Пәнд-несиһәтләр 26
1 Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
COMO la nieve en el verano, y la lluvia en la siega, así conviene al necio la honra.
2 Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
Como el gorrión en su vagar, y como la golondrina en su vuelo, así la maldición sin causa nunca vendrá.
3 Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
El látigo para el caballo, y el cabestro para el asno, y la vara para la espalda del necio.
4 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
Nunca respondas al necio en conformidad á su necedad, para que no seas tú también como él.
5 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
Responde al necio según su necedad, porque no se estime sabio en su opinión.
6 Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
Como el que se corta los pies y bebe su daño, así es el que envía algo por mano de un necio.
7 Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
Alzar las piernas del cojo, así es el proverbio en la boca del necio.
8 Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
Como quien liga la piedra en la honda, así [hace] el que al necio da honra.
9 Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
Espinas hincadas en mano del embriagado, tal es el proverbio en la boca de los necios.
10 Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
El grande cría todas las cosas; y da la paga al insensato, y la da á los transgresores.
11 Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
Como perro que vuelve á su vómito, así el necio que repite su necedad.
12 Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
¿Has visto hombre sabio en su opinión? más esperanza hay del necio que de él.
13 Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
Dice el perezoso: El león está en el camino; el león está en las calles.
14 Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
Las puertas se revuelven en sus quicios: así el perezoso en su cama.
15 Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
Esconde el perezoso su mano en el seno; cánsase de tornarla á su boca.
16 Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
A su ver es el perezoso más sabio que siete que [le] den consejo.
17 Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
El que pasando se deja llevar de la ira en pleito ajeno, es [como] el que toma al perro por las orejas.
18 Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
Como el que enloquece, y echa llamas y saetas y muerte,
Tal es el hombre que daña á su amigo, y dice: Ciertamente me chanceaba.
20 Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
Sin leña se apaga el fuego: y donde no hay chismoso, cesa la contienda.
21 Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
El carbón para brasas, y la leña para el fuego: y el hombre rencilloso para encender contienda.
22 Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
Las palabras del chismoso parecen blandas; mas ellas entran hasta lo secreto del vientre.
23 Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
[Como] escoria de plata echada sobre el tiesto, son los labios enardecidos y el corazón malo.
24 Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
Otro parece en los labios el que aborrece; mas en su interior pone engaño.
25 Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
Cuando hablare amigablemente, no le creas; porque siete abominaciones hay en su corazón.
26 У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
Encúbrese el odio con disimulo; mas su malicia será descubierta en la congregación.
27 Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
El que cavare sima, caerá en ella: y el que revuelva la piedra, á él volverá.
28 Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
La falsa lengua atormenta al que aborrece: y la boca lisonjera hace resbaladero.
