< Pend-nesihetler 1 >
1 Israil padishahi Dawutning oghli Sulaymanning pend-nesihetliri: —
Proverbios de Salomón, hijo de David, rey de Israel:
2 Bu pend-nesihetler sanga eqil-paraset, edep-exlaqni ögitip, séni ibretlik sözlerni chüshinidighan qilidu;
para aprender sabiduría e instrucción, para entender las palabras sensatas;
3 sanga danaliq, heqqaniyliq, pem-paraset we durusluqning yolyoruq-terbiyisini qobul qilduridu.
para instruirse en la sabiduría, en la justicia, equidad y rectitud;
4 Bu [pend-nesihetler] nadanlarni zérek qilip, yashlarni bilimlik we sezgür qilidu;
para enseñar discernimiento a los sencillos, y a los jóvenes conocimientos y discreción.
5 bulargha qulaq sélishi bilen danalar bilimini ashuridu, yorutulghan kishiler téximu dana meslihetke érishidu,
Escuche el sabio y acrecerá en saber. El hombre inteligente adquirirá maestría
6 shundaqla pend-nesihetler hem temsillerning menisini, danishmenlerning hékmetliri hem tilsim sözlirini chüshinidighan qilinidu.
en entender las parábolas y su sentido misterioso, las sentencias de los sabios y sus enigmas.
7 Perwerdigardin qorqush bilimning bashlinishidur; Exmeqler danaliqni we terbiyini közge ilmaydu.
El temor de Yahvé es el principio de la sabiduría; solo los insensatos desprecian la sabiduría y la doctrina.
8 I oghlum, atangning terbiyisige qulaq sal, anangning söz-nesihetidin ayrilma;
Escucha, hijo mío, la instrucción de tu padre; y no deseches las enseñanzas de tu madre.
9 chünki ular séning béshinggha taqalghan gül chembirek, boynunggha ésilghan marjan bolidu.
Serán una corona de gracia para tu cabeza, un collar para tu cuello.
10 I oghlum, yamanlar séni azdursa, ulargha egeshmigin.
Hijo mío, si los malvados quieren seducirte, no les des oído;
11 Eger ular: — Yür, tuzaq qurup adem öltüreyli; Yoshuruniwélip, birer bigunah kelgende urayli!
si te dicen: “Ven con nosotros; pongamos asechanzas a la vida ajena, tendamos por mero antojo celadas al inocente;
12 Tehtisaradek ularni yutuwéteyli, Saq bolsimu, hanggha chüshkenlerdek ularni yiqitayli; (Sheol )
traguémoslos vivos, como el sepulcro, enteros, como los que descienden a la fosa; (Sheol )
13 Ulardin xilmuxil qimmetlik mal-dunyagha ige bolup, Öylirimizni olja bilen toldurimiz.
y hallaremos preciosas riquezas, henchiremos de despojos nuestras casas.
14 Biz bilen shérik bol, Hemyanimiz bir bolsun, dése, —
Echa tu suerte con nosotros; sea una sola la bolsa de todos nosotros.”
15 I oghlum, ulargha yoldash bolma, Özüngni ularning izidin néri qil!
Hijo mío, no sigas sus caminos; aparta tu pie de sus senderos;
16 Chünki ularning putliri rezillikke yügüridu, Qolini qan qilish üchün aldiraydu.
porque sus pies corren al mal, van presurosos a derramar sangre.
17 Herqandaq uchar qanat tuyup qalghanda tuzaq qoyush bikar awarichiliktur;
En vano se tiende la red ante los ojos de los pájaros;
18 Lékin bular del öz qénini töküsh üchün saqlaydu; Öz janlirigha zamin bolushni kütidu.
mas ellos arman asechanzas a su propia sangre, traman maquinaciones contra su propia vida.
19 Nepsi yoghinap ketken herbir ademning yollirining aqiwiti mana shundaq; [Haram mal-dunya] öz igilirining jénini alidu.
Tal es la senda de los codiciosos de ganancia, quita la vida a los propios dueños.
20 [Büyük] danaliq kochida ochuq-ashkara xitab qilmaqta, Chong meydanlarda sadasini anglatmaqta.
La sabiduría clama en las calles, en las plazas levanta su voz;
21 Kocha doqmushlirida ademlerni chaqirmaqta, Sheher derwazilirida sözlirini jakarlimaqta: —
llama donde hay más concurso de gente, en las puertas de la ciudad expone su doctrina:
22 I saddilar, qachan’ghiche mushundaq nadanliqqa bérilisiler? Mesxire qilghuchilar qachan’ghiche mesxiriliktin huzur alsun? Exmeqler qachan’ghiche bilimdin nepretlensun?!
¿Hasta cuándo, oh necios, amaréis la necedad? ¿Hasta cuándo los burladores se deleitarán en burlas, y odiarán los fatuos la sabiduría?
23 Tenbihlirimge qulaq sélip mangghan yolunglardin yan’ghan bolsanglar idi! Rohimni silerge töküp bérettim, Sözlirimni silerge bildürgen bolattim.
Volveos para (oír) mi instrucción, y derramaré sobre vosotros mi espíritu, quiero enseñaros mis palabras.
24 Lékin chaqirsam, anglimidinglar; Qolumni uzartsam, héchqaysinglar qarimidinglar.
Os convidé y no respondisteis, tendí mis manos, y nadie prestó atención;
25 Nesihetlirimning hemmisige perwa qilmidinglar, Tenbihimni anglashni qilche xalimidinglar.
rechazasteis todos mis consejos, y ningún caso hicisteis de mis amonestaciones.
26 Shunga, béshinglargha balayi’qaza kelgende külimen, Wehime silerge yétishi bilen mesxire qilimen.
Por eso también yo me reiré de vuestra calamidad, y me burlaré cuando os sobrevenga el espanto,
27 Halaket élip kelgen wehime üstünglerge chüshkende, Weyranchiliq silerge quyuntazdek kelgende, Siler éghir qayghugha we azabqa muptila bolghininglarda —
cuando os sobrevenga cual huracán el terror, cuando caiga sobre vosotros, como torbellino, la calamidad, y os acometan la angustia y la tribulación.
28 U chaghda mushu kishiler mendin ötünüp chaqiridu, Men perwa qilmaymen, Méni telmürüp izdisimu, tapalmaydu.
Entonces me llamarán, y no les responderé; madrugarán a buscarme, y no me hallarán,
29 Ular bilimge nepretlen’ginidin, Perwerdigardin eyminishni tallimighinidin,
por cuanto aborrecieron la instrucción y abandonaron el temor de Dios,
30 Méning nesihitimni qilche qobul qilghusi yoqluqidin, Tenbihimgimu perwa qilmighininglardin,
no amando mi consejo, y desdeñando mis exhortaciones.
31 Ular öz béshini yeydu, Öz qestliridin toluq azab tartidu;
Comerán los frutos de su conducta, y se saciarán de sus propios consejos.
32 Chünki saddilarning yoldin chiqishi öz jénigha zamin bolidu; Exmeqler rahetlik turmushidin özlirini halak qilidu.
Porque la indocilidad lleva a los necios a la muerte, y la prosperidad de los insensatos es causa de su ruina.
33 Lékin manga qulaq salghanlar aman-ésen yashaydu, Balayi’qazalardin, ghem-endishlerdin xaliy bolup, xatirjem turidu.
Mas el que me escucha, habitará seguro, y vivirá tranquilo sin temer el mal.