Пәнд-несиһәтләр 6
1 И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
My son! If you have been guarantor for your friend, Have struck your hand for a stranger,
2 Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
Have been snared with sayings of your mouth, Have been captured with sayings of your mouth,
3 У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
Do this now, my son, and be delivered, For you have come into the hand of your friend. Go, trample on yourself, and strengthen your friend,
4 Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
Do not give sleep to your eyes, And slumber to your eyelids,
Be delivered as a roe from the hand, And as a bird from the hand of a fowler.
6 И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
Go to the ant, O slothful one, See her ways and be wise;
7 Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
Which has no captain, overseer, and ruler,
8 Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
She prepares her bread in summer, She has gathered her food in harvest.
9 И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
Until when, O slothful one, do you lie? When do you arise from your sleep?
10 Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
A little sleep, a little slumber, A little clasping of the hands to rest,
11 Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
And your poverty has come as a traveler, And your want as an armed man.
12 Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
A man of worthlessness, a man of iniquity, Walking [with] perverseness of mouth,
13 У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
Winking with his eyes, speaking with his feet, Directing with his fingers,
14 Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
Contrariness [is] in his heart, devising evil at all times, He sends forth contentions.
15 Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
Therefore his calamity comes suddenly, He is broken instantly—and no healing.
16 Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
These six has YHWH hated, Indeed, seven [are] abominations to His soul:
17 Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
High eyes, False tongues, And hands shedding innocent blood,
18 Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
A heart devising thoughts of vanity, Feet hastening to run to evil,
19 Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
A false witness [who] breathes out lies, And one sending forth contentions between brothers.
20 И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
Keep, my son, the command of your father, And do not leave the law of your mother.
21 Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
Bind them on your heart continually, Tie them on your neck.
22 Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
In your going up and down, it leads you, In your lying down, it watches over you, And you have awoken—it talks [with] you.
23 Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
For the command [is] a lamp, And the Law a light, And a way of life [are] reproofs of instruction,
24 Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
To preserve you from an evil woman, From the flattery of the tongue of a strange woman.
25 Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
Do not desire her beauty in your heart, And do not let her take you with her eyelids.
26 Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
For a harlot consumes to a cake of bread, And an adulteress hunts the precious soul.
27 Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
Does a man take fire into his bosom, And are his garments not burned?
28 Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
Does a man walk on the hot coals, And are his feet not scorched?
29 Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
So [is] he who has gone in to the wife of his neighbor, None who touches her is innocent.
30 Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
They do not despise the thief, When he steals to fill his soul when he is hungry,
31 Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
And being found he repays sevenfold, He gives all the substance of his house.
32 Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
He who commits adultery [with] a woman lacks heart, He who does it is destroying his soul.
33 У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
He finds a stroke and shame, And his reproach is not wiped away,
34 Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
For jealousy [is] the fury of a man, And he does not spare in a day of vengeance.
35 Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
He does not accept the appearance of any atonement, Indeed, he does not consent, Though you multiply bribes!
