Əstǝr 3

1 Bu ixlardin keyin padixaⱨ Aⱨaxwerox Agagiylardin bolƣan Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanning mǝnsipini ɵstürdi; padixaⱨ uning ornini ɵstürüp, ɵzi bilǝn billǝ ixlǝydiƣan barliⱪ ǝmirlǝrningkidin yuⱪiri ⱪildi.

بۇ ئىشلاردىن كېيىن پادىشاھ ئاھاشۋېروش ئاگاگىيلاردىن بولغان ھاممىداتانىڭ ئوغلى ھاماننىڭ مەنسىپىنى ئۆستۈردى؛ پادىشاھ ئۇنىڭ ئورنىنى ئۆستۈرۈپ، ئۆزى بىلەن بىللە ئىشلەيدىغان بارلىق ئەمىرلەرنىڭكىدىن يۇقىرى قىلدى.

2 Padixaⱨ uning ⱨǝⱪⱪidǝ ǝmr ⱪilƣaqⱪa, orda dǝrwazisida turƣan padixaⱨning barliⱪ ǝmǝldarliri Ⱨamanning aldida tǝzim ⱪilip bax uratti; lekin Mordikay bolsa Ⱨamanƣa nǝ tǝzim ⱪilmidi, nǝ bax urmidi.

پادىشاھ ئۇنىڭ ھەققىدە ئەمر قىلغاچقا، ئوردا دەرۋازىسىدا تۇرغان پادىشاھنىڭ بارلىق ئەمەلدارلىرى ھاماننىڭ ئالدىدا تەزىم قىلىپ باش ئۇراتتى؛ لېكىن موردىكاي بولسا ھامانغا نە تەزىم قىلمىدى، نە باش ئۇرمىدى.

3 Orda dǝrwazisida turƣan padixaⱨning hizmǝtkarliri Mordikaydin: — Sili nemixⱪa padixaⱨning ǝmrigǝ hilapliⱪ ⱪilidila? — dǝp soraytti.

ئوردا دەرۋازىسىدا تۇرغان پادىشاھنىڭ خىزمەتكارلىرى موردىكايدىن: ــ سىلى نېمىشقا پادىشاھنىڭ ئەمرىگە خىلاپلىق قىلىدىلا؟ ــ دەپ سورايتتى.

4 Xundaⱪ boldiki, ular ⱨǝr küni nǝsiⱨǝt ⱪilixⱪan bolsimu, u ⱪulaⱪ salmiƣandin keyin, ular: — Ⱪeni, Mordikayning ⱪilƣan bu ixiƣa yol ⱪoyulamdu-yoⱪ, bir kɵrǝyliqu, dǝp buni Ⱨamanƣa eytti; qünki u ularƣa ɵzining Yǝⱨudiy ikǝnlikini eytⱪanidi.

شۇنداق بولدىكى، ئۇلار ھەر كۈنى نەسىھەت قىلىشقان بولسىمۇ، ئۇ قۇلاق سالمىغاندىن كېيىن، ئۇلار: ــ قېنى، موردىكاينىڭ قىلغان بۇ ئىشىغا يول قويۇلامدۇ-يوق، بىر كۆرەيلىچۇ، دەپ بۇنى ھامانغا ئېيتتى؛ چۈنكى ئۇ ئۇلارغا ئۆزىنىڭ يەھۇدىي ئىكەنلىكىنى ئېيتقانىدى.

5 Ⱨaman Mordikayning ɵzigǝ bax urup tǝzim ⱪilmiƣanliⱪini kɵrüp ⱪattiⱪ ƣǝzǝplǝndi.

ھامان موردىكاينىڭ ئۆزىگە باش ئۇرۇپ تەزىم قىلمىغانلىقىنى كۆرۈپ قاتتىق غەزەپلەندى.

6 Lekin u «Mordikayning üstigǝ ⱪol selixni kiqikkinǝ bir ix» dǝp ⱨesablidi; qünki ular Mordikayning millitini uningƣa dǝp ⱪoyƣanidi; xunga Ⱨaman Aⱨaxweroxning pütkül padixaⱨliⱪidiki Yǝⱨudiylarni, yǝni Mordikayning hǝlⱪini biraⱪla yoⱪitix yolini izdǝp yürdi.

لېكىن ئۇ «موردىكاينىڭ ئۈستىگە قول سېلىشنى كىچىككىنە بىر ئىش» دەپ ھېسابلىدى؛ چۈنكى ئۇلار موردىكاينىڭ مىللىتىنى ئۇنىڭغا دەپ قويغانىدى؛ شۇڭا ھامان ئاھاشۋېروشنىڭ پۈتكۈل پادىشاھلىقىدىكى يەھۇدىيلارنى، يەنى موردىكاينىڭ خەلقىنى بىراقلا يوقىتىش يولىنى ئىزدەپ يۈردى.

