Пәнд-несиһәтләр 1
1 Исраил падишаси Давутниң оғли Сулайманниң пәнд-несиһәтлири: —
The wise sayings of Solomon, the son of David, king of Israel.
2 Бу пәнд-несиһәтләр саңа әқил-парасәт, әдәп-әхлақни үгитип, сени ибрәтлик сөзләрни чүшинидиған қилиду;
To have knowledge of wise teaching; to be clear about the words of reason:
3 саңа даналиқ, һәққанийлиқ, пәм-парасәт вә дуруслуқниң йолйоруқ-тәрбийисини қобул қилдуриду.
To be trained in the ways of wisdom, in righteousness and judging truly and straight behaviour:
4 Бу [пәнд-несиһәтләр] наданларни зерәк қилип, яшларни билимлик вә сәзгүр қилиду;
To make the simple-minded sharp, and to give the young man knowledge, and serious purpose:
5 буларға қулақ селиши билән даналар билимини ашуриду, йорутулған кишиләр техиму дана мәслиһәткә еришиду,
(The wise man, hearing, will get greater learning, and the acts of the man of good sense will be wisely guided: )
6 шундақла пәнд-несиһәтләр һәм тәмсилләрниң мәнасини, данишмәнләрниң һекмәтлири һәм тилсим сөзлирини чүшинидиған қилиниду.
To get the sense of wise sayings and secrets, and of the words of the wise and their dark sayings.
7 Пәрвәрдигардин қорқуш билимниң башлинишидур; Ахмақлар даналиқни вә тәрбийини көзгә илмайду.
The fear of the Lord is the start of knowledge: but the foolish have no use for wisdom and teaching.
8 И оғлум, атаңниң тәрбийисигә қулақ сал, анаңниң сөз-несиһәтидин айрилма;
My son, give ear to the training of your father, and do not give up the teaching of your mother:
9 чүнки улар сениң бешиңға тақалған гүл чәмбирәк, бойнуңға есилған марҗан болиду.
For they will be a crown of grace for your head, and chain-ornaments about your neck.
10 И оғлум, яманлар сени аздурса, уларға әгәшмигин.
My son, if sinners would take you out of the right way, do not go with them.
11 Әгәр улар: — Жүр, қапқан қуруп адәм өлтүрәйли; Йошурунивелип, бирәр бегуна кәлгәндә урайли!
If they say, Come with us; let us make designs against the good, waiting secretly for the upright, without cause;
Let us overcome them living, like the underworld, and in their strength, as those who go down to death; (Sheol h7585)
13 Улардин хилму-хил қиммәтлик мал-дунияға егә болуп, Өйлиримизни олҗа билән толдуримиз.
Goods of great price will be ours, our houses will be full of wealth;
14 Биз билән шерик бол, Һәмянимиз бир болсун, десә, —
Take your chance with us, and we will all have one money-bag:
15 И оғлум, уларға йолдаш болма, Өзүңни уларниң изидин нери қил!
My son, do not go with them; keep your feet from their ways:
16 Чүнки уларниң путлири рәзилликкә жүгүриду, Қолини қан қилиш үчүн алдирайду.
For their feet are running after evil, and they are quick to take a man's life.
17 Һәр қандақ учарқанат туюп қалғанда қапқан қоюш бекар аваричиликтур;
Truly, to no purpose is the net stretched out before the eyes of the bird:
18 Лекин булар дәл өз қенини төкүш үчүн сақлайду; Өз җанлириға замин болушни күтиду.
And they are secretly waiting for their blood and making ready destruction for themselves.
19 Нәпси йоғинап кәткән һәр бир адәмниң йоллириниң ақивити мана шундақ; [Һарам мал-дуния] өз егилириниң җенини алиду.
Such is the fate of everyone who goes in search of profit; it takes away the life of its owners.
20 [Бүйүк] даналиқ кочида очуқ-ашкарә хитап қилмақта, Чоң мәйданларда садасини аңлатмақта.
Wisdom is crying out in the street; her voice is loud in the open places;
21 Коча доқмушлирида адәмләрни чақирмақта, Шәһәр дәрвазилирида сөзлирини җакалимақта: —
Her words are sounding in the meeting-places, and in the doorways of the town:
22 И саддилар, қачанғичә мошундақ наданлиққа берилисиләр? Мәсқирә қилғучилар қачанғичә мәсқириликтин һозур алсун? Ахмақлар қачанғичә билимдин нәпрәтләнсун?!
How long, you simple ones, will foolish things be dear to you? and pride a delight to the haters of authority? how long will the foolish go on hating knowledge?
23 Тәнбиһлиримгә қулақ селип маңған йолуңлардин янған болсаңлар еди! Роһумни силәргә төкүп берәттим, Сөзлиримни силәргә билдүргән болаттим.
Be turned again by my sharp words: see, I will send the flow of my spirit on you, and make my words clear to you.
24 Лекин чақирсам, аңлимидиңлар; Қолумни узартсам, һеч қайсиңлар қаримидиңлар.
Because your ears were shut to my voice; no one gave attention to my out-stretched hand;
25 Несиһәтлиримниң һәммисигә пәрва қилмидиңлар, Тәнбиһимни аңлашни қилчә халимидиңлар.
You were not controlled by my guiding, and would have nothing to do with my sharp words:
26 Шуңа, бешиңларға балаю-қаза кәлгәндә күлимән, Вәһимә силәргә йетиши билән мәсқирә қилимән.
So in the day of your trouble I will be laughing; I will make sport of your fear;
27 Һалакәт елип кәлгән вәһимә үстүңләргә чүшкәндә, Вәйранчилиқ силәргә қуюнтаздәк кәлгәндә, Силәр еғир қайғуға вә азапқа муптила болғиниңларда —
When your fear comes on you like a storm, and your trouble like a rushing wind; when pain and sorrow come on you.
28 У чағда мошу кишиләр мәндин өтүнүп чақириду, Мән пәрва қилмаймән, Мени тәлмүрүп издисиму, тапалмайду.
Then I will give no answer to their cries; searching for me early, they will not see me:
29 Улар билимгә нәпрәтләнгинидин, Пәрвәрдигардин әйминишни таллимиғинидин,
For they were haters of knowledge, and did not give their hearts to the fear of the Lord:
30 Мениң нәсиһитимни қилчә қобул қилғуси йоқлуғидин, Тәнбиһимгиму пәрва қилмиғиниңлардин,
They had no desire for my teaching, and my words of protest were as nothing to them.
31 Улар өз бешини йәйду, Өз қәстлиридин толуқ азап тартиду;
So the fruit of their way will be their food, and with the designs of their hearts they will be made full.
32 Чүнки саддиларниң йолдин чиқиши өз җениға замин болиду; Ахмақлар раһәтлик турмушидин өзлирини һалак қилиду.
For the turning back of the simple from teaching will be the cause of their death, and the peace of the foolish will be their destruction.
33 Лекин маңа қулақ салғанлар аман-есән яшайду, Балаю-қазалардин, ғәм-әндишләрдин халий болуп, хатирҗәм туриду.
But whoever gives ear to me will take his rest safely, living in peace without fear of evil.
