II Các Vua 19
1 Nghe xong phúc trình, Vua Ê-xê-chia xé áo, lấy vải bố quấn mình, đi lên Đền Thờ Chúa Hằng Hữu.
希西家王聽見，就撕裂衣服，披上麻布，進了耶和華的殿；
2 Vua cũng sai Ê-li-a-kim, quản đốc hoàng cung, Sép-na, quan ký lục, và các lãnh đạo thầy tế lễ, tất cả đều mặc áo vải gai, đến gặp Tiên tri Y-sai, con A-mốt.
使家宰以利亞敬和書記舍伯那，並祭司中的長老，都披上麻布，去見亞摩斯的兒子先知以賽亞，
3 Họ nói với ông rằng: “Đây là điều Vua Ê-xê-chia nói: Hôm nay là ngày rối loạn, lăng mạ, và sỉ nhục. Nó như một đứa trẻ sắp ra đời, mà người mẹ không có sức lực để sinh con.
對他說：「希西家如此說：『今日是急難、責罰、凌辱的日子，就如婦人將要生產嬰孩，卻沒有力量生產。
4 Nhưng có lẽ Chúa Hằng Hữu, Đức Chúa Trời của ông đã nghe lời của các trưởng quan A-sy-ri được sai đến để nói lời nhạo báng Đức Chúa Trời hằng sống, và sẽ phạt vua vì những lời vua ấy đã nói. Ôi, xin ông cầu nguyện cho chúng tôi là những người còn lại đây!”
或者耶和華－你的上帝聽見拉伯沙基的一切話，就是他主人亞述王打發他來辱罵永生上帝的話，耶和華－你的上帝聽見這話，就發斥責。故此，求你為餘剩的民揚聲禱告。』」
5 Khi các cận thần của Vua Ê-xê-chia sai đến gặp Y-sai,
希西家王的臣僕就去見以賽亞。
6 vị tiên tri đáp: “Hãy nói với chủ của ngươi rằng: ‘Đây là lời Chúa Hằng Hữu phán: Đừng sợ vì những lời nhạo báng chống nghịch Ta từ thuộc hạ của vua A-sy-ri.
以賽亞對他們說：「要這樣對你們的主人說，耶和華如此說：『你聽見亞述王的僕人褻瀆我的話，不要懼怕。
7 Hãy nghe đây! Chính Ta sẽ chống nghịch nó, và vua sẽ nhận một tin khẩn cấp tại quê hương mình. Vì vậy, nó sẽ quay về, là nơi Ta sẽ khiến nó bị gươm giết chết.’”
我必驚動他的心，他要聽見風聲就歸回本地。我必使他在那裏倒在刀下。』」
8 Trong khi ấy, các trưởng quan A-sy-ri rời Giê-ru-sa-lem và đến hội kiến với vua A-sy-ri tại Líp-na, vì hay tin vua vừa rời khỏi La-ki và tiến đánh thành này.
拉伯沙基回去，正遇見亞述王攻打立拿，原來他早聽見亞述王拔營離開拉吉。
9 Ngay sau đó, Vua San-chê-ríp nhận được tin Vua Tiệt-ha-ca, nước Ê-thi-ô-pi, đang lãnh đạo đội quân tiến đánh mình. Trước khi nghênh chiến, vua bèn sai các sứ giả trở lại gặp Ê-xê-chia tại Giê-ru-sa-lem với thông điệp:
亞述王聽見人論古實王特哈加說：「他出來要與你爭戰。」於是亞述王又打發使者去見希西家，吩咐他們說：
10 “Đây là thông điệp cho Vua Ê-xê-chia, nước Giu-đa. Đừng để Đức Chúa Trời của vua, là Đấng mà vua tin cậy, lừa gạt vua với lời hứa rằng Giê-ru-sa-lem sẽ không bị vua A-sy-ri xâm chiếm.
「你們對猶大王希西家如此說：『不要聽你所倚靠的上帝欺哄你，說耶路撒冷必不交在亞述王的手中。
11 Vua đã biết những chiến thắng hiển hách của các vua A-sy-ri đã làm tại những nơi họ đi qua. Họ đã tiêu diệt hoàn toàn nước nào họ đến! Chẳng lẽ chỉ có vua thoát khỏi?
你總聽說亞述諸王向列國所行的，乃是盡行滅絕，難道你還能得救嗎？
12 Có thần nào—tức các thần của các dân tộc: Gô-xan, Ha-ran, Rê-sép, và Ê-đen tại Tê-la-sa—cứu được họ chăng? Cha ông của ta đã diệt họ tất cả!
