18 Phao-lô ở Cô-rinh-tô một thời gian rồi từ biệt anh em, cùng với Bê-rít-sin và A-qui-la đáp tàu qua xứ Sy-ri. Tại Sen-cơ-rê ông cạo đầu để kết thúc kỳ hứa nguyện theo phong tục Do Thái.
And Paul still continued there for a considerable time, and then taking leave of the brethren, sailed thence for Syria, and with him Priscilla and Aquila; having shaved his head at Cenchrea, for he had a vow.
19 Khi đến Ê-phê-sô, Phao-lô để các bạn đồng hành dưới tàu, một mình vào hội đường giảng luận cho người Do Thái.
And he arrived at Ephesus, and there he left them; but he himself entered into the synagogue, and reasoned with the Jews.
20 Họ mời ông ở lại, nhưng ông từ chối.
And though they entreated him to have staid longer with them, he did not consent:
21 Ông nói: “Nếu Đức Chúa Trời cho phép, lần sau tôi sẽ trở lại thăm anh em!” Ông xuống tàu rời Ê-phê-sô.
but he took his leave of them, saying, It is necessary for me, all means, to celebrate the approaching feast at Jerusalem; but I will return to you again, God willing. And he set sail from Ephesus.
22 Tàu cặp bến Sê-sa-rê, ông lên chào thăm Hội Thánh Giê-ru-sa-lem, rồi đi An-ti-ốt.
And landing at Cesarea, he went up; and having saluted the congregation, he went down to Antioch.
23 Về An-ti-ốt một thời gian, Phao-lô lại lên đường truyền giáo, lần lượt thăm viếng khắp tỉnh Ga-la-ti và Phi-ri-gi, giúp các tín hữu thêm vững mạnh trong Chúa.
and having saluted the congregation, he went down to Antioch. And having spent some time there, he departed, going through the country of Galatia and Phrygia, in a regular manner confirming all the disciples.
24 Có một người Do Thái mới đến Ê-phê-sô tên là A-bô-lô, quê tại A-léc-xan-ri-a. Ông là một nhà hùng biện, uyên bác về Thánh Kinh Cựu Ước.
Now, a certain Jew, whose name was Apollos, a native of Alexandria, an eloquent man, and powerful in the scriptures, came to Ephesus.
25 Được học Đạo Chúa, ông đầy nhiệt tâm giảng dạy về Chúa Giê-xu cách chính xác, dù ông chỉ học đến “lễ báp-tem của Giăng.”
This person was instructed in the way of the Lord, and being fervent in spirit, he spoke and taught them things of the Lord with great accuracy, being only acquainted with the immersion of John.
26 Ông bắt đầu giảng giải Phúc Âm trong hội đường cách dũng cảm. Bê-rít-sin và A-qui-la nghe ông giảng, liền đón về nhà, giúp ông thấu triệt Đạo Chúa.
And he began to speak boldly in the synagogue. And Aquila and Priscilla hearing him, took him aside, and explained to him the way of God in a more perfect manner.
27 Khi A-bô-lô định đi A-chai, anh chị em ở Ê-phê-sô khuyến khích ông đi và viết thư xin các tín hữu tại đó đón tiếp ông. Đến nơi, ông giúp ích rất nhiều cho người đã nhờ ân sủng mà tin Chúa.
And when he intended to go over to Achaia, the brethren wrote to the disciples, exhorting them to receive him. And being arrived there, by his gift he greatly helped those who had believed.
28 A-bô-lô công khai tranh luận với người Do Thái, dùng lập luận đanh thép và viện dẫn Thánh Kinh để chứng minh Chúa Giê-xu là Đấng Mết-si-a.
For he strenuously debated with the Jews in public, showing by the scriptures, that Jesus is the Messiah.
