Misirdin qiⱪix 21

1 — Sǝn ularning aldiƣa ⱪoyidiƣan ⱨɵküm-bǝlgilimilǝr munulardur: —

ଆଉ ତୁମ୍ଭେ ଏହିସବୁ ନିୟମ ସେମାନଙ୍କୁ ଜ୍ଞାତ କରାଇବ। ଯଥା,

2 Əgǝr sǝn bir ibraniy ⱪulni setiwalƣan bolsang, u altǝ yilƣiqǝ hizmitingdǝ bolup, yǝttinqi yili tɵlǝmsiz ⱨɵr ⱪilinsun.

ତୁମ୍ଭେ ଏବ୍ରୀୟ ଦାସ କ୍ରୟ କଲେ, ସେ ଛଅ ବର୍ଷ ସେବା କରିବ; ପୁଣି, ସପ୍ତମ ବର୍ଷରେ ସେ ବିନାମୂଲ୍ୟରେ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯିବ।

3 U ⱪul ⱪilinixⱪa tǝnⱨa ⱨalǝttǝ elip kelingǝn bolsa, tǝnⱨa ⱨalǝttǝ kǝtsun. Ayali bilǝn birgǝ elip kelingǝn bolsa, ayalimu uning bilǝn billǝ kǝtsun.

ଯଦି ସେ ଏକାକୀ ଆସିଥାଏ, ତେବେ ସେ ଏକାକୀ ଯିବ; ଆଉ ଯଦି ସେ ବିବାହିତ ହୋଇ ଆସିଥାଏ, ତେବେ ତାହାର ଭାର୍ଯ୍ୟା ତାହା ସଙ୍ଗେ ବାହାରି ଯିବ।

4 Əgǝr hojisi uningƣa hotun elip bǝrgǝn bolsa, xundaⱪla ayali uningƣa oƣul-ⱪizlarni tuƣup bǝrgǝn bolsa, ayal baliliri bilǝn hojisiƣa ⱪelip, ǝr yalƣuz kǝtsun.

ପୁଣି, ଯଦି ତାହାର ପ୍ରଭୁ ତାହାକୁ ବିବାହ କରି ଦେଇଥାଏ ଓ ସେହି ସ୍ତ୍ରୀଠାରୁ ପୁତ୍ରକନ୍ୟାର ଜନ୍ମ ହୋଇଥାଏ, ତେବେ ସେହି ସ୍ତ୍ରୀ ଓ ତାହାର ସନ୍ତାନମାନଙ୍କ ଉପରେ ତାହାର ପ୍ରଭୁର ଅଧିକାର ହେବ ଓ ସେ ଏକାକୀ ବାହାରି ଯିବ।

5 Lekin ǝgǝr ⱪul elan ⱪilip: «Mǝn hojam, ayalim wǝ balilirimƣa muⱨǝbbitim bolƣini üqün ⱨɵr bolup kǝtmǝymǝn» desǝ,

ମାତ୍ର “ମୁଁ ଆପଣା ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ, ପୁଣି, ଆପଣା ଭାର୍ଯ୍ୟା ଓ ସନ୍ତାନଗଣଙ୍କୁ ପ୍ରେମ କରେ, ଏଣୁ ମୁଁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯିବି ନାହିଁ,” ଏପରି କଥା ଯଦି ସେହି ଦାସ ଦୃଢ଼ ରୂପେ କହିବ,

6 undaⱪta uning hojisi uni Hudaning [ibadǝt sorunining] aldiƣa elip berip, uni ixikning aldida yaki ixikning kexikining aldida turƣuzsun; andin hojisi bigiz bilǝn uning ⱪuliⱪini tǝxsun. Xundaⱪ ⱪilip, u mǝnggügǝ hojisining ⱪuli bolup ⱪalidu.

