Пәнд-несиһәтләр 6
1 И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
My son, if you be surety for your friend, if you have stricken your hand with a stranger,
2 Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
You are snared with the words of your mouth, you are taken with the words of your mouth.
3 У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
Do this now, my son, and deliver yourself, when you are come into the hand of your friend; go, humble yourself, and make sure your friend.
4 Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
Give not sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.
Deliver yourself as a roe from the hand of the hunter, and as a bird from the hand of the fowler.
6 И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
Go to the ant, you sluggard; consider her ways, and be wise:
7 Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
Which having no guide, overseer, or ruler,
8 Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
Provides her meat in the summer, and gathers her food in the harvest.
9 И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
How long will you sleep, O sluggard? when will you arise out of your sleep?
10 Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep:
11 Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
So shall your poverty come as one that travels, and your want as an armed man.
12 Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
A naughty person, a wicked man, walks with a fraudulent mouth.
13 У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
He winks with his eyes, he speaks with his feet, he teaches with his fingers;
14 Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
Frowardness is in his heart, he devises mischief continually; he sows discord.
15 Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
Therefore shall his calamity come suddenly; suddenly shall he be broken without remedy.
16 Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
These six things does the LORD hate: yes, seven are an abomination to him:
17 Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
A proud look, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,
18 Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
An heart that devises wicked imaginations, feet that be swift in running to mischief,
19 Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
A false witness that speaks lies, and he that sows discord among brothers.
20 И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
My son, keep your father’s commandment, and forsake not the law of your mother:
21 Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
Bind them continually on your heart, and tie them about your neck.
22 Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
When you go, it shall lead you; when you sleep, it shall keep you; and when you wake, it shall talk with you.
23 Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
For the commandment is a lamp; and the law is light; and reproofs of instruction are the way of life:
24 Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
To keep you from the evil woman, from the flattery of the tongue of a strange woman.
25 Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
Lust not after her beauty in your heart; neither let her take you with her eyelids.
26 Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
For by means of a whorish woman a man is brought to a piece of bread: and the adulteress will hunt for the precious life.
27 Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?
28 Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
Can one go on hot coals, and his feet not be burned?
29 Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
So he that goes in to his neighbor’s wife; whoever touches her shall not be innocent.
30 Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
Men do not despise a thief, if he steal to satisfy his soul when he is hungry;
31 Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
But if he be found, he shall restore sevenfold; he shall give all the substance of his house.
32 Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
But whoever commits adultery with a woman lacks understanding: he that does it destroys his own soul.
33 У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
A wound and dishonor shall he get; and his reproach shall not be wiped away.
34 Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
For jealousy is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
35 Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
He will not regard any ransom; neither will he rest content, though you give many gifts.
