Пәнд-несиһәтләр 6
1 И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
My son, if thou have become surety for thy neighbour, —have struck for a stranger thy hands,
2 Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
Thou hast been snared by the sayings of thy mouth, —thou hast been caught by the sayings of thy mouth.
3 У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
Do this then, my son, and deliver thyself, When thou hast come into the hand of thy neighbour, Go, haste thee, and urge thy neighbour;
4 Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
Do not give sleep to thine eyes, or slumber to thine eyelashes;
Deliver thyself, as a gazelle out of the hand, and as a bird, out of the hand of the fowler.
6 И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
Go to the ant, thou sluggard, observe her ways, and be wise;
7 Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
Which, having no harvest, scribe, or ruler,
8 Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
Prepareth, in the summer, her food, hath collected, in the harvest, her sustenance.
9 И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
How long, O sluggard, wilt thou lie? how long ere thou rise from thy sleep?
10 Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest: —
11 Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
So shall come in, as a highwayman, thy poverty, and, thy want, as one armed with a shield.
12 Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
An abandoned man, a man of iniquity, [is he] who—goeth on in perversity of mouth;
13 У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
Winketh with his eyes, speaketh with his foot, pointeth with his fingers;
14 Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
[Hath] perverse things in his heart, deviseth mischief on every occasion, strifes, he sendeth forth.
15 Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
For this cause, suddenly cometh his doom, in a moment, shall he be torn in pieces and there be no mending.
16 Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
These six things, doth Yahweh hate, yea, seven, are the abomination of his soul: —
17 Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
Eyes that are lofty, a tongue that is false, and hands shedding innocent blood;
18 Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
A heart contriving iniquitous devices, feet hasting to run into mischief;
19 Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
One that uttereth lies—a false witness, and one sending forth strifes between brethren.
20 И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
Observe thou, my son, the commandment of thy father, and do not decline from the instruction of thy mother:
21 Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
Bind them upon thy heart continually, fasten them upon thy neck;
22 Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
When thou walkest abroad, it shall guide thee, when thou sleepest, it shall watch over thee, when thou wakest, it shall speak to thee:
23 Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
For, a lamp, is the commandment, and, the instruction, a light, and, the way of life, are the reproofs of correction:
24 Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
To keep thee from the wicked woman, from the flattery of the tongue of her that is a stranger.
25 Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
Do not covet her beauty, in thy heart, neither let her take thee, by her eyelashes;
26 Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
Because, for the sake of an impure woman, [a man may be brought] even to a cake of bread, —and, a man’s wife, for a precious soul, may hunt!
27 Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
Can a man snatch up fire in his bosom, and, his clothes, not be burned?
28 Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
Or can a man walk upon hot coals, and, his feet, not be burned?
29 Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
So, he that goeth in unto his neighbour’s wife, no man shall be guiltless who toucheth her!
30 Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
Men despise not a thief, when he stealeth, to satisfy his appetite, because he is famished;
31 Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
Yet, if found, he must pay back sevenfold, All the substance of his house, must he give:
32 Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
He that committeth adultery with a woman, lacketh sense, A destroyer of his own life, is he that doeth it;
33 У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
Smiting and shame, shall he find, and, his reproach, shall not be wiped out;
34 Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
For, jealousy, is the rage of a man, nor will he spare, in the day of avenging;
35 Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
He will not look, at any ransom, neither will he consent, though thou increase the bribe.