ତେବେ ତାହାର ପ୍ରଭୁ ତାହାକୁ ପରମେଶ୍ୱରଙ୍କ ନିକଟକୁ ନେଇଯିବ, ପୁଣି, ତାହାକୁ କବାଟ ବା ବାଜୁବନ୍ଧ ନିକଟକୁ ଆଣି ତାହାର ପ୍ରଭୁ ବିନ୍ଧଣୀରେ ତାହାର କର୍ଣ୍ଣ ବିନ୍ଧିବ; ତହିଁରେ ସେ ସଦାକାଳ ତାହାର ସେବା କରିବ।

7 Əgǝr birkim ⱪizini dedǝklikkǝ setiwǝtkǝn bolsa, u ǝr ⱪullar ⱨɵr ⱪilinƣandǝk ⱨɵr ⱪilinmisun.

ଆଉ କେହି ଯଦି ଆପଣା କନ୍ୟାକୁ ଦାସୀ ରୂପେ ବିକ୍ରୟ କରେ, ତେବେ ସେ ଦାସମାନଙ୍କ ପରି ମୁକ୍ତ ହୋଇଯିବ ନାହିଁ।

8 Əgǝr ɵzigǝ has setiwalƣan ⱪiz hojisiƣa yaⱪmisa, undaⱪta u ⱪiz tǝrǝpning ⱨǝⱪ tɵlǝp uni ⱨɵr ⱪilixiƣa yol ⱪoyuxi kerǝk. Lekin hojisining uni yat hǝlⱪⱪǝ setix ⱨoⱪuⱪi bolmaydu; qünki hojisi uningƣa wapasizliⱪ ⱪilƣandur.

ତାହାର ପ୍ରଭୁ ତାହାକୁ ଆପଣା ପାଇଁ ନିରୂପଣ କଲେ ହେଁ, ଯଦି ତାହା ପ୍ରତି ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୁଏ, ତେବେ ସେ ତାହାକୁ ମୁକ୍ତ ହେବାକୁ ଦେବ; ତାହା ପ୍ରତି ପ୍ରବଞ୍ଚନା କରିଥିବାରୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶୀୟମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ତାହାକୁ ବିକ୍ରୟ କରିବାର ଅଧିକାର ପାଇବ ନାହିଁ।

9 Əgǝr u ⱪizni oƣliƣa has bekitkǝn bolsa, undaⱪta u bǝlgilimilǝr boyiqǝ uningƣa ɵz ⱪizidǝk muamilǝ ⱪilsun.

କିଅବା ଯଦି ସେହି ପ୍ରଭୁ ଆପଣା ପୁତ୍ର ନିମନ୍ତେ ତାହାକୁ ନିରୂପଣ କରିଥାଏ, ତେବେ ସେ ତାହା ପ୍ରତି କନ୍ୟା ବିଷୟକ ରୀତି ଅନୁସାରେ ବ୍ୟବହାର କରିବ।

10 Əgǝr hojisi yǝnǝ hotun alsa, ǝslidǝ ǝmrigǝ alƣan dedikining yemǝk-iqmikini, kiyim-keqikini wǝ ǝr-hotunqiliⱪ burqini kemǝytmisun.

ଯଦି ସେ ଅନ୍ୟ ସ୍ତ୍ରୀ ସହିତ ବିବାହ କରେ, ତେବେ ହେଁ ତାହାର ଅନ୍ନ ବସ୍ତ୍ର ଓ ବିବାହୋଚିତ କର୍ତ୍ତବ୍ୟରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବ ନାହିଁ।

11 Əgǝr u xu üq ixni ada ⱪilmisa, undaⱪta u bǝdǝl tɵlimǝy ⱨɵr bolsun.

ଯଦି ସେ ଏହି ତିନିର ତ୍ରୁଟି କରେ, ତେବେ ସେ ସ୍ତ୍ରୀ ବିନାମୂଲ୍ୟରେ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯିବ।

12 Kimki bir adǝmni urup ɵltürüp ⱪoysa, umu qoⱪum ɵltürülsun.

କେହି ଯଦି କୌଣସି ମନୁଷ୍ୟକୁ ଏପରି ପ୍ରହାର କରେ ଯେ ସେ ମରିଯାଏ, ତେବେ ଅବଶ୍ୟ ତାହାର ପ୍ରାଣଦଣ୍ଡ ହେବ।

13 Lekin ǝgǝr u kixi [ɵlgüqining] jenini paylap turup ⱪǝstǝn ɵltürmigǝn, bǝlki mǝn Huda uning ⱪoli arⱪiliⱪ xu kixining ɵlüxigǝ yol ⱪoyƣan bolsam, undaⱪ ǝⱨwalda Mǝn uningƣa ⱪaqidiƣan bir jayni orunlaxturimǝn.

