Пәнд-несиһәтләр 26
1 Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not seemly for a fool.
2 Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
As the sparrow in her wandering, as the swallow in her flying, so the curse that is causeless lighteth not.
3 Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the back of fools.
4 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.
5 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.
6 Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off [his own] feet, [and] drinketh in damage.
7 Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
The legs of the lame hang loose: so is a parable in the mouth of fools.
8 Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
As a bag of gems in a heap of stones, so is he that giveth honour to a fool.
9 Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
[As] a thorn that goeth up into the hand of a drunkard, so is a parable in the month of fools.
10 Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
[As] an archer that woundeth all, so is he that hireth the fool and he that hireth them that pass by.
11 Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
As a dog that returneth to his vomit, [so is] a fool that repeateth his folly.
12 Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
Seest thou a man wise in his own conceit? there is more hope of a fool than of him.
13 Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
The sluggard saith, There is a lion in the way; a lion is in the streets.
14 Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
[As] the door turneth upon its hinges, so doth the sluggard upon his bed.
15 Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
The sluggard burieth his hand in the dish; it wearieth him to bring it again to his mouth.
16 Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
The sluggard is wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.
17 Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
He that passeth by, [and] vexeth himself with strife belonging not to him, is [like] one that taketh a dog by the ears.
18 Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
As a madman who casteth firebrands, arrows, and death;
So is the man that deceiveth his neighbour, and saith, Am not I in sport?
20 Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
For lack of wood the fire goeth out: and where there is no whisperer, contention ceaseth.
21 Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
[As] coals are to hot embers, and wood to fire; so is a contentious man to inflame strife.
22 Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
The words of a whisperer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts of the belly.
23 Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
Fervent lips and a wicked heart are [like] an earthen vessel overlaid with silver dross.
24 Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
He that hateth dissembleth with his lips, but he layeth up deceit within him:
25 Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
When he speaketh fair, believe him not; for there are seven abominations in his heart:
26 У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
Though [his] hatred cover itself with guile, his wickedness shall be openly shewed before the congregation.
27 Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
Whoso diggeth a pit shall fall therein: and he that rolleth a stone, it shall return upon him.
28 Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
A lying tongue hateth those whom it hath wounded; and a flattering mouth worketh ruin.
