Пәнд-несиһәтләр 6
1 И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
Fili mi, si spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam,
2 Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
illaqueatus es verbis oris tui, et captus propriis sermonibus.
3 У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
Fac ergo quod dico fili mi, et temetipsum libera: quia incidisti in manum proximi tui. Discurre, festina, suscita amicum tuum:
4 Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
ne dederis somnum oculis tuis, nec dormitent palpebræ tuæ.
Eruere quasi damula de manu, et quasi avis de manu aucupis.
6 И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
Vade ad formicam o piger, et considera vias eius, et disce sapientiam:
7 Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
quæ cum non habeat ducem, nec præceptorem, nec principem,
8 Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
parat in æstate cibum sibi, et congregat in messe quod comedat.
9 И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
Usquequo piger dormies? quando consurges e somno tuo?
10 Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
Paululum dormies, paululum dormitabis, paululum conseres manus ut dormias:
11 Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
et veniet tibi quasi viator, egestas, et pauperies quasi vir armatus. Si vero impiger fueris, veniet ut fons messis tua, et egestas longe fugiet a te.
12 Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
Homo apostata, vir inutilis, graditur ore perverso,
13 У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
annuit oculis, terit pede, digito loquitur,
14 Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
pravo corde machinatur malum, et omni tempore iurgia seminat.
15 Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
huic extemplo veniet perditio sua, et subito conteretur, nec habebit ultra medicinam.
16 Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
Sex sunt, quæ odit Dominus, et septimum detestatur anima eius:
17 Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
Oculos sublimes, linguam mendacem, manus effundentes innoxium sanguinem,
18 Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
cor machinans cogitationes pessimas, pedes veloces ad currendum in malum,
19 Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
proferentem mendacia testem fallacem, et eum, qui seminat inter fratres discordias.
20 И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
Conserva fili mi præcepta patris tui, et ne dimittas legem matris tuæ.
21 Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
Liga ea in corde tuo iugiter, et circumda gutturi tuo.
22 Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
Cum ambulaveris, gradiantur tecum: cum dormieris, custodiant te, et evigilans loquere cum eis.
23 Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
quia mandatum lucerna est, et lex lux, et via vitæ increpatio disciplinæ:
24 Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
ut custodiant te a muliere mala, et a blanda lingua extraneæ.
25 Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
Non concupiscat pulchritudinem eius cor tuum, nec capiaris nutibus illius:
26 Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
pretium enim scorti vix est unius panis: mulier autem viri pretiosam animam capit.
27 Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
Numquid potest homo abscondere ignem in sinu suo, ut vestimenta illius non ardeant?
28 Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
aut ambulare super prunas, ut non comburantur plantæ eius?
29 Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
sic qui ingreditur ad mulierem proximi sui, non erit mundus cum tetigerit eam.
30 Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
Non grandis est culpa, cum quis furatus fuerit: furatur enim ut esurientem impleat animam:
31 Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
deprehensus quoque reddet septuplum, et omnem substantiam domus suæ tradet.
32 Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
Qui autem adulter est, propter cordis inopiam perdet animam suam:
33 У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
turpitudinem et ignominiam congregat sibi, et opprobrium illius non delebitur.
34 Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
quia zelus et furor viri non parcet in die vindictæ,
35 Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
nec acquiescet cuiusquam precibus, nec suscipiet pro redemptione dona plurima.