ଯଦି କୌଣସି ମନୁଷ୍ୟ କାହାକୁ ମାରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ ନାହିଁ, ମାତ୍ର ପରମେଶ୍ୱରଙ୍କ ଇଚ୍ଛାରେ ତାହାର ହସ୍ତ ଦ୍ୱାରା ତାହାର ମୃତ୍ୟୁୁ ହୁଏ, ତେବେ ଯେଉଁ ସ୍ଥାନକୁ ସେ ପଳାଇ ପାରେ, ଏପରି ସ୍ଥାନ ଆମ୍ଭେ ତୁମ୍ଭ ପାଇଁ ନିରୂପଣ କରିବା।

14 Lekin ǝgǝr birsi ɵz ⱪoxnisini ⱨiylǝ bilǝn ɵltürimǝn dǝp, uningƣa ⱪǝstǝn ⱨujum ⱪilsa, u gǝrqǝ [panaⱨ izdǝp] ⱪurbangaⱨimƣa ⱪeqip kǝlsimu, u xu yǝrdǝ tutulsun wǝ ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinsun.

ମାତ୍ର ଯଦି କେହି ଛଳନା ପୂର୍ବକ ଆପଣା ପ୍ରତିବାସୀକୁ ବଧ କରିବାକୁ ଦୁଃସାହସ କରେ, ତେବେ ତୁମ୍ଭେ ତାହାର ପ୍ରାଣଦଣ୍ଡ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଆମ୍ଭ ବେଦି ନିକଟରୁ ତାହାକୁ ନେଇଯିବ।

15 Kimki ɵz atisi yaki anisiƣa ⱪol tǝgküzsǝ, qoⱪum ɵltürülsun.

ପୁଣି, ଯେକେହି ଆପଣା ପିତା କିମ୍ବା ମାତାକୁ ପ୍ରହାର କରେ, ତାହାର ଅବଶ୍ୟ ପ୍ରାଣଦଣ୍ଡ ହେବ।

16 Kimki bir adǝmni bulap satⱪan bolsa yaki uning ⱪolida barliⱪi mǝlum bolsa, jǝzmǝn ɵltürülüxi kerǝk.

ଆଉ ଯେକେହି ମନୁଷ୍ୟକୁ ଚୋରି କରି ଯଦି ବିକ୍ରୟ କରେ, ଅବା ସେ ଯଦି ତାହାର ଅଧିକାରରେ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ, ତେବେ ତାହାର ଅବଶ୍ୟ ପ୍ରାଣଦଣ୍ଡ ହେବ।

17 Kimki ɵz atisi yaki anisiƣa lǝnǝt ⱪilip ⱪarƣiƣan bolsa, jǝzmǝn ɵltürülüxi kerǝk.

ଯେକେହି ଆପଣା ପିତା କିମ୍ବା ମାତାକୁ ଅଭିଶାପ ଦିଏ, ତାହାର ଅବଶ୍ୟ ପ୍ରାଣଦଣ୍ଡ ହେବ।

18 Əgǝr ikki kixi uruxup ⱪelip, biri yǝnǝ birini tax ya moxti bilǝn ursa, urulƣan kixi ɵlmǝy, orun tutup yetip ⱪalƣan bolsa,

ଆଉ ଯଦି ଲୋକମାନେ ଏକଆରେକ ସହିତ ବିବାଦ କରୁ କରୁ ଏକ ଜଣ ଅନ୍ୟ ଜଣକୁ ପ୍ରସ୍ତରରେ ବା ମୁଷ୍ଟିରେ ଆଘାତ କଲେ, ସେ ଯଦି ନ ମରି ଶଯ୍ୟାଗତ ହୁଏ

19 u kixi ⱪopup ⱨasiƣa tayinip taxⱪiriƣa qiⱪⱪudǝk bolsa, undaⱪta uni urƣan kixi jazadin halas ⱪilinsun; pǝⱪǝt zǝhimlǝngüqining yetip ixtin ⱪalƣan waⱪti üqün tɵlǝm berip, uni dawalitip sǝllimaza saⱪaytsun.