我列祖所毀滅的，就是歌散、哈蘭、利色，和屬提‧拉撒的伊甸人，這些國的神何曾拯救這些國呢？
13 Vua Ha-mát và vua Ác-bác đã làm gì? Còn vua của Sê-phạt-va-im, Hê-na, và Y-va bây giờ ở đâu?”
哈馬的王、亞珥拔的王、西法瓦音城的王、希拿，和以瓦的王都在哪裏呢？』」
14 Sau khi Ê-xê-chia nhận thư từ tay các sứ giả và đọc xong, vua lập tức lên Đền Thờ của Chúa Hằng Hữu, và trải thư ra trước mặt Chúa Hằng Hữu.
希西家從使者手裏接過書信來，看完了，就上耶和華的殿，將書信在耶和華面前展開。
15 Ê-xê-chia khẩn thiết cầu nguyện trước mặt Chúa Hằng Hữu: “Ôi, lạy Chúa Hằng Hữu Vạn Quân, Đức Chúa Trời của Ít-ra-ên, Ngài đang ngự giữa các thiên thần! Chỉ có Chúa là Đức Chúa Trời của các vương quốc trên thế gian. Chính Chúa đã tạo nên trời và đất.
希西家向耶和華禱告說：「坐在二基路伯上耶和華－以色列的上帝啊，你是天下萬國的上帝，你曾創造天地。
16 Lạy Chúa Hằng Hữu xin đoái nghe! Xin mở mắt Ngài, Lạy Chúa Hằng Hữu, xin nhìn! Xin nghe những lời San-chê-ríp đã phỉ báng Đức Chúa Trời Hằng Sống.
耶和華啊，求你側耳而聽！耶和華啊，求你睜眼而看！要聽西拿基立打發使者來辱罵永生上帝的話。
17 Lạy Chúa Hằng Hữu, các vua A-sy-ri quả có tàn phá đất đai của các quốc gia ấy.
耶和華啊，亞述諸王果然使列國和列國之地變為荒涼，
18 Và họ ném các thần của các nước này vào lò lửa để thiêu hủy chúng. Nhưng dĩ nhiên người A-sy-ri đã tiêu diệt chúng! Vì chúng không phải là thần—mà chỉ là những tượng bằng gỗ và bằng đá do tay người làm ra.
將列國的神像都扔在火裏；因為它本不是神，乃是人手所造的，是木頭石頭的，所以滅絕它。
19 Vì thế, bây giờ, lạy Chúa Hằng Hữu, Đức Chúa Trời của chúng con, xin Chúa cứu giúp chúng con khỏi tay San-chê-ríp; để tất cả các nước khắp thế giới đều biết rằng chỉ có Chúa Hằng Hữu là Đức Chúa Trời!”
耶和華－我們的上帝啊，現在求你救我們脫離亞述王的手，使天下萬國都知道惟獨你－耶和華是上帝！」
20 Y-sai, con A-mốt nhắn lời với Ê-xê-chia như sau: “Chúa Hằng Hữu, Đức Chúa Trời của Ít-ra-ên, phán: ‘Ta đã nghe lời con cầu nguyện về việc San-chê-ríp vua A-sy-ri rồi.’”
亞摩斯的兒子以賽亞就打發人去見希西家，說：「耶和華－以色列的上帝如此說：『你既然求我攻擊亞述王西拿基立，我已聽見了。』
21 Và đây là lời Chúa Hằng Hữu phán về việc ấy: “Các trinh nữ ở Si-ôn coi thường ngươi. Các cô gái Giê-ru-sa-lem lắc đầu, khinh bỉ.
耶和華論他這樣說： 錫安的處女藐視你，嗤笑你； 耶路撒冷的女子向你搖頭。
22 Ngươi phỉ báng, nhục mạ ai. Lên giọng, nhướng mắt với ai? Với Đấng Thánh của Ít-ra-ên sao?
你辱罵誰？褻瀆誰？ 揚起聲來，高舉眼目攻擊誰呢？ 乃是攻擊以色列的聖者！
23 Ngươi đã dùng các thuộc hạ để phỉ báng Chúa. Ngươi nói rằng: ‘Nhờ vô số chiến xa, ta đã chinh phục các đỉnh núi cao nhất— phải, những mỏm núi hẻo lánh của Li-ban. Ta đã đốn hạ các cây bá hương cao vút và các cây bách tốt nhất. Ta sẽ lên đến tột đỉnh và thám hiểm những khu rừng sâu nhất.
你藉你的使者辱罵主， 並說：我率領許多戰車上山頂， 到黎巴嫩極深之處； 我要砍伐其中高大的香柏樹和佳美的松樹； 我必上極高之處，進入肥田的樹林。
24 Ta đào giếng, uống nước xứ người và ta giẫm nát, làm cạn khô các dòng sông Ai Cập.’
我已經在外邦挖井喝水； 我必用腳掌踏乾埃及的一切河。
25 Tất cả những điều này, Ta, Chúa Hằng Hữu, đã định trước, ngươi không biết sao? Ta đã quyết định từ xưa cho phép ngươi biến các thành lũy kiên cố thành đống gạch vụn.
