Пәнд-несиһәтләр 26
1 Язда қар йеғиш, Орма вақтида ямғур йеғиш қамлашмиғандәк, Иззәт-һөрмәт ахмаққа лайиқ әмәстур.
As snow in summer, and as rain in harvest, so honour is not seemly for a fool.
2 Ләйләп учуп жүргән қучқачтәк, Учқан қарлиғач йәргә қонмиғандәк, Сәвәпсиз қарғиш кишигә зиян кәлтүрәлмәс.
As the bird by wandering, as the swallow by flying, so the curse causeless shall not come.
3 Атқа қамча, ешәккә нохта лазим болғинидәк, Ахмақниң дүмбисигә таяқ лайиқтур.
A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the fool’s back.
4 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәрмигин, Җавап бәрсәң өзүң униңға охшап қелишиң мүмкин.
Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.
5 Ахмақниң әхмиқанә гепи бойичә униңға җавап бәргин, Җавап бәрмисәң у өзиниң ахмақлиғини әқиллиқ дәп чағлар.
Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own conceit.
6 Өз путини кесивәткәндәк, Өз бешиға зулмәт тилигәндәк, Ахмақтин хәвәр йоллашму шундақ бир иштур.
He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off the feet, [and] drinketh damage.
7 Токурниң карға кәлмигән путлиридәк, Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәтму бекар болур.
The legs of the lame are not equal: so [is] a parable in the mouth of fools.
8 Салғиға ташни бағлап атқандәк, Ахмаққа һөрмәт билдүрүшму әхмиқанә иштур.
As he that bindeth a stone in a sling, so [is] he that giveth honour to a fool.
9 Ахмақниң ағзиға селинған пәнд-несиһәт, Мәсниң қолиға санҗилған тикәндәктур.
[As] a thorn goeth up into the hand of a drunkard, so [is] a parable in the mouth of fools.
10 Өз йеқинлирини қарисиға зәхимләндүргән оқячидәк, Ахмақни яки удул кәлгән адәмни яллап ишләткән ғоҗайинму охшашла зәхимләндүргүчидур.
The great [God] that formed all [things] both rewardeth the fool, and rewardeth transgressors.
11 Ишт айлинип келип өз қусуғини ялиғандәк, Ахмақ ахмақлиғини қайтилар.
As a dog returneth to his vomit, [so] a fool returneth to his folly.
12 Өзини дана чағлап мәмнун болған кишини көрдүңму? Униңға үмүт бағлимақтин ахмаққа үмүт бағлимақ әвзәлдур.
Seest thou a man wise in his own conceit? [there is] more hope of a fool than of him.
13 Һорун адәм: — «Ташқирида дәһшәтлик бир шир туриду, Кочида бир шир жүриду!» — дәп [өйдин чиқмас].
The slothful [man] saith, [There is] a lion in the way; a lion [is] in the streets.
14 Өз муҗуқида ечилип-йепилип турған ишиккә охшаш, Һорун кариватта йетип у яқ-бу яққа өрүлмәктә.
[As] the door turneth upon his hinges, so [doth] the slothful upon his bed.
15 Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селиштинму еринәр.
The slothful hideth his hand in [his] bosom; it grieveth him to bring it again to his mouth.
16 Һорун өзини пәм билән җавап бәргүчи йәттә кишидинму дана санар.
The sluggard [is] wiser in his own conceit than seven men that can render a reason.
17 Кочида келиветип, өзигә мунасивәтсиз маҗираға арилашқан киши, Иштниң қулиқини тутуп созғанға охшаш хәтәргә дучар болар.
He that passeth by, [and] meddleth with strife [belonging] not to him, [is like] one that taketh a dog by the ears.
18 Өз йеқинлирини алдап «Пәқәт чақчақ қилип қойдум!» дәйдиған киши, Отқашларни, оқларни, һәр хил әҗәллик қуралларни атқан тәлвигә охшайду.
As a mad [man] who casteth firebrands, arrows, and death,
So [is] the man [that] deceiveth his neighbour, and saith, Am not I in sport?
20 Отун болмиса от өчәр; Ғәйвәт болмиса, җедәл бесилар.
Where no wood is, [there] the fire goeth out: so where [there is] no talebearer, the strife ceaseth.
21 Чоғлар үстигә чачқан көмүрдәк, От үстигә қойған отундәк, җедәлчи җедәлни улғайтар.
[As] coals [are] to burning coals, and wood to fire; so [is] a contentious man to kindle strife.
22 Ғәйвәтхорниң сөзлири һәр хил назу-немәтләрдәк, Кишиниң қәлбигә чоңқур сиңдүрүләр.
The words of a talebearer [are] as wounds, and they go down into the innermost parts of the belly.
23 Ялқунлуқ ләвләр рәзил көңүлләргә қошулғанда, Сапал қачиға күмүч һәл бәргәнгә охшаштур.
Burning lips and a wicked heart [are like] a potsherd covered with silver dross.
24 Адавәт сақлайдиған адәм өчини гәплири билән япсиму, Көңлидә қат-қат сүйқәст сақлайду.
He that hateth dissembleth with his lips, and layeth up deceit within him;
25 Униң сөзи чирайлиқ болсиму, ишинип кәтмигин; Қәлбидә йәттә қат ипласлиқ бардур.
When he speaketh fair, believe him not: for [there are] seven abominations in his heart.
26 У өчмәнлигини чирайлиқ гәп билән япсиму, Лекин рәзиллиги җамаәтниң алдида ашкарилинар.
[Whose] hatred is covered by deceit, his wickedness shall be shewed before the [whole] congregation.
27 Кишигә ора колиған өзи чүшәр; Ташни домилатқан кишини таш думилап қайтип келип уни янҗар.
Whoso diggeth a pit shall fall therein: and he that rolleth a stone, it will return upon him.
28 Сахта тил өзи зиянкәшлик қилған кишиләргә нәпрәтлинәр; Хушамәт қилғучи еғиз адәмни һалакәткә иштирәр.
A lying tongue hateth [those that are] afflicted by it; and a flattering mouth worketh ruin.
