Daniyal 11
1 Men Médialiq Darius padishah bolghan birinchi yilidila, uni mustehkemlesh hem kücheytish üchün ornumdin qozghalghanidim.
Kwathi ngomnyaka wokuqala kaDariyu umuMede, ngazimisela ukuba ngime laye ngimsekele njalo ngimvikele.)”
2 Emdi men sanga heqiqetni éytip bérey: — Buningdin kéyin Parsqa yene üch padishah hökümranliqqa chiqidu; kéyin tötinchi padishah chiqip, bashqa padishahlardinmu köptin köp mal-dunyani toplaydu; u mal-dunyaliridin qudret tépip, hemme yurtlarni Grétsiyege jeng qilishqa qozghaydu.
“Manje-ke ngikutshela iqiniso: Kuzavela amanye amakhosi amathathu ePhezhiya, kulandele eyesine, ezanotha kakhulu okudlula amanye. Izakuthi ingazuza amandla ngenxa yenotho yayo izakhuthaza bonke abanye ukuxabana lombuso waseGrisi.
3 Uningdin kéyin küchlük bir padishah meydan’gha chiqidu. U zor padishahliqni idare qilip, némini xalisa shuni qilidu.
Besekuvela inkosi enkulu ezabusa ngamandla amakhulu, yenze njengokuthanda kwayo.
4 Lékin u hoquq yürgüzüwatqinida, padishahliqi parchilinip asmanning töt shamal teripige bölünüp kétidu. Uning textige ewladliri warisliq qilalmaydu, kéyinki padishahliq u höküm sürgen waqtidikidek küchlük bolmaydu; chünki uning padishahliqi aghdurulup, bashqilargha tewe bolup kétidu.
Isivelile, umbuso wayo uzachitheka uhlakazekele kuyo yonke yomine imimoya yezulu. Kawuzukuya ezizukulwaneni zayo, njalo kawusayikuba lamandla owawulawo ngoba umbuso wakhe uzaqutshunwa uphiwe abanye.
5 Uningdiki serdarlarning ichidin biri «jenubiy padishah» bolup küchiyidu; lékin yene bir serdar uningdinmu küchlük bolidu we özining téximu chong padishahliqini soraydu.
Inkosi yaseNingizimu izakuba lamandla, kodwa omunye wabalawuli bayo bebutho uzakuba lamandla kulayo abesebusa kowakhe umbuso elamandla amakhulu.
6 Birnechche yil ötkendin kéyin, [jenubiy padishah shimaliy padishah] bilen ittipaq tüzidu; jenubiy padishahning qizi shu ittipaqni mustehkemlesh üchün shimaliy padishahning yénigha baridu. Lékin kéyin bu qiz érishken hoquqidin mehrum qilinidu; shimaliy padishah özimu hoquqini qolida tutalmay, mezmut turalmaydu. Bu qiz we uni élip kelgenler, uning balisi hem shu waqitlarda uni qollighuchilarning hemmisige satqunluq qilinidu.
Ngemva kweminyaka ethile, bazasekelana njengabangane. Indodakazi yenkosi yaseNingizimu izakuya enkosini yaseNyakatho iyekwenza ubudlelwano, kodwa amandla ayo indodakazi kawayikuma, lenkosi leyo kanye lamandla ayo kakuba khona okwesikhathi eside. Ngalezonsuku indodakazi izadelwa, yona kanye lomndlunkulu wayo, loyise kanye lalowo owayeyisekela.
7 Halbuki, uning [ata jemet] tughqinidin biri qoshunning hoquqini qoligha élip [padishah bolup], shimaliy padishahning qorghinigha bésip kirip, ulargha qarshi hujum qilip chong ghelibe qilidu.
Kuzavela omunye owosendo lwayo ozathatha isikhundla sayo. Uzahlasela amabutho empi enkosi yaseNyakatho angene enqabeni yayo; uzakulwa lawo awehlule.
8 U ularning ilah-butliri, quyma mebudliri we butxaniliridiki altun-kümüshtin yasalghan jam-qachilarni Misirgha élip kétidu. U birnechche yil shimaliy padishahtin özini néri qilidu.
Uzathumba njalo onkulunkulu babo, lezithombe zabo zensimbi kanye lezitsha zabo eziligugu ezesiliva legolide azithwalele eGibhithe. Okweminyaka ethile uzake akhohlwe ngenkosi yaseNyakatho.