ଓ ପଶ୍ଚାତ୍‍ ଉଠି ଯଷ୍ଟି ଧରି ବାହାରେ ବୁଲେ, ତେବେ ସେହି ପ୍ରହାରକ ନିର୍ଦ୍ଦୋଷ ହେବ; କେବଳ ତାହାକୁ ତାହାର କର୍ମ-କ୍ଷତିର ଓ ଚିକିତ୍ସାର ବ୍ୟୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ।

20 Əgǝr birsi ⱪuli yaki dedikini tayaⱪta ursa, xundaⱪla ⱪul yaki dedǝk nǝⱪ mǝydanda ɵlüp kǝtsǝ, uning üqün [igisi] qoⱪum jazaƣa tartilsun.

ଆଉ ଯଦି କେହି ଆପଣା ଦାସ ବା ଦାସୀକୁ ଯଷ୍ଟି ଦ୍ୱାରା ପ୍ରହାର କଲେ, ସେ ଯଦି ତାହା ହସ୍ତରେ ମରେ, ତେବେ ସେ ଅବଶ୍ୟ ଦଣ୍ଡନୀୟ ହେବ।

21 Lekin ǝgǝr tayaⱪ yegüqi bir-ikki kün tirik tursa, undaⱪta ⱪul hojayinining xǝhsi mal-mülki bolƣini üqün, ⱪulning jazasiƣa tartilmisun.

ମାତ୍ର ସେ ଯଦି ଏକ ବା ଦୁଇ ଦିନ ବଞ୍ଚେ, ତେବେ ସେ ଦଣ୍ଡନୀୟ ହେବ ନାହିଁ; କାରଣ ସେ ତାହାର ଧନ ସ୍ୱରୂପ।

22 Əgǝr kixilǝr bir-biri bilǝn uruxup ⱪelip, ⱨamilidar bir ayalni urup salsa, ⱨamilidar ayalda balisi baldur tuƣuluxidin baxⱪa zǝhimlinix bolmisa, ayalning erining tɵlǝm tǝlipi boyiqǝ ⱨakimlarning tǝstiⱪidin ɵtküzülüp jǝrimanǝ tɵlisun.

ଆଉ ଯଦି ପୁରୁଷମାନେ ପରସ୍ପର ବିବାଦ କରୁ କରୁ କୌଣସି ଗର୍ଭବତୀ ସ୍ତ୍ରୀକୁ ପ୍ରହାର କରନ୍ତି ଯଦି ତାହାର ଗର୍ଭପାତ ହୁଏ, ମାତ୍ର ପଶ୍ଚାତ୍‍ ଆଉ କୌଣସି ଆପଦ ନ ଘଟେ, ତେବେ ସେହି ସ୍ତ୍ରୀର ସ୍ୱାମୀ ଯେରୂପ ଦାବି କରିବ, ତଦନୁସାରେ ତାହାର ଅବଶ୍ୟ ଅର୍ଥଦଣ୍ଡ ହେବ, ପୁଣି, ସେ ବିଚାରକର୍ତ୍ତାମାନଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣାନୁସାରେ ତାହା ଦେବ।

23 Əgǝr [ayal yaki bala] ziyan-zǝhǝtkǝ uqriƣan bolsa, undaⱪta jeniƣa jan,

ମାତ୍ର ଯଦି କୌଣସି ଆପଦ ଘଟେ, ତେବେ ତାହାର ପ୍ରାଣ ପରିଶୋଧରେ ପ୍ରାଣ,

24 kɵzigǝ kɵz, qixiƣa qix, ⱪoliƣa ⱪol, putiƣa put,

ଚକ୍ଷୁ ପରିଶୋଧରେ ଚକ୍ଷୁ, ଦନ୍ତ ପରିଶୋଧରେ ଦନ୍ତ, ହସ୍ତ ପରିଶୋଧରେ ହସ୍ତ, ଚରଣ ପରିଶୋଧରେ ଚରଣ,

25 kɵyükkǝ kɵyük, zǝhimgǝ zǝhim, kɵkkǝ kɵk tɵlǝnsun.