7 Padixaⱨ Aⱨaxweroxning on ikkinqi yili birinqi ayda, yǝni Nisan eyida, birsi Ⱨamanning aldida [ⱪutluⱪ] ay-künni bekitix üqün ⱨǝr kün, ⱨǝr ay boyiqǝ «pur», yǝni qǝk taxliwidi, on ikkinqi ayƣa, yǝni «Adar eyi»ƣa qiⱪti.

پادىشاھ ئاھاشۋېروشنىڭ ئون ئىككىنچى يىلى بىرىنچى ئايدا، يەنى نىسان ئېيىدا، بىرسى ھاماننىڭ ئالدىدا [قۇتلۇق] ئاي-كۈننى بېكىتىش ئۈچۈن ھەر كۈن، ھەر ئاي بويىچە «پۇر»، يەنى چەك تاشلىۋىدى، ئون ئىككىنچى ئايغا، يەنى «ئادار ئېيى»غا چىقتى.

8 Ⱨaman padixaⱨ Aⱨaxweroxⱪa: — Padixaⱨliⱪlirining ⱨǝrⱪaysi ɵlkiliridiki ǝl-millǝtlǝr arisida qeqilip yaxawatⱪan bir hǝlⱪ bar; ularning ⱪanun-bǝlgilimiliri baxⱪa hǝlⱪlǝrningkigǝ ohximaydu, ular aliylirining ⱪanun-bǝlgilimilirigimu boysunmaydu; xunga ularning yaxixiƣa yol ⱪoyux aliyliriƣa ⱨeq payda yǝtküzmǝydu.

ھامان پادىشاھ ئاھاشۋېروشقا: ــ پادىشاھلىقلىرىنىڭ ھەرقايسى ئۆلكىلىرىدىكى ئەل-مىللەتلەر ئارىسىدا چېچىلىپ ياشاۋاتقان بىر خەلق بار؛ ئۇلارنىڭ قانۇن-بەلگىلىمىلىرى باشقا خەلقلەرنىڭكىگە ئوخشىمايدۇ، ئۇلار ئالىيلىرىنىڭ قانۇن-بەلگىلىمىلىرىگىمۇ بويسۇنمايدۇ؛ شۇڭا ئۇلارنىڭ ياشىشىغا يول قويۇش ئالىيلىرىغا ھېچ پايدا يەتكۈزمەيدۇ.

9 Əgǝr padixaⱨimƣa layiⱪ kɵrünsǝ, ularni yoⱪitix toƣruluⱪ yarliⱪ pütüp qüxürgǝyla; mana mǝn ɵz yenimdin on ming talant kümüxni aliylirining hǝzinilirigǝ selix üqün padixaⱨliⱪning ixlirini baxⱪuridiƣan hadimlarning ⱪoliƣa tapxurimǝn, dedi.

ئەگەر پادىشاھىمغا لايىق كۆرۈنسە، ئۇلارنى يوقىتىش توغرۇلۇق يارلىق پۈتۈپ چۈشۈرگەيلا؛ مانا مەن ئۆز يېنىمدىن ئون مىڭ تالانت كۈمۈشنى ئالىيلىرىنىڭ خەزىنىلىرىگە سېلىش ئۈچۈن پادىشاھلىقنىڭ ئىشلىرىنى باشقۇرىدىغان خادىملارنىڭ قولىغا تاپشۇرىمەن، دېدى.

10 Xuning bilǝn padixaⱨ ɵzining barmiⱪidin üzükni siyrip qiⱪirip, Yǝⱨudiylarning rǝⱪibi, Agagiy Ⱨammidataning oƣli Ⱨamanƣa berip:

شۇنىڭ بىلەن پادىشاھ ئۆزىنىڭ بارمىقىدىن ئۈزۈكنى سىيرىپ چىقىرىپ، يەھۇدىيلارنىڭ رەقىبى، ئاگاگىي ھاممىداتانىڭ ئوغلى ھامانغا بېرىپ:

11 — Xu kümüxlǝrni ɵzünggǝ in’am ⱪildim, u hǝlⱪnimu sanga tapxurdum, ularni ⱪandaⱪ ⱪilixni halisang, xundaⱪ ⱪil! — dedi.

ــ شۇ كۈمۈشلەرنى ئۆزۈڭگە ئىنئام قىلدىم، ئۇ خەلقنىمۇ ساڭا تاپشۇردۇم، ئۇلارنى قانداق قىلىشنى خالىساڭ، شۇنداق قىل! ــ دېدى.