9 Shimaliy padishah jenubiy padishahning zéminigha bésip kiridu, lékin axiri öz yurtigha chékinidu.
Kuzakuthi inkosi yaseNyakatho ihlasele umbuso wenkosi yaseNingizimu kodwa iphinde ihlehlele muva elizweni layo.
10 Shimaliy padishahning shahzadiliri qozghilip, zor qoshun teshkilleydu. Shahzadilerdin biri kelkündek kélip jenubqa bésip kiridu. Kéyin u yene jeng qilip, düshmen qorghinighichimu bésip kiridu.
Amadodana ayo azalungisela impi aphake iviyo elikhulu lamabutho azathululeka njengesikhukhula sikazamcolo impi ize iyengena enqabeni yayo eyaseNingizimu.
11 Jenubiy padishah qattiq ghezepte qoshun tartip jengge atlinip, shimaliy padishahqa hujum qilidu. Shimaliy padishah zor bir qoshunni jengge salidu, lékin uning shu zor qoshuni meghlup bolup esirge élinidu.
Lapho-ke inkosi yaseNingizimu izaphuma ngokuthukuthela iyekulwa lenkosi yaseNyakatho, yona ezaphaka iviyo elikhulu lempi, kodwa izakwehlulwa.
12 Shu zor qoshunning esirge élinishi bilen jenubiy padishah intayin meghrurlinidu. U tümenligen ademlerni yoqitidu, biraq uning ghelibisi uzun dawamlashmaydu.
Kuzakuthi nxa amabutho esethunjiwe, inkosi yaseNingizimu izazikhukhumeza, ibisibulala izinkulungwane ezinengi, kodwa kayiyikuhlala inqoba.
13 Chünki shimaliy padishah yurtigha qaytip, burunqidinmu köp we küchlük qoshun teshkilleydu. Békitilgen yillar toshqandin kéyin u zor qudretlik qoshunni köp teminatlar bilen qoshup bashlap kélidu.
Ngoba inkosi yaseNyakatho izabutha elinye ibutho elikhulu kulelakuqala; kuthi ngemva kweminyaka embalwa izahlasela ngebutho elikhulukazi lihlome liphelele.
14 U chaghda nurghun kishiler jenubiy padishahqa qarshi turup uninggha qarshi qozghilang kötüridu. [I Daniyal —] séning xelqing ichidiki zorawanlar mushu ghayibane alamettiki bésharetni emelge ashurmaqchi bolup, yoghanchiliq qilidu, lékin ular meghlup bolidu.
Kulezozikhathi banengi abazavukela inkosi yaseNingizimu. Izidlwangudlwangu phakathi kwabantu bakini zizahlamuka ukuze kugcwaliseke umbono, kodwa kaziyikuphumelela.
15 Shimaliy padishah potey sélip mustehkem sheherni muhasire hujumi qilip bésiwalidu. Jenubdiki küchler, hetta eng xil qoshunlarmu berdashliq bérelmeydu, ularning qarshiliq qilghudek küchi qalmaydu.
Inkosi yaseNyakatho izafika yakhe amadundulu okuvimbezela, ithumbe idolobho elivikelwe ngenqaba. Amabutho aseNingizimu azakwehluleka ukuzivikela; kanye lamaqhawe awo odumo kazukuba lamandla okuma.
16 Shimaldiki tajawuzchi bolsa özi xalighanche ish qilidu, uninggha héchkim qarshiliq qilalmaydu. U «güzel zémin»ni ishghal qilidu; uning qolida uni weyran qilghuchi küch bolidu.
Umhlaseli uzazenzela intando yakhe, kakho loyedwa ozakuba lamandla okumelana laye. Izazibeka iqine eLizweni Elihle ibe lamandla okulichithiza.
17 [Shimaliy padishah] bel baghlap padishahliqidiki barliq küchlerni seperwer qilip [Misirgha] yol alidu; u [Misir] bilen ehde tüzidu, özi ehdide turghandek qilidu. Biraq [Misirning] hakimiyitini aghdrurush üchün u ayallirining bir qizini [Misir] padishahigha béridu. Lékin [qizi] atisi terepte turmaydu, uni qollimaydu.
Izazimisela ukuza ngenkani yombuso wayo wonke yenze isivumelwano sokuvikelana lenkosi yaseNingizimu. Izamendisela indodakazi yayo ukuze iwuchithe umbuso, kodwa amacebo ayo lawo kawayikuphumelela, kawayikuyisiza.