耶和華說，我早先所做的， 古時所立的，就是現在藉你 使堅固城荒廢，變為亂堆， 這事你豈沒有聽見嗎？
26 Dân các thành này không sức chống cự mà chỉ kinh hoàng, bối rối. Họ giống như cây cỏ ngoài đồng, trên nóc nhà, khô héo khi còn non.
所以其中的居民力量甚小， 驚惶羞愧。 他們像野草，像青菜， 如房頂上的草， 又如未長成而枯乾的禾稼。
27 Nhưng Ta biết rõ ngươi— nơi ngươi ở và khi ngươi đến và đi. Ta biết cả khi ngươi nổi giận nghịch cùng Ta.
你坐下，你出去，你進來， 你向我發烈怒，我都知道。
28 Và vì ngươi giận Ta, những lời ngạo mạn của ngươi đã thấu tai Ta, Ta sẽ tra khoen vào mũi ngươi và đặt khớp vào miệng ngươi. Ta sẽ khiến ngươi trở về bằng con đường ngươi đã đến.”
因你向我發烈怒， 又因你狂傲的話達到我耳中， 我就要用鉤子鉤上你的鼻子， 把嚼環放在你口裏， 使你從你來的路轉回去。
29 Rồi Y-sai nói với Ê-xê-chia: “Đây là dấu hiệu cho những gì tôi nói là đúng: Năm nay, ngươi sẽ ăn những gì tự nó mọc lên, sang năm ngươi cũng ăn những gì mọc ra từ mùa trước. Nhưng đến năm thứ ba, ngươi hãy gieo trồng rồi gặt hái; ngươi hãy trồng nho rồi ăn trái của chúng.
「以色列人哪，我賜你們一個證據：你們今年要吃自生的，明年也要吃自長的；至於後年，你們要耕種收割，栽植葡萄園，吃其中的果子。
30 Và ai còn sót trong Giu-đa, những người thoát khỏi những hoạn nạn, sẽ châm rễ mới xuống chính đất của ngươi rồi sẽ lớn lên và thịnh vượng.
猶大家所逃脫餘剩的，仍要往下扎根，向上結果。
31 Vì dân sót của Ta sẽ tràn ra từ Giê-ru-sa-lem, là nhóm người sống sót từ Núi Si-ôn. Lời hứa nhiệt thành của Chúa Hằng Hữu Vạn Quân sẽ làm thành các điều ấy!”
必有餘剩的民從耶路撒冷而出；必有逃脫的人從錫安山而來。耶和華的熱心必成就這事。
32 Và đây là điều Chúa Hằng Hữu phán về vua A-sy-ri: “Vua ấy sẽ không được vào Giê-ru-sa-lem. Không đến trước thành đắp lũy tấn công. Không đeo khiên, bắn tên vào thành.
「所以，耶和華論亞述王如此說：『他必不得來到這城，也不在這裏射箭，不得拿盾牌到城前，也不築壘攻城。
33 Nhưng sẽ theo đường cũ, quay về nước. Vua không vào thành này được đâu.” Chúa Hằng Hữu phán vậy:
他從哪條路來，必從那條路回去，必不得來到這城。這是耶和華說的。
34 “Ta sẽ vì Danh Ta và vì Đa-vít, đầy tớ Ta, bảo vệ và cứu giúp thành này.”
因我為自己的緣故，又為我僕人大衛的緣故，必保護拯救這城。』」
35 Ngay đêm ấy, thiên sứ của Chúa Hằng Hữu đến các đồn trại A-sy-ri giết 185.000 người A-sy-ri. Sáng hôm sau, khi người A-sy-ri thức dậy, chúng thấy xác chết nằm ngổn ngang khắp nơi.
當夜，耶和華的使者出去，在亞述營中殺了十八萬五千人。清早有人起來，一看，都是死屍了。
36 Rồi Vua San-chê-ríp, nước A-sy-ri, bỏ trại và quay về xứ sở mình. Vua về quê hương mình là thành Ni-ni-ve và ở luôn tại đó.
亞述王西拿基立就拔營回去，住在尼尼微。
37 Một hôm, khi vua đang quỳ lạy trong đền thờ Hít-róc, thần của mình, thì bị hai con trai là A-tra-mê-léc và Sa-rết-sê giết chết bằng gươm. Rồi chúng trốn qua xứ A-ra-rát, một con trai khác là Ê-sạt-ha-đôn lên ngôi vua A-sy-ri.
一日在他的神尼斯洛廟裏叩拜，他兒子亞得米勒和沙利色用刀殺了他，就逃到亞拉臘地。他兒子以撒哈頓接續他作王。