12 Andin birinqi ayning on üqinqi küni padixaⱨning mirziliri qaⱪirilip, yarliⱪ Ⱨamanning barliⱪ tapiliƣini boyiqǝ pütüldi; u ⱨǝrⱪaysi ɵlkilǝrgǝ ɵz yeziⱪida, ⱨǝrⱪaysi ǝl-millǝtkǝ ɵz tilida yazdurulup, ⱨǝrbir ɵlkilǝrning waliyliriƣa, ⱨǝrbir ǝl-millǝtning ǝmirlirigǝ ǝwǝtildi; yarliⱪ padixaⱨ Aⱨaxweroxning namida pütülgǝn bolup, uning üzük mɵⱨüri bilǝn peqǝtlǝndi.

ئاندىن بىرىنچى ئاينىڭ ئون ئۈچىنچى كۈنى پادىشاھنىڭ مىرزىلىرى چاقىرىلىپ، يارلىق ھاماننىڭ بارلىق تاپىلىغىنى بويىچە پۈتۈلدى؛ ئۇ ھەرقايسى ئۆلكىلەرگە ئۆز يېزىقىدا، ھەرقايسى ئەل-مىللەتكە ئۆز تىلىدا يازدۇرۇلۇپ، ھەربىر ئۆلكىلەرنىڭ ۋالىيلىرىغا، ھەربىر ئەل-مىللەتنىڭ ئەمىرلىرىگە ئەۋەتىلدى؛ يارلىق پادىشاھ ئاھاشۋېروشنىڭ نامىدا پۈتۈلگەن بولۇپ، ئۇنىڭ ئۈزۈك مۆھۈرى بىلەن پېچەتلەندى.

13 Yarliⱪ mǝktupliri qaparmǝnlǝrning ⱪoli bilǝn padixaⱨliⱪning ⱨǝrⱪaysi ɵlkilirigǝ yǝtküzüldi; uningda bir kün iqidǝ — On ikkinqi ayning, yǝni Adar eyining on üqinqi küni ⱪeri-yax, balilar wǝ ayallar demǝy, barliⱪ Yǝⱨudiylarni ⱪoymay ⱪirip, ɵltürüp, nǝsli ⱪurutuwetilsun, ularning mal-mülki olja ⱪilinsun, deyilgǝnidi.

يارلىق مەكتۇپلىرى چاپارمەنلەرنىڭ قولى بىلەن پادىشاھلىقنىڭ ھەرقايسى ئۆلكىلىرىگە يەتكۈزۈلدى؛ ئۇنىڭدا بىر كۈن ئىچىدە ــ ئون ئىككىنچى ئاينىڭ، يەنى ئادار ئېيىنىڭ ئون ئۈچىنچى كۈنى قېرى-ياش، بالىلار ۋە ئاياللار دېمەي، بارلىق يەھۇدىيلارنى قويماي قىرىپ، ئۆلتۈرۈپ، نەسلى قۇرۇتۇۋېتىلسۇن، ئۇلارنىڭ مال-مۈلكى ئولجا قىلىنسۇن، دېيىلگەنىدى.

14 Xu yarliⱪ ⱨǝrbir ɵlkidǝ jakarlinix üqün, xundaⱪla xu küni ⱨǝrbir hǝlⱪ xundaⱪ ⱪilixⱪa tǝyyar bolup turuxi üqün, mǝktupning kɵqürmǝ nushiliri ⱨǝrbir ǝl-millǝtkǝ elan ⱪilinmaⱪqi boldi.

شۇ يارلىق ھەربىر ئۆلكىدە جاكارلىنىش ئۈچۈن، شۇنداقلا شۇ كۈنى ھەربىر خەلق شۇنداق قىلىشقا تەييار بولۇپ تۇرۇشى ئۈچۈن، مەكتۇپنىڭ كۆچۈرمە نۇسخىلىرى ھەربىر ئەل-مىللەتكە ئېلان قىلىنماقچى بولدى.

15 Qaparmǝnlǝr padixaⱨning ǝmri boyiqǝ dǝrⱨal yolƣa qiⱪti; yarliⱪ Xuxan ⱪǝl’ǝsining ɵzidimu elan ⱪilindi. Bu qaƣda padixaⱨ Ⱨaman bilǝn xarab iqixkǝ olturƣanidi. Lekin Xuxan xǝⱨiridikilǝr dǝkkǝ-dükkigǝ qɵmüp ketixti.

چاپارمەنلەر پادىشاھنىڭ ئەمرى بويىچە دەرھال يولغا چىقتى؛ يارلىق شۇشان قەلئەسىنىڭ ئۆزىدىمۇ ئېلان قىلىندى. بۇ چاغدا پادىشاھ ھامان بىلەن شاراب ئىچىشكە ئولتۇرغانىدى. لېكىن شۇشان شەھىرىدىكىلەر دەككە-دۈككىگە چۆمۈپ كېتىشتى.