18 Kéyin u déngiz boyidiki yurtlargha hujum qilip, nurghun ademlerni esirge alidu. Lékin yat bir serdar uning kishilerni xar qilishlirini chekleydu we eksiche, uning bu xarlashlirini özige yanduridu.
Abeseguqukela ngasemazweni asemakhunjini olwandle awathumbe amanengi akhona, kodwa umlawuli wempi omunye uzamquma umsila amnqobe.
19 U öz yurtidiki qorghanlargha chékinip kélidu. Lékin axirida u putlinip yoqilip kétidu.
Ngemva kwalokhu izabuyela ezinqabeni zelizwe layo kodwa izakhubeka iwe, ingaphindi ibonakale futhi.
20 Kéyin uning ornigha yene bir padishah textke olturidu; u padishahliqning eng shan-shereplik jayigha bir zalim alwangbégini ewetidu. Lékin u uzun ötmeyla, malimanchiliqmu bolmay, jengmu bolmay öltürülidu».
Ozathatha ubukhosi ngemva kwayo uzathuma umthelisi ukuze buqhubeke ubukhazikhazi basesikhosini. Kodwa kungeminyaka mingaki izaqethulwa, kungasikho ngodlakela kumbe empini.
21 — «Shuningdin kéyin pes bir adem uning ornigha chiqip shimaliy padishahliqni alidu; emma padishahliqning hörmet-shöhriti uninggha héch tewe bolmaydu, dep qarilidu; lékin u xelqning asayishliq peytidin paydilinip, yalaqchiliq wasitiliri bilen hakimiyetni tartiwalidu.
Izalandelwa ngumuntu odelelekileyo ongelakho ukuhlonipheka kobukhosi. Uzawuhlasela umbuso ngesikhathi abantu bawo besithi sebezinzile, awuthumbe ngokuxabanisa abanye.
22 Zéminigha kelkündek bésip kirgen küchlerni u hem kelkündek hujum qilip yoqitidu, shuningdek u hettaki «[Xudaning] ehdiside békitilgen emir»nimu yoqitidu.
Kuzakuthi impi eyesabekayo ikhukhulwe phambi kwakhe; yona lenkosi yesivumelwano kuzabhujiswa.
23 Shertname tüzüsh arqiliq u bashqa yurtlarni aldaydu; ademliri kichik bir qoshun bolsimu, lékin uning küchi awup-awup, qudret tapidu.
Ngemva kokwenza isivumelwano layo uzakwenza inkohliso abesezuza ubukhosi encediswa lihlekana labantu.
24 U xalayiqning asayishliq peytidin paydilinip, eng bay ölkilerge tajawuz qilip kirip, atiliri yaki atilirining atiliri zadi qilip baqmighan ishlarni qilidu, yeni u oljini, ghenimetlerni we nurghun bayliqlarni qol astidikilirige üleshtürüp béridu; melum bir mezgilgiche qorghanlarghimu hujum qilish qestide bolidu.
Kuzakuthi lezozigodi ezilenotho enengi sezisithi zizinzile uzazihlasela aphumelele okungazange kwenziwe nguyise loba ngokhokho bakhe. Uzakwaba impango lenotho kubalandeli bakhe. Uzakwakha amacebo okubhidliza izinqaba kodwa okwesikhatshana nje.
25 U öz küchini ishqa sélip chong gheyret bilen qozghilip, zor qoshunni bashlap, jenubiy padishahqa hujum qilidu. Jenubiy padishahmu nahayiti zor qudretlik bir qoshun bilen jengge atlinidu. Lékin jenubiy padishah xainlarning yoshurun suyiqestige uchrap, muweppeqiyet qazinalmaydu.
Uzaphaka impi enkulu ukuze avuselele amandla akhe aqunge isibindi sokusukela inkosi yaseNingizimu. Inkosi yaseNingizimu izadumelana laye ngempi enkulu elamandla, kodwa kayizukuma ngenxa yamacebo azakwenziwa awokuyiqethula.
26 Chünki uning nazu-németlirini yégenler uni yiqitidu. Uning qoshuni hemme yerge tarqilidu; nurghunliri öltürülidu.
Labo abadla esiphaleni senkosi bazazama ukuyibulala; impi yakhe izakhukhulwa, kufe abanengi empini.
27 Kéyin, bu ikki padishah bir-birini qestliship, yaman niyet bilen bir dastixanda tamaq yéyiship, bir-birige yalghan gep qilishidu; lékin bu ishlar héchkimge payda yetküzmeydu, chünki bu ishlarning axiri peqet belgilen’gen waqittila bolidu.