ଦାହ ପରିଶୋଧରେ ଦାହ, କ୍ଷତ ପରିଶୋଧରେ କ୍ଷତ, ନୋଳା ପରିଶୋଧରେ ନୋଳା, ଦଣ୍ଡ ହେବ।

26 Əgǝr birsi ɵz ⱪul ya dedikining kɵzini urup nakar ⱪilip ⱪoysa, kɵzi wǝjidin uni azad ⱪilsun.

ଆଉ ଯଦି କେହି ଆପଣା ଦାସ କି ଦାସୀର ଚକ୍ଷୁରେ ଆଘାତ କଲେ ଯଦି ତାହା ନଷ୍ଟ ହୁଏ, ତେବେ ସେ ତାହାର ଚକ୍ଷୁ ସକାଶେ ତାହାକୁ ମୁକ୍ତ କରିଦେବ।

27 Xuningdǝk birsi ɵz ⱪuli ya dedikining qixini urup qiⱪiriwǝtkǝn bolsa, qixi wǝjidin uni azad ⱪilsun».

ପୁଣି, ଆଘାତ ଦ୍ୱାରା ଆପଣା ଦାସ କି ଦାସୀର ଦନ୍ତ ଭଗ୍ନ କଲେ, ସେ ସେହି ଦନ୍ତ ସକାଶେ ତାହାକୁ ମୁକ୍ତ କରିଦେବ।

28 Əgǝr bir kala bir ǝr yaki ayal kixini üsüp ɵltürüp ⱪoysa, xu kala qoⱪum qalma-kesǝk ⱪilinixi kerǝk, uning gɵxi yeyilmisun. Lekin kalining igisigǝ gunaⱨ kǝlmisun.

ଆଉ, ଗୋରୁ କୌଣସି ପୁରୁଷ କିମ୍ବା ସ୍ତ୍ରୀକୁ ବିନ୍ଧିଲେ ଯଦି ସେ ମରେ, ତେବେ ସେହି ଗୋରୁ ପ୍ରସ୍ତର ଦ୍ୱାରା ହତ ହେବ, ପୁଣି, ତାହାର ମାଂସ ଅଖାଦ୍ୟ ହେବ; ମାତ୍ର ଗୋରୁର ସ୍ୱାମୀ ଦଣ୍ଡଯୋଗ୍ୟ ହେବ ନାହିଁ।

29 Lekin bu uyning ilgiridin üsüx aditi bolup, igisigǝ bu ⱨǝⱪtǝ agaⱨ berilgǝn bolsa, lekin yǝnila uni baƣlimiƣini üqün ǝr-ayal kixilǝrni üsüp ɵltürüp ⱪoyƣan bolsa, undaⱪta kala qalma-kesǝk ⱪilinsun, igisimu ɵlümgǝ mǝⱨkum ⱪilinsun.

ମାତ୍ର ସେହି ଗୋରୁ ପୂର୍ବେ ବିନ୍ଧୁଥାଏ, ଏଥିର ପ୍ରମାଣ ତାହାର ସ୍ୱାମୀକୁ ଦିଆଗଲେ ହେଁ ତାକୁ ନ ବାନ୍ଧିବା ସକାଶୁ ତାହା ଯଦି କୌଣସି ପୁରୁଷ କିମ୍ବା ସ୍ତ୍ରୀକୁ ବଧ କରେ, ତେବେ ସେହି ଗୋରୁ ପ୍ରସ୍ତର ଦ୍ୱାରା ହତ ହେବ; ପୁଣି, ତାହାର ସ୍ୱାମୀର ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଣଦଣ୍ଡ ହେବ।

30 Lekin uningdin hun ⱨǝⱪⱪi tǝlǝp ⱪilinsa, ɵz jenining ornida uningƣa ⱪanqilik tɵlǝm ⱪoyulƣan bolsa xuni bǝrsun.

ଯଦ୍ୟପି ତାହାର (ପ୍ରାଣ) ନିମନ୍ତେ ପ୍ରାୟଶ୍ଚିତ୍ତ ନିରୂପିତ ହୁଏ, ତେବେ ସେ ପ୍ରାଣମୁକ୍ତି ନିମନ୍ତେ ସମୁଦାୟ ନିରୂପିତ ମୂଲ୍ୟ ଦେବ।

