Пәнд-несиһәтләр 28
1 Яманлар һеч ким қоғлимисиму қачар; Бирақ һәққанийлар шир жүрәк батур келәр.
The wicked flee when no one pursues; but the righteous are as bold as a lion.
2 Жутта гуналар көпәйсә, униң әмирлири көп алмишар, Лекин уни сориғучи йорутулған вә билимлик болса, жут аман-муқим узун турар.
In rebellion, a land has many rulers, but order is maintained by a man of understanding and knowledge.
3 Мискинләргә зулум селиватқан бир кәмбәғәл, Худди [зираәтләрни] ятқузуп денини қоймайдиған қара ямғурға охшайду.
A needy man who oppresses the poor is like a driving rain which leaves no crops.
4 Тәврат қанунидин ваз кәчкәнләр яманларни яхши дәп махтар; Бирақ қанунни тутқучилар уларға қарши күрәш қилар.
Those who forsake the Torah praise the wicked; but those who keep the Torah contend with them.
5 Рәзилләр адаләтни чүшәнмәс; Бирақ Пәрвәрдигарни издигүчиләр һәммә ишни чүшинәр.
Evil men don’t understand justice; but those who seek the LORD understand it fully.
6 Пәзиләтлик йолда маңған мискин киши, Сахта, икки йүзлимә бай адәмдин яхшидур.
Better is the poor who walks in his integrity than he who is perverse in his ways, and he is rich.
7 Тәврат-қануниға итаәт қилған жигит әқиллиқ оғулдур; Бирақ нан қепиларға һәмраһ болғучи атисини номусқа қалдурар.
Whoever keeps the Torah is a wise son; but he who is a companion of gluttons shames his father.
8 Җазанихорлуқ қилип жуқури өсүм арқилиқ байлиқлар тапқан киши, Ахирида буларни мискинләргә хәйрихаһлиқ қилғучиниң қолиға өткүзүш үчүн топлиғандур.
He who increases his wealth by excessive interest gathers it for one who has pity on the poor.
9 Кимки Тәврат-қанунини аңлимаймән дәп қулиқини йопурса, Һәтта дуалириму ләнити болуп қалар.
He who turns away his ear from hearing the Torah, even his prayer is an abomination.
10 Кимки дурусларни яман йолға аздурса, Өзи колиған орисиға өзи чүшәр; Бирақ пак-диянәтлик адәм яхшилиққа мирасхор болар.
Whoever causes the upright to go astray in an evil way, he will fall into his own trap; but the blameless will inherit good.
11 Бай дәрвәқә өзини дана санар; Бирақ йорутулған мискин уни һаман көрүп йетәр.
The rich man is wise in his own eyes; but the poor who has understanding sees through him.
12 Һәққанийлар ғаливийәтлик болса, Җаһанни тәнтәнә қаплар; Бирақ яманлар мәртивигә чиқса, халайиқ өзлирини қачурар.
When the righteous triumph, there is great glory; but when the wicked rise, men hide themselves.
13 Өз гуналирини йошурған киши ронақ тапмас; Бирақ уларни тонуп иқрар қилип, улардин ваз кәчкән киши рәһим-шәпқәткә еришәр.
He who conceals his sins doesn’t prosper, but whoever confesses and renounces them finds mercy.
14 [Пәрвәрдигардин] һәрдайим қорқуп жүргән киши шунчә бәхитликтур! Бирақ көңлини таш қилған балаю-апәткә қалар.
Blessed is the man who always fears; but one who hardens his heart falls into trouble.
15 Һөкирәп турған шир, Яки [овни издәп] кезиватқан ейиқ қандақ болса, Йоқсул пухраларниң үстидики рәзил һакимму шундақтур.
As a roaring lion or a charging bear, so is a wicked ruler over helpless people.
16 Йорутулмиған әмир һаман зор бир залим болуп чиқар, Бирақ һарам байлиқларға нәпрәтләнсә, тәхтидә узун олтирар.
A tyrannical ruler lacks judgment. One who hates ill-gotten gain will have long days.
17 Қан төккән киши қәриз билән һаңға қарап жүгүрәр; Уни һеч ким тосмисун!
A man who is tormented by blood guilt will be a fugitive until death. No one will support him.
18 Сәмимий, диянәтлик йолда маңған қутулар; Икки йолда маңған сахта киши уларниң биридә һаман жиқилип чүшәр.
Whoever walks blamelessly is kept safe; but one with perverse ways will fall suddenly.
19 Өз йеригә тиришип ишлигән деханниң нени йетип ашар; Бирақ бекар жүрүп хам хиялларни қоғлиған кишиниң йоқсуллуғи мол болар!
One who works his land will have an abundance of food; but one who chases fantasies will have his fill of poverty.
20 Растчил кишиниң бәхити көпийәр; Бирақ бай болушқа алдириған киши җазадин қечип қутулалмас.
A faithful man is rich with blessings; but one who is eager to be rich will not go unpunished.
21 Биригә ян бесиш қәтъий болмас; Чүнки бәзиләр һәтта бир бурда нан үчүнму гуна өткүзәр.
To show partiality is not good, yet a man will do wrong for a piece of bread.
22 Нәпси тоймас киши байлиқларни көзләп алдирайду, У намратлиқниң өз бешиға чүшидиғинидин бехәвәрдур.
A stingy man hurries after riches, and doesn’t know that poverty waits for him.
23 Башқиларниң хаталиқини очуқ әйиплигән киши, Һаман хушамәт қилғучиға қариғанда көпрәк илтипат тапар.
One who rebukes a man will afterward find more favor than one who flatters with the tongue.
24 Ата-анисиниң тәәллуқатини оғрилап, «Бу һеч қандақ гуна әмәс» дегән киши, Һалак қилғучиниң шеригидур.
Whoever robs his father or his mother and says, “It’s not wrong,” is a partner with a destroyer.
25 Нәпси тоймиғур киши җедәл-маҗира терийду; Бирақ Пәрвәрдигарға таянған киши әтлинәр.
One who is greedy stirs up strife; but one who trusts in the LORD will prosper.
26 Өзиниң көңлигә ишәнгән киши ахмақтур; Бирақ даналиқ билән маңған ниҗат тапар.
One who trusts in himself is a fool; but one who walks in wisdom is kept safe.
27 Намратларға хәйрхаһлиқ қилидиған киши муһтаҗлиқ тартмас; Лекин һаҗәтмәнни көрсиму көрмәскә салған киши көплигән қарғишқа учрар.
One who gives to the poor has no lack; but one who closes his eyes will have many curses.
28 Яманлар мәртивигә чиқса, халайиқ өзлирини қачурар; Лекин улар завал тапса, һәққанийлар раваҗ тапар.
When the wicked rise, men hide themselves; but when they perish, the righteous thrive.