Amakhosi la amabili alenhliziyo ezigaya izibozi azahlala tafula linye aqambelane amanga, kodwa kungancedi lutho ngoba isiphetho sizajinge sifike ngesikhathi esimisiweyo.
28 [Shimaliy padishah] nurghun mal-mülüklerni élip öz yurtigha qaytidu. U könglide Xudaning xelqi bilen tüzgen muqeddes ehdige qarshi turidu; shuning bilen u ehdige qarshi heriketlerni qilip, andin öz yurtigha qaytidu.
Inkosi yaseNyakatho izabuyela elizweni layo ikhithika ngenotho, kodwa inhliziyo yayo izabe ilokozela isivumelwano esingcwele. Kukhona ezakwenza ngaso andubana ibuyele elizweni layo.
29 Belgilen’gen waqitta shimaliy padishah yenila jenubqa tajawuz qilidu; lékin bu qétimqi ehwal ilgirikige we yene kélip eng axirqi qétimqisidiki bilenmu oxshimaydu.
Ngesikhathi esimisiweyo izahlasela eNingizimu njalo, kodwa ngalesosikhathi impumela yakhona kayizukufana leyakuqala.
30 Chünki Kittim arilidin chiqqan kémiler hujum qilip kélidu. Shunga u derd-elem bilen chékinidu we [Xudaning] Öz xelqi bilen tüzgen muqeddes ehdisige qarap intayin ghezeplinidu, uninggha qarshi xalighinini qilidu; shundaqla chékinip yan’ghanda muqeddes ehdige asiyliq qilghuchilarni etiwarlaydu.
Imikhumbi evela emakhunjini olwandle lwasentshonalanga izamelana layo ihle iphele amandla. Izabuyela emuva iyebhodlisela ulaka lwayo phezu kwesivumelwano esingcwele. Izaphinda isekele labo abadela isivumelwano esingcwele.
31 Uning teripide turghan birnechche küchler qorghan bolghan muqeddes ibadetxanini bulghaydu, «kündilik qurbanliq»ni emeldin qalduridu we «weyran qilghuchi yirginchlik nomussizliq»ni uning ornigha qoyidu.
Amabutho ayo ahlomileyo azasuka angcolise inqaba yethempeli, acinise umhlatshelo wansuku zonke. Yikho-ke abesemisa lawomanyala azaletha incithakalo.
32 U muqeddes ehdige xainliq qilghuchilarni xushamet-hiyligerlik bilen chirikleshtüridu; lékin öz Xudasini dost tutquchi xelq bolsa qeyserlik bilen heriket qilidu.
Ngobuqili bayo izabaxhwalisa labo asebesephulile isivumelwano, kodwa labobantu abamaziyo uNkulunkulu wabo bazajamelana layo yehluleke.
33 Xelq ichidiki aqillar nurghun qérindashlirigha telim yetküzidu; lékin birnechche künler ularning beziliri qilichta yiqilidu, otta köydürülüp öltürülidu, zindan’gha chüshidu yaki bulang-talanggha uchraydu.
Labo abahlakaniphileyo bazafundisa abanengi, lokuba nje okwesikhathi esithile bezakuwa ngenkemba, kumbe batshiswe, kumbe bathunjwe loba baphangwe.
34 Yiqilghan waqitlirida, Xudaning xelqi azghine yardemge ige bolidu. Emma nurghun kishler ularning qatirigha xushamet-hiyligerlik bilen soqunup kiridu.
Ekumeni kwabo bazazuza uncedo oluncinyane, kuthi abanengi abangazimiselanga bazihlanganise lezitha.
35 Bezi aqillar yiqilidu. Lékin ularning yiqilishi özlirining sinilishi, tawlinish-tazilinishi, qiyamet künigiche paklinishi üchündur. Chünki axiret Xuda belgiligen waqittila kélidu.
Abanye babahlakaniphileyo bazakhubeka, ukuze bacoliswe, bahlanjululwe njalo benziwe bahlanzeke kuze kufike isikhathi sokucina, ngoba sijinge sizafika ngesikhathi leso esimisiweyo.”
36 Shimaliy padishah öz meyliche qiliwéridu; u tekebburliship, özini herqandaq ilahlardinmu ulughlap üstün qoyup, hetta hemme Ilahlarning Ilahi Bolghuchigha ajayib kupurluq söz qilidu; taki Xudaning ghezipi toluq tökülgen künigiche u dawamliq zor ronaq tapidu. Chünki Xudaning békitkini emelge ashmay qalmaydu.