31 Kalidin üsülgüqi oƣul yaki ⱪiz bala bolsa, kalining igisi ohxaxla yuⱪiriⱪi ⱨɵkümdikidǝk bir tǝrǝp ⱪilinsun.

ଗୋରୁ ପୁତ୍ରକୁ କି କନ୍ୟାକୁ ବିନ୍ଧିଲେ, ଏହି ଶାସନାନୁସାରେ ଦଣ୍ଡିତ ହେବ।

32 Kala ⱪul yaki dedǝkni üskǝn bolsa, kalining igisi üsülgüqining hojisiƣa ottuz xǝkǝl kümüx bǝrsun; andin kala qalma-kesǝk ⱪilinsun.

କାହାର ଗୋରୁ ଯଦି କାହାର ଦାସ କିମ୍ବା ଦାସୀକୁ ବିନ୍ଧେ, ତେବେ ସେ ତାହାର ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ତିରିଶ ଶେକଲ ରୂପା ଦେବ; ଆଉ ଗୋରୁ ପ୍ରସ୍ତର ଦ୍ୱାରା ହତ ହେବ।

33 Əgǝr birsi bir orining aƣzini oquⱪ ⱪoyup yaki kolawatⱪan orining aƣzini yapmay, kala yaki exǝk uningƣa qüxüp kǝtsǝ,

ଆଉ କେହି ଯଦି କୌଣସି କୂପ ଅନାବୃତ କରେ, କିଅବା କୂପ ଖୋଳି ତାହା ଆବୃତ ନ କରେ, ତେବେ ତହିଁ ଭିତରେ କୌଣସି ଗୋରୁ କି ଗଧ ପଡ଼ିଲେ,

34 Undaⱪta orining igisi mal igisining ziyinini toluⱪ tɵlǝp bǝrsun; ɵlgǝn mal uningki bolidu.

ସେହି କୂପର କର୍ତ୍ତା ତହିଁର ପରିଶୋଧ କରିବ; ସେ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ୱାମୀକୁ ରୂପା ମୂଲ୍ୟ ଦେବ, ମାତ୍ର ମୃତ ପଶୁ ତାହାର ହେବ।

35 Əgǝr birsining kalisi yǝnǝ birsining kalisini üsüp ɵltürüp ⱪoyƣan bolsa, undaⱪta ular tirik ⱪalƣan kalini setip, pulni barawǝr bɵlüxsun ⱨǝm ɵlük kalinimu xundaⱪ bɵlüxsun.

ଆଉ ଏକ ଜଣର ଗୋରୁ ଅନ୍ୟ ଜଣର ଗୋରୁକୁ ବିନ୍ଧିଲେ ସେହି ଗୋରୁ ଯଦି ମରିଯାଏ, ତେବେ ସେମାନେ ଜୀବିତ ଗୋରୁକୁ ବିକ୍ରୟ କରି ତହିଁର ମୂଲ୍ୟ ଦୁଇ ଭାଗ କରିବେ; ପୁଣି, ମୃତ ଗୋରୁକୁ ମଧ୍ୟ ଦୁଇ ଭାଗ କରି ନେବେ।

36 Lekin kalining ilgiridin üsidiƣan aditi barliⱪi eniⱪ turup, igisi uni baƣlimay ⱪoyuwǝtkǝn bolsa, undaⱪta üsküqi kalining igisi kaliƣa kala tɵlǝp bǝrsun, ɵlük kala uning bolsun.

ମାତ୍ର ଗୋରୁ ପୂର୍ବେ ବିନ୍ଧୁଥିବାର ଜାଣି ଯଦି ତାʼର ସ୍ୱାମୀ ତାକୁ ସାବଧାନରେ ରଖି ନ ଥାଏ, ତେବେ ସେ ଗୋରୁ ପରିଶୋଧରେ ଗୋରୁ ଅବଶ୍ୟ ଦେବ, ମାତ୍ର ମୃତ ଗୋରୁ ତାହାର ନିଜର ହେବ।