“Inkosi izakwenza njengokuthanda kwayo. Izaziphakamisa njalo izikhukhumeze ngaphezu kwabonkulunkulu bonke ikhihlize izibozi ngoNkulunkulu wabonkulunkulu. Izaphumelela kuze kugcwaliseke isikhathi sentukuthelo, ngoba lokho okumisiweyo kusamele kwenzeke.
37 Bu padishah ata-bowiliri choqun’ghan ilahlarghimu pisent qilmaydu, ayallarghimu héchqandaq hewes qilmaydu. Emeliyette u herqandaq ilahni hörmetlimeydu, chünki u özini herqandaq ilahtin ulugh dep qaraydu.
Kayizukubananza onkulunkulu baboyise, kumbe lowo olangathwa ngabesifazane, njalo kayiyikunanza lawuphi unkulunkulu, kodwa izaziphakamisa ngaphezulu kwabo bonke.
38 Bularning ornida u «küchler ilahi»ni hörmetleydu; uning ata-bowilirimu ezeldin choqunmighan bu ilahni bolsa u altun, kümüsh, yaqut we bashqa qimmetlik sowghatlarni teqdim qilip hörmetleydu.
Esikhundleni sabo izakhonza unkulunkulu wezinqaba, unkulunkulu owayengaziwa ngoyise izamkhonza ngegolide langesiliva langamatshe aligugu lezipho ezidulayo.
39 U eng mustehkem qorghanlarni shundaq bir gheyriy ilahqa tayinip igileydu. Kimki uning hökümranliqigha béqinsa, u shulargha shereplik mensep béridu, ularni köpchilikni bashquridighan qilidu we in’am süpitide yer-zéminni teqsim qilip béridu.
Izahlasela izinqaba eziqine okudlulayo incediswa ngunkulunkulu wezizweni njalo ibahloniphe kakhulu labo abayivumayo. Izababeka ukuba ngababusi babantu abanengi njalo umhlaba izawaba ngokuphiwa intengo.
40 Axir zaman kelgende, jenubiy padishah esker chiqirip uninggha hujum qilidu. Shimaliy padishah jeng harwiliri, atliq eskerler we nurghun kémiler bilen quyundek uninggha qayturma zerbe béridu. U barliq yurtlargha tajawuz qilip, kelkündek téship keng yer-zéminlarni basidu.
Ngesikhathi sokucina inkosi yaseNingizimu izadumelana layo empini, lenkosi yaseNyakatho izatheleka layo ngezinqola zempi, lebutho, lamabhiza kanye langemikhumbi eminengi. Izahlasela amazwe amanengi iwakhukhule njengozamcolo.
41 U hetta «güzel zémin»gha bésip kiridu; nurghun eller azdurulup yiqitilidu. Lékin bular, yeni Édomlar, Moablar we Ammonlarning chongliri uning qolidin qutulup qalidu.
Izahlasela njalo iLizwe Elihle. Azakuwa amazwe amanengi, kodwa i-Edomi leMowabi labakhokheli bako-Amoni bazaphepha esandleni sayo.
42 Shimaliy padishah barliq döletlerge qolini sozidu, Misir zéminimu qéchip qutulalmaydu.
Izaqhelisa amandla ayo phezu kwamazwe amanengi; iGibhithe kayiyikuphunyuka.
43 U Misirning altun-kümüsh bayliqliri we bashqa qimmet bahaliq buyumlirini talan-taraj qilidu. Liwiyelikler we Éfiopiyilikler uninggha boysunup egishidu.
Izahluthuna inotho legolide lesiliva layo yonke inotho yaseGibhithe, amaLibhiya lamaKhushi ayikhonze.
44 Kéyin sherq we shimaldin kelgen shepiler uni alaqzade qilidu. U téximu derghezep bolup nurghun kishini qirghinchiliq qilip öltürimen dep jeng qozghaydu
Kodwa imibiko evela empumalanga lasenyakatho izayethusa ibisiphuma ngolaka olukhulu ukuyabulala lokutshabalalisa abanengi.
45 We déngizlarning otturisida, körkem muqeddes tagh teripige orda chédirlirini tikidu. Lékin uning ejili shu yerde toshidu we héchkim uni qutquzmaydu».
Izamisa amathente ayo obukhosi phakathi kolwandle lentaba engcwele enhle. Kodwa kuzafika okwayo ukuphela, engasekho ongayisiza.